Inclusief ondernemen, goed voor maatschappij én onderneming

8 maart 2018 10:50

Spread the word, vertel elkaar over de leuke kanten van inclusief ondernemen. 
Maar sluit je ogen er niet voor dat het ook tegen kan zitten als je een werknemer met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst neemt. Over dat evenwichtige uitgangspunt waren de deelnemers aan het tafelgesprek over inclusief ondernemen het roerend eens. Het gesprek vond plaats bij het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen.

Een ‘inclusieve ondernemer’ biedt werkgelegenheid aan werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat kan gaan om mensen met een lichamelijke of psychische beperking, maar ook simpelweg om langdurige werkloosheid waardoor iemand zijn arbeidsritme is kwijt geraakt. De inclusief ondernemer kan omgaan met die verschillen, vindt er voldoening in om mensen een kans te geven. De Participatiewet, van kracht sinds 2015, moet ervoor zorgen dat meer mensen met een arbeidsbeperking, werk vinden bij een reguliere werkgever.

Jan Zoetelief is wethouder werk en inkomen van de gemeente Nijmegen. Hij vindt het bijzonder dat ondernemers ervoor kiezen om in zee te gaan met arbeidsbeperkten. Immers, de tijdgeest is een andere. Veel bedrijven richten zich – vaak heel succesvol – op winst maken. Daar is op zich niks op tegen. Maar ze kunnen er in door schieten. Dan wordt de afstand van werkgever tot werknemer groot. Dat was vroeger wel anders, weet de wethouder uit ervaring: “Ik kom uit een Limburgs gezin, mijn vader heeft na de oorlog Philips mee helpen opbouwen in Sittard. 
Ik was een jochie dat woonde in een huis van Philips. In dezelfde straat lagen woningen van de DSM. Mijn studie werd betaald door het Philips pensioenfonds.

Een bedrijf had in die tijd de integrale zorg over de werknemer én zijn gezin.” Dat het nu heel anders is spijt Zoetelief. Hij vindt het ook onnodig: “We staan in top vijf van rijkste landen ter wereld, in zo’n land moet inclusief ondernemen toch haalbaar zijn?”

“Succes wordt bevorderd door de bereidheid van ondernemers om te zoeken naar geschikt werk voor de doelgroep”

Onbekendheid

Angst bij ondernemers om iemand met een arbeidsbeperking aan te nemen komt deels voort uit onbekendheid, denkt Werner van der Linden, directielid bij het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen. Hij onderschrijft dat er problemen kunnen ontstaan en dat bijvoorbeeld de wetgeving rondom ziekte belemmerend kan werken. Van der Linden: “Dat ben ik eens met werkgevers. Daar hebben we in de wet- en regelgeving nog wat in te doen. Maar er gaat ook zoveel goed. Dat kunnen we als ambtenaren wel ‘prediken’, maar dat werkt averechts. Daarom hebben we het Inclusief Ondernemers Netwerk (ION) opgezet. Dat heeft als belangrijkste opgave om die onbekendheid weg te nemen bij collega ondernemers. Laat ondernemers 
die aan inclusief ondernemen doen, hun collega’s overtuigen. Dat werkt het allerbeste. We sluiten bij bestaande ondernemersnetwerken aan en werken de onbekendheid weg.

Iemand met een florerend bedrijf die vertelt dat het gewoon leuk is om met mensen te werken met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat het de meest loyale mensen zijn die er werken. Want die hebben vertrouwen gekregen en die laten je niet meer in de steek. Dat zijn de mooiste verhalen.”

Praktische tips


Sarah Detaille is als lector arbeidsmarkt en onderwijs verbonden aan het lectoraat HRM van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Het lectoraat HRM heeft veel onderzoek gedaan naar duurzame arbeid. Detaille: “We zien dat de ondernemer soms verkeerde oordelen heeft over de doelgroep. Verzuim bijvoorbeeld, is bij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt niet groter dan bij reguliere werknemers.

En ze zijn bovendien nog eens gemotiveerder. En diversiteitsbeleid (werken met mensen uit verschillende culturen), als onderdeel van sociaal ondernemerschap, leidt tot een hogere tevredenheid van de medewerkers en tot hogere productiviteit. We hebben een taak om het ‘omdenken’ vorm te geven aan de hand van actuele cijfers. Er zijn veel best practices waardoor bedrijven gemotiveerd kunnen worden om mee te doen. We moeten ook meer businesscases gaan creëren. Goed voor mensen zorgen is één ding, maar ondernemers willen het ook over geld hebben.” 
Het lectoraat bracht een boek uit met praktische tips over inclusief ondernemen. Het heet ‘Omdat het kan’.

Goed communiceren

Sheila Evers is adjunct-directeur van Golfbaan Het Rijk van Nijmegen in Groesbeek. Een bedrijf met 32 voltijds banen en met verschillende afdelingen zoals horeca, golfshop, administratie, greenkeeping en een golfschool. De ene afdeling is meer geschikt voor de doelgroep arbeidsbeperkten dan andere. Dat maakt het mogelijk om altijd wel een plaatsje te vinden. “Ik vind het de moeite waard, het geeft me plezier en over het algemeen functioneert het goed”, zegt ze. 
Als Evers een kandidaat zoekt dan zet ze die uit bij het werkbedrijf maar kijkt ook breder om zich heen. Soms brengt een medewerker een geschikte nieuwe medewerker mee.

“Ik ben wel heel bewust bezig met het selecteren van functies die we kunnen laten invullen door iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar uiteindelijk gaat het bij ons ook om de harde cijfers. Die moeten kloppen. Daarom ben ik scherp op de risico’s zoals ziektekosten. Gelukkig staat daar dan de mogelijkheid van een no-riskpolis tegenover waardoor je niet meteen als werkgever wordt aangeslagen als iemand ziek is. Belangrijk is wel dat het hele bedrijf erbij betrokken wordt. Via het ION-netwerk liet ik eens iemand een dagje meelopen en het afdelingshoofd had daar weinig tijd voor op dat moment. Je moet dus goed communiceren.”

Plaatsingsbeleid

Sjoerd Ouwens is clusterleider/manager bij zorgorganisatie Pluryn en verantwoordelijk voor het thema arbeidsmarktparticipatie in het Rijk van Nijmegen. Pluryn is een landelijk opererende organisatie die mensen met een complexe problematiek begeleidt bij wonen en werk. Hij stelt: “Succes wordt bevorderd door de bereidheid van ondernemers om te zoeken naar geschikt werk voor de doelgroep. Je kunt in functies denken, maar ook in taken. Job carving heet dat in vakjargon. Deeltaken kunnen interessant zijn voor de doelgroep. En in elk bedrijf zijn taken te vinden die blijven liggen of gedaan worden door te dure krachten. Daar liggen ook kansen.” Medewerkers van Pluryn helpen ondernemers door mee te denken over de positieve en lastige kanten van het in dienst nemen van arbeidsbeperkten. “Een onderdeel van ons plaatsingsbeleid is om verder te kijken dan die ene werkgever. Als een werknemer uitvalt, dan wordt vaak gekeken naar vervangend werk binnen dezelfde organisatie. Maar kijk dan ook daarbuiten waar iemand zijn talent kan inzetten.”

Risico

Christian van Munster is oprichter en directeur van HCM Medical. Het is een jong bedrijf voor implantaten uit dierlijk of menselijk weefsel. Iedere financiële uitgave wordt beoordeeld. Hij vertelt dat iemand zonder afstand tot de arbeidsmarkt werd aangenomen met een jaarcontract op een reguliere functie. Ook in deze situatie kwam langdurige ziekte voor. Arbeidsbeperkt of niet; die dingen gebeuren.

HCM organiseerde een avond voor vluchtelingen waar vier Eritreeërs en zes Syriërs op af kwamen. Daarvan zijn twee Syriërs bij HCM aan de slag gegaan. Eén ervan heeft inmiddels een vast contract. Een kandidaat die een tijd thuis zat, heeft inmiddels een managementfunctie bij HCM Medical. Van Munster: “Als je mensen een kans biedt en die wordt aangepakt, dan zal dat stimuleren om kwaliteiten eruit te laten komen. Geef ze de kans. Dat is alles. Als een kandidaat in tranen is tijdens het sollicitatiegesprek, vanwege de zenuwen, dan moet je daar doorheen kijken. Kijken wat in iemand zit. Het is een kwestie van mensen een kans geven, maar wel zorgen dat stressfracturen niet gelijk op zijn of haar bordje komen.

Dan kan zo iemand zich ontwikkelen, de afgelopen periode achter zich laten. Het helpt ons wel dat het Werkbedrijf ons de kans biedt om iemand twee maanden in dienst te hebben, voor we ze eventueel een contract aanbieden.” Van der Linden geeft aan dat risico’s ook beperkt kunnen worden met een no-riskpolis of door detachering. “We willen tegemoet komen aan de ondernemer die bereid is om risico te lopen”, zegt hij. Detaille weet dat het belangrijk is dat medewerkers leren werken aan de eigen regie. Vaak heeft de arbeidsbeperkte een laag zelfvertrouwen of is niet in staat om grenzen aan te geven. Het bedrijf kan daarop coachen. “Goed leren communiceren met zijn collega’s over wat hij wel of niet kan. Dat voorkomt vaak uitval”, vat ze samen.

Lange termijn

Vincent van Waterschoot is advocaat bij Wildenberg Advocaten. Hij werkt in het arbeids-, ambtenaren- en letselschaderecht.

Op al die rechtsterreinen komt hij mensen tegen die in hun integriteit zijn aangetast of ziek zijn. Het kan bijvoorbeeld gaan om letselschade na een auto ongeluk of vanwege een arbeidsongeval. Soms lukt het niet om de oude baan weer op te pakken. Van Waterschoot: “Dan is het heel belangrijk dat zowel de werknemer als het bedrijf open staan om een nieuwe plek te vinden. Ook al is dat niet voor honderd procent de oude plek. Pas dat werk, die functie zo aan, dat tot een werkbare nieuwe baan gekomen wordt. 
Ik zie dat helaas nog te weinig in de praktijk.”
Als jurist ziet Van Waterschoot de invloed die de landelijke wetgeving op de Nijmeegse situatie heeft.

Waar vroeger de overheid na twee weken de kosten voor de zieke werknemer over nam, moet de werkgever nu twee jaar het loon door betalen. Hij pleit voor een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor zowel overheid als ondernemer: “Het is goed voor het bedrijf op de lange termijn als het zorgt voor de werknemer en zijn gezin. Kijk niet alleen op de korte termijn en naar de beperkingen maar kijk ook op individueel niveau wat er wél kan, zodat het uiteindelijk leidt tot mobiliteit. Dat zijn misschien hele grote woorden, maar als je alleen naar de beperkingen kijkt, dan doet dat duurzame arbeid geen goed. Met die andere focus kom je verder. En het Werkbedrijf zal op meer deuren moeten kloppen. Nodig de advocatuur of andere dienstverlenende bedrijven eens uit.”

Winst

De problemen rond inclusief ondernemen lijken soms groter dan ze in werkelijkheid zijn. Detaille: “Vorig jaar hebben we zestig bedrijven geïnterviewd en gevraagd wat hun belemmeringen zijn bij het aannemen van de doelgroep. Het antwoord was: we hebben helemaal geen belemmeringen. 
Maar ze zijn zich niet bewust van de mogelijkheden. Daar is veel winst te behalen. Spread the word.”

Christian van Munster: “Ondernemers zeggen soms dat ze in hun hart wel inclusief willen ondernemen maar dat het niet kan vanwege de hoogwaardige arbeid. HCM is een zeer innovatief bedrijf en bij ons is alles mogelijk, zelfs medewerkers met een afstand inzetten op de hoogwaardige arbeid. Als wij dat kunnen, moet ieder bedrijf dat kunnen, lijkt me.”

Sympathiek bedrijf

Ouwens vindt dat er alles aan gedaan moet worden om de plaatsing van arbeidsbeperkten als een normale zaak te zien: “Ik wil niet dat ze met een shirt rondlopen van Pluryn, nee, van het Radboud of van jouw bedrijf. Dat ze bij jou een Kerstpakket krijgen. Ze gaan zich gewaardeerd voelen want ze vervullen sociaal gewaardeerde rollen. Dat heeft effect op hen, maar ook op hun gezin en de maatschappij.” Wethouder Zoetelief onderschrijft dat: “Voor de kinderen maakt het ook uit of vader en moeder werken en een positief zelfbeeld hebben. Dat effect valt niet te onderschatten.”
“Hoe productiever mensen zijn, hoe gelukkiger de collega’s”, weet Detaille. En als de bijzondere waarden van inclusief ondernemen in de missie en visie van een bedrijf worden verwerkt, zal het talent aantrekken dat zich daardoor aangesproken voelt.

Van der Linden: “Ik was vorige week bij Albert Heijn in Zaandam, die hebben een heel traject uitgerold om mensen met een beperking aan te nemen. Ze doen jobcoaching in de zaak zelf. Het gaat om mensen uit de wijk waar de supermarkt in ligt. Dat sluit aan bij de kernwaarde van de supermarkt, die immers een goede verbinding met de wijk wil.” 
Van Waterschoot ziet hier een win-winsituatie: “De betrokkene, zijn sociale omgeving, de filiaalhouder, er is winst voor alle partijen. 
En het trekt klanten, want immers, ‘ons Marietje’ 
heeft nu werk bij de supermarkt. De supermarkt 
wordt een sympathiek bedrijf.” «

Interessant artikel? Deel het: