Ondernemers en MBI kandidaten. Pas Op! Eerst samenwerken en dan overnemen is levensgevaarlijk

5 januari 2017 14:55

Ondernemers die hun bedrijf willen verkopen worden steeds vaker geconfronteerd met Management Buy-In (MBI-) kandidaten: particulieren die een bedrijf kopen of zich inkopen in een bedrijf. Veel van deze mensen moeten hun eerste stappen op het pad van ondernemerschap nog zetten en dat is niet zonder risico. Het inschakelen van een intermediair met ervaring in MBI-transacties kan veel problemen voorkomen.

Veel ondernemers die de komende jaren een opvolger nodig hebben in hun bedrijf zullen deze niet gemakkelijk kunnen vinden, met mogelijk veel kapitaal- en kennisvernietiging tot gevolg. Aan de andere kant zijn er velen die een eigen bedrijf willen starten. Wat is nu logischer dan te proberen de potentiële starters te stimuleren een bestaand bedrijf over te nemen? Het mes snijdt dan aan twee kanten, want de kans dat een overname succesvol is blijkt groter te zijn dan de kans dat een nieuwe start succesvol is.

Ondernemerskwaliteiten

Ondernemerschap is niet een kwestie van “Je kunt het of je kunt het niet; alles of niets” . Was het maar zo simpel. Nee, ondernemerschap is meer iets dat je zou moeten uitdrukken in een percentage. De één is meer ondernemend dan de ander. Dat kan zich uiten in de omvang of de winstgevendheid van het bedrijf. Maar de ene ondernemer heeft andere kwaliteiten dan de ander. De ene ondernemer moet het meer hebben van zijn commerciële kwaliteiten, de ander van zijn vakkennis en weer een ander van zijn managementkwaliteiten. Maar alle goede ondernemers hebben gemeen dat ze weten waar ze goed in zijn, waar ze met hun bedrijf naar toe willen en hoe ze moeten leren van veranderingen in hun omgeving. Ze hebben een visie.

Laat u niet voor de gek houden door mensen die beweren dat de belangrijkste kwaliteiten van een ondernemer doorzettingsvermogen en risico-durven-lopen zijn. Mensen die daar goed in zijn, zijn circusartiest of deelnemer aan extreme sporten, maar geen ondernemers. Doorzettingsvermogen is belangrijk, maar doorzettingsvermogen zonder visie op de toekomst is niks. En risico durven lopen zonder idee welke de risico’s zijn, hoe ze afgedekt kunnen worden en wat te doen als het toch misgaat, is geen kwaliteit maar een handicap.

Een goede manager is nog geen ondernemer

Hoe kun je nu weten of je ondernemend bent als je het nooit uitgeprobeerd hebt? Dat is het grote probleem van de gemiddelde MBI-kandidaat. Daarbij komt nog dat veel MBI-kandidaten de neiging hebben om een verantwoordelijke managementpositie te verwarren met ondernemerschap. Als iemand in staat is om een business unit met 100 man binnen een groot bedrijf te leiden zegt dat niets over zijn kwaliteit om directeur-eigenaar te zijn van een bedrijf met 10 mensen. Daarom zou het mooi zijn als mensen konden oefenen in zelfstandig ondernemerschap, maar dat is helaas niet mogelijk. Zelfstandig ondernemer ben je of ben je niet. Het beste alternatief is het meewerken in een bedrijf, dicht bij de ondernemer om daar zoveel mogelijk te leren en ideeën op te doen.

Valkuilen

Is het dan verstandig om een MBI-kandidaat mee te laten werken vòòr de overdracht? Het antwoord is wat mij betreft: “Je moet wel heel goede redenen hebben om het te doen.”

Het verhaal kent twee kanten: die van de MBI-kandidaat en die van de ondernemer. En voor beiden is het onverstandig.

De ondernemer haalt een opvolger in huis en die wil vooral opvolgen, want daar komt hij (of zij) voor. Maar beiden lopen voortdurend met een dubbele pet op, respectievelijk die van verkoper en werkgever en die van koper en werknemer. Het risico dat deze rollen door elkaar gaan lopen is levensgroot aanwezig, niet bevorderlijk voor de kwaliteit van de samenwerking en een tijdbom onder de overname. Beiden lopen namelijk het risico dat de ander om wat voor reden dan ook door de mand valt. De ondernemer kan beslissingen nemen die invloed hebben op de toekomst van de overnemer zonder dat deze zich daarmee kan en mag bemoeien. Doet hij dat toch, dan zal bij verschil van inzicht uiteindelijk de eigenaar de knopen door hakken met risico van conflict. Omgekeerd kan de ondernemer het niet eens zijn met de wijze waarop de overnamekandidaat zaken aanpakt en tot de conclusie komen dat hij of zij helemaal niet geschikt is om het bedrijf over te nemen.

Een ander probleem is het bepalen van de waarde van de onderneming. Doe je dat voorafgaand aan de periode van samenwerking (spreek je bijv. een formule af voor over een aantal jaren), dan kun je in een onmogelijke situatie terecht komen als in die periode veranderingen of situaties optreden waarin niet is voorzien. Zulke afspraken zijn vaak al een bron van ellende als ze over een periode van één jaar gemaakt worden, langer is totaal niet te overzien. En dan heb ik het alleen nog maar over externe factoren zoals ontwikkelingen in de markt.

Ga je pas over waardering praten tegen de tijd van de overname, dan zijn partijen natuurlijk niet meer vrij in de onderhandelingen, zijn er in de loop van de samenwerking verwachtingen gewekt of ongeëffende rekeningen ontstaan en zullen beide partijen zichzelf als de belangrijkste bron van toegenomen waarde zien of de ander als belangrijkste bron van afgenomen waarde.

Natuurlijk schets ik hier een somber beeld en het zal heus wel eens goed gaan. De belangen voor beide partijen zijn echter groot. Zodanig groot dat hier niet lichtzinnig mee omgesprongen mag worden en risico’s zoveel mogelijk vermeden moeten worden. Een mooi bedrijf kan maar één keer verkocht worden en de gemiddelde MBI-kandidaat zal maar één keer een bedrijf kopen. Je moet dus weten wat je wilt.

Een intermediair met ervaring in MBI-transacties kan veel problemen voorkomen.

Rob Beeren (1955) is één van de oprichters / partners van Diligence en in die hoedanigheid sinds 1998 werkzaam als begeleider van overnameprocessen in het midden- en kleinbedrijf. De Diligence intermediairs zoeken voor zowel verkopers als kopers van ondernemingen naar een passende wederpartij en begeleiden het gehele proces van waardebepaling, informatie-uitwisseling, onderhandelingen, due diligence en juridische afronding van de transactie.

Diligence - aangesloten bij de brancheorganisatie BOBB - heeft een tiental vestigingen door heel Nederland en werkt samen met enige buitenlandse bureaus.

Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Diligence op 0318 502 124 of via info@diligence.nl.

Interessant artikel? Deel het: