Bestaan de banken nog in 2025?

28 november 2019 10:15

Elke ondernemer in het MKB weet het: het is anno 2019 ‘verdomd lastig’ om nog krediet of financiering van de bank los te weken. De ergernissen in ondernemersland zijn groot want ondernemers willen met hun bedrijven maar één ding: groei, groei en nog eens groei! En uiteraard continuïteit.

Het was daarom de hoogste tijd om eens intensief van gedachten te wisselen met een groep innovatieve en spraakmakende ondernemers uit de financiële wereld, die op donderdag 26 september een prikkelende eenmalige denktank vormden. Het doel? De lezers van dit blog tot nieuwe inzichten te verleiden.

Samen gingen ze op zoek naar de prangende vraag: hoe nu verder? Bestaan de banken nog in 2025?

 De deelnemers aan het gesprek waren:

• Robbert Zijlstra van Togather Finance
• Willem van der Marel van DBS2 Factoring
• Ronald van der Starre van SVEA Finans
• Fons Huijgens van de stichting MKB Financiering
• Junior Imperator van risico- en verzekeringsadviseur Aon
• Julian van de Steeg van BridgeFund
• René Frijters, investeerder bij BridgeFund

Plaats van handeling was de firma BridgeFund, in Amsterdam Zuidoost. Gespreksleider / debatleider was Jerry Helmers, ingehuurd door Smart Business Publishers (Het Ondernemersbelang).

Crisis duurde gelukkig lang genoeg

“Het probleem in de markt is gigantisch,” zo opent Fons Huijgens het gesprek. “Mondiaal is er sprake geweest van een enorme overcreditering van het bedrijfsleven, waarbij kleinere organisaties in het MKB het hoogste risico liepen. De crisis die daarop volgde, willen we natuurlijk nooit meer, maar ik stel toch dat het een geluk was dat deze economische en financiële crisis van een aantal jaren geleden, lang genoeg duurde om nieuwe initiatieven te laten ontstaan. Stel je toch eens voor dat die financiële ellende van toen in slechts een half jaar was opgelost. Dan was de markt van alternatieve financiering nooit van de grond gekomen. Of beter gezegd: de markt van non-bancaire financiering had niet kunnen ontstaan.”

Robbert Zijlstra van Togather Finance:

‘Geld wordt pas dynamisch als je weet hoe je moet investeren’

Alle aanwezigen zijn het daarmee eens maar tegelijkertijd wordt wel gesteld dat de markt intussen opnieuw over hetzelfde randje loopt. “Overcreditering is andermaal het probleem. De ECB (Europese Centrale Bank) stopt steeds maar weer nieuw geld in de markt waardoor dezelfde problemen zullen ontstaan. Ik vrees eigenlijk een volgende crisis, ik vraag me af hoe lang ‘we’ met z’n allen nog stand kunnen houden,” zo zegt Willem van der Marel. René Frijters sluit zich daarbij aan. “Er dreigt een domino-effect. Als de verkeerde partijen omvallen dan heeft dit grote gevolgen. De markt is op dat moment helemaal niet meer liquide.”

Willem van der Marel van DBS2 Factoring:

‘Geld is cruciaal voor elk niveau in het MKB’

De aanwezige deelnemers van dit rondetafelgesprek pleiten dan ook allemaal voor een breed maatschappelijk gedragen beleid van verantwoorde financiering. Anders gezegd: de basis moet beter worden geformuleerd. Of, noem het (financiële) normen en waarden…

De volgende suggesties kwamen voorbij:

1. Nooit overcrediteren; vanuit moreel-ethisch oogpunt is dit niet meer te verkopen.
2. Stop de overfinanciering. Laat een ondernemer bewuster over zijn eigen keuzes nadenken. En, geef tegengas bij een aanvraag.
3. Geef geen leningen die net zo hoog zijn als de marges van de producten van de ondernemer. (“Een ondernemer moet een prijs betalen voor zijn verkregen financiering, waar hij zelf beter van wordt.”)
4. Als er gefinancierd wordt, baseer de wijze en hoogte van financiering veel meer op data-analyses. De technologische ontwikkelingen zijn al dusdanig dat dit mogelijk is. Data bieden al een ongekende hoge betrouwbaarheid.
5. Als men starters wil financieren, schrijf dan een helder referentiekader. Maak een analyse van de klantenportefeuille en van de keten waarin de ondernemer actief is. Baseer daar je beslissingen op als financier.
6. De financier of investeerder moet veel meer een adviserende rol hebben. Deel kennis. Stel je op als een bondgenoot van de ondernemer in het MKB.
7. De financier moet zich elke keer weer afvragen, dus ook als de (tevreden) klant terugkomt voor een volgende financiering), of de klant nog wel bij hem past. Als financier moet je dus ook durven zeggen dat een klant het beter elders kan proberen.
8. Ontwikkel een cultuur waarin opportunisme niet wordt toegestaan en die kritisch wordt tegengesproken.

Ronald van der Starre van SVEA Finans:

‘Ondernemers hebben altijd geld nodig voor nieuwe dingen en investeringen’

 Maar, hoe moeten we het (toch altijd aanwezige) opportunisme onder ondernemers dan daadwerkelijk aanpakken?

Julian van de Steeg zegt hierover: “Dit is best een lastige discussie. We moeten het eigenlijk niet willen dat we MKB’ers (te) streng toespreken want ondernemers staan ook voor hun eigen ondernemersverantwoordelijkheid. Dat is waarom ze ooit ook voor een zelfstandig bestaan kozen, Houden zo! Maar, uiteindelijk is er toch een breder maatschappelijk belang: soms moet je mensen (ondernemers!) ook tegen zichzelf in bescherming durven nemen.”

René Frijters sluit zich daarbij aan: “Als financier heb je immers ook een belangrijke zorgplicht. Je móet de MKB’er die bij je aanklopt onvoorwaardelijk goed en zuiver informeren. Het doel moet zijn: we gaan iemand beter maken. Als de risicorendementsverhouding te gevaarlijk is, dan moet je dus ook ‘nee’ durven zeggen als financier. Helaas zie ik nu nog veel te veel in de markt dat het opportunisme wint. Er wordt eigenlijk nog te veel ‘zomaar’ gefinancierd. Dat is jammer. Dat is niet iets waar ik voor sta.”

Is een keurmerk voor ondernemersfinanciering dan een optie?

Junior Imperator: “Ja, wat mij betreft wel. Ik denk dat het heel goed zal uitpakken. Er zijn nu nog veel te veel cowboys in de markt die maar wat doen. Een stukje wet- en regelgeving op dit vlak is geen overbodige luxe. Uiteraard moet je bij het ontwikkelen van een dergelijk keurmerk wel te allen tijde voorkomen dat er te veel ingewikkelde toetredingsregels zijn. En, het dient volledig onafhankelijk te zijn. Een dergelijke structuur moet wel behapbaar zijn. En, begrijpelijk.”

 Fons Huijgens van Stichting MKB financiering:

‘Financiers en adviseurs voorzien de bedrijven van noodzakelijke financiële brandstof’

Julian van de Steeg stipt wel aan dat ‘de bewaker’ dan ook bewaakt moet worden. Met andere woorden: degene die (het keurmerk) controleert, moet dan ook gecontroleerd worden. Volgens René Frijters moet bovendien scherp gekeken worden naar de partijen in de keten die de pijn van een ‘default’ niet voelen. “Dat zijn degenen die op provisie werken. Zij voelen zelf geen enkele pijn als een MKB’er zijn lening niet kan aflossen.”

Ronald van de Starre sluit zich hierbij aan: “De markt is inderdaad nu nog veel te veel provisie gedreven. Daar schuilt een gevaar in, want de provisiecultuur kan het zuivere advies vertroebelen. Daar is geen enkele ondernemer bij gebaat. Een keurmerk kan zeker een bepaald soort tegengas geven aan dit gevaar.”

Alle aanwezigen zijn het er over eens dat de rol van de banken dan ook is uitgewerkt.

“Die zal nooit meer worden zoals die ooit was,” zegt Willem van der Marel. “Er is veel innovatie in de markt en intussen zijn er voor het MKB talloze alternatieven ontstaan waardoor ze ook kunnen wat ze willen: ondernemen en groeien.”

De eenmalige denktank noemt een aantal alternatieve vormen van financiering, hoewel… de deelnemers aan het gesprek ook al het woord ‘alternatieve financiering’ niet meer terecht vinden. “De volgende vormen zijn eigenlijk al de standaard,” zo zeggen ze…

Over 10 jaar zijn de volgende financieringsvormen, die nu al volop bestaan, absoluut gemeengoed geworden:

1. Crowdfunding
2. Online financiering
3. Direct Lending
4. Kredietunies
5. Leasing
6. Factoring
7. Informal Investing
8. Business Angels / Equity Based
9. En, stapelfinanciering… dus een combinatie van alle 8 hiervoor genoemde vormen van (alternatieve?) financiering.

Junior Imperator van risico- en verzekeringsadviseur Aon:

‘Geld heb je nodig om stappen te maken’

Junior Imperator: “De hele financieringsmarkt wordt een adviseursmarkt. Banken zijn er dan alleen maar om te sparen en te financieren maar zullen geen direct advies meer verlenen aan hun klanten. In Duitsland zie je die hele ontwikkeling al ten aanzien van de advisering in de financiële sector. Dat gaat ook in Nederland gebeuren. Daarnaast pleit ik voor het ontwikkelen van opleidingen voor financieel adviseurs. Iedereen die zich inschrijft bij de Kamer van Koophandel kán nu financieel adviseur zijn. Dat vind ik geen goede zaak.”

Fons Huijgens, Ronald van de Starre en Willem van der Marel hebben een eensluidende inschatting: “Wij verwachten dat over 10 jaar financieringsaanvragen tot ongeveer 250.000 euro al voor 90% bij de non-bancaire sector komen. Alles daarboven zal nog wel in het speelveld van de bancaire sector blijven hangen, maar ook dát kan natuurlijk op termijn veranderen.”

Robbert Zijlstra: “Ik verwacht vooral in het midden-segment van het MKB dat de non-bancaire sector heel groot zal worden. Daarentegen verwacht ik tegelijkertijd dat er meer (overheids?)toezicht op deze ontwikkelingen zal ontstaan. Dat gaat met zekerheid over de markt hangen.”

René Frijters: “De digitalisering in financiering zal zich verder gaan ontwikkelen. Dat kan ook haast niet anders. Data-analyses worden gemeengoed. De fintech-bedrijven gaan het winnen. En dat is goed: je voorkomt daarmee een onnodige overcreditering van het MKB omdat data alleszeggend zijn.”

Julian van de Steeg: “En vergeet niet de Artifical Intelligence. Deze zal ook in de financiële sector haar intrede gaan doen.”

Julian van de Steeg van BridgeFund;

‘Liquiditeit moet leiden tot flexibiliteit’

Uiteindelijk kom je dan bij de slotvraag: bestaan de (huidige) banken nog in het jaar 2025.  Want… er zijn al genoeg alternatieven in de markt, zo lijkt het:

René Frijters: “Ja, de banken blijven bestaan. Zeker voor de hele grote kredieten. Maar niet meer voor het MKB. Die kunnen nu ergens anders aankloppen.”

Fons Huijgen: “Banken zullen blijven bestaan maar hun rol, functie en activiteiten verandert. De grote vraag is of banken in staat zijn om de IT-race bij te houden. Kunnen banken de voorkant goed bedienen zoals dit nu al vanuit de non-bancaire sector gebeurt? Ik betwijfel het. Anderzijds is het wel zo dat men ook bij de banken in beweging is gekomen. We gaan een interessante periode tegemoet.”

Robbert Zijlstra: “Banken zullen absoluut nog wel bestaan, maar ik zie dat ze zich vooral nu bezinnen. Ze vragen zich af wat hun rol was, is en zal zijn. Ze zien dat hun sociaal-maatschappelijke rol verandert. De tijd zal het leren.”

René Frijters van BridgeFund:

‘Geld is smeerolie. Maar, geld maakt niet per definitie gelukkig’

Interessant artikel? Deel het: