Innoveren in de zorg doe je samen
10 november 2021 08:58
‘Als je mensen bij elkaar brengt, ontstaan mooie dingen’
Wat een fraaie innovaties: een Google Mini waardoor iemand met ernstige lichamelijke beperkingen de regie over het leven terugkrijgt en een systeem dat eenzaamheid bij mensen kan duiden. Het resultaat mag er dan zijn, de weg naar noviteiten in de zorg is vaak lang en hobbelig. Wat is de sleutel tot succes? Samen ervoor gaan - en liefst in een vroeg stadium - aldus de deelnemers aan het rondetafelgesprek. Aan de hand van stellingen geven ze hun kijk op innoveren in de zorg.
Innovaties moeten starten vanuit een visie.
Dat beaamt Johan Elbers, beleidsadviseur (regio Apeldoorn) bij zorgorganisatie ’s Heeren Loo www.sheerenloo.nl, met onder meer innovatie onder zijn hoede. ,,Onze organisatievisie is samengebracht in drie beloftes: een goed leven voor cliënten, mooi werk voor medewerkers en een duurzame organisatie. In die driehoek kijken we. Aan cliënten, verwanten en medewerkers, gedragswetenschappers en artsen vragen we: ’Waar loop je op een dag tegenaan?’, ‘Wat zou je echt anders willen?’ en ‘Waar droom je van?’.’’
Uit deze antwoorden wordt een plan opgesteld. ,,Eerst wordt gekeken welke oplossingen er bestaan en of er meerdere mensen baat bij hebben. Is dat laatste aan de orde en betreft het iets nieuws, dan worden bedrijven en studenten aan elkaar gekoppeld. Samen trekken we vervolgens naar de leverancier. Opdat deze ook snapt wie de cliënt, ouders en medewerkers zijn en welke pijn er zit. Pas al je mensen ziet, voel je waar het over gaat”.
Tafelgenoot Daan Kuiphuis, knikt instemmend. ,, Eerst je eigen ervaringen ophalen en op basis daarvan een plan maken”, zegt Kuiphuis, accountmanager bij Exite ICT, dat zijn ICT-dienstverlening typeert als ‘combinatie van mens, proces en techniek, waarbij de mens op de eerste plaats staat’.
,,Ik werk het liefst zonder plan”, vervolgt Elbers. ,,Je voorkomt dat beleidsmedewerkers met de beste bedoelingen een plan schrijven dat niet aansluit op de werkelijkheid. Personeel, cliënt en omgeving reageren dan: ‘Waar hebben jullie het over? Waarom hebben jullie het ons niet gevraagd?’.’’
Je zou ook kunnen starten met de financiële kant. ,,Dat komt voor mij later in het plan”, aldus Elbers.
,,Dat financiën belangrijk zijn beseft men echt wel”, weet Esther Zwijnenberg, regiomanager bij High Select, een bureau dat een tweejarig traineeship biedt aan pas afgestudeerde academici die hun talenten willen inzetten voor de zorg,. De mismatch tussen werkvloer en beleidsmedewerker herkent ze uit een vorige functie waarin ze operationeel leidinggevende was. Ze moest toen een beleidsmatig ingestoken visie ‘verkopen’ aan de werkvloer. ,,Het moet vanuit de mensen komen dat je het anders wilt doen”, concludeert ze. ,,De borging gaat dan ook beter”, weet Elbers. ,,Als je anderen iets oplegt, reageert men eerder: ‘Zoek het toch uit’.”
Dino Rasmijn is directeur van Afas-partner Aims Improve, dat bedrijfsprocessen automatiseert, opdat meer mensen het ‘echte’ werk kunnen doen. Betrokkenheid van de werkvloer bij innovaties is van groot belang, heeft hij in de praktijk ervaren. Hij legde oudere artsen in de jeugdgezondheidszorg een nieuwe productbegroting voor, met per verrichting een tijdsspanne. Ze reageerden afwijzend. Na op de werkvloer te hebben meegekeken begreep Rasmijn waarom. ,,Een jongen met verstandelijke beperking kreeg een ogentest. Daarover deed hij liefst anderhalf uur, doordat hij compleet door het lint ging toen hij een hand voor zijn ogen kreeg. Ik heb daarvan geleerd: praat met mensen op de werkvloer. De visie moet komen van mensen die dagelijks het werk doen”.
Mensen maken het verschil.
ICT’ers Kuiphuis en Rasmijn onderschrijven deze stelling, maar ervaren de praktijk vaak anders. Kuiphuis: ,,Keuzes worden meestal gemaakt op basis van kosten en contractuele voorwaarden. Rasmijn instemmend: ,,In 90 procent van de gevallen”.
Kuiphuis: ,,Eerst vult iedereen zijn eisen- en wensenlijstje in. Overal worden dezelfde vinkjes gezet, wat geen zoden aan de dijk zet, want praktisch ieder pakket kan alles. Dat de stem van de gebruiker ook heel belangrijk is, wordt ook altijd gezegd...” ,,Maar de gebruikers zitten vaak niet aan tafel, aldus Rasmijn. ,,Het idee is door innovatie kosten te besparen en de zorg efficiënter te maken”. Het tegendeel is vaak het geval, weet Zwijnenberg: ,,De tijd die de medische zorgverleners kwijt zijn aan administratieve handelingen is de afgelopen twintig jaar met veertig procent toegenomen.’’
De zorgsector wijkt wel in positieve zin af, stelt Zwijnenberg. , Het gaat daar heel erg om mensen. Ik proef ook wel degelijk de intentie om onderaan informatie op te halen en te luisteren naar de behoeftes en dan de oplossing te zoeken. Liever voor meerdere cliënten, want dat leidt tot schaalvergroting en zo kun je ‘handjes’ besparen, waaraan gebrek is.”
Elbers herkent wat Kuiphuis en Rasmijn schetsen: ,,De neiging is om voor een ander te denken en iets te bedenken wat een ander moet uitvoeren. Bijvoorbeeld: ‘Hier heb je een tovertafel, want dat is hartstikke goed voor je’. Ik vroeg toen: ‘Welke ouder heeft naar een tovertafel gevraagd?’ Als antwoord kreeg ik: ‘Zo werkt het niet Johan. Je moet dat gewoon doen en dan wennen ze er aan’. Ik gaf daar gehoor aan. Nu hangt de tovertafel ongebruikt...”
Zwijnenberg beaamt de stelling volmondig, maar ziet een gebrek aan lef. ,,We leren als mens al jong om volgzaam te zijn, het de leraren naar de zin te maken. Ze mogen best positief kritisch zijn”. Ze is verheugd dat veel zorgorganisaties over hun eigen grenzen kijken. ,,Laten we het samen doen. Daar ben ik erg van”.
Bij ICT-organisaties valt hierop echter veel winst te behalen. Kuiphuis: ,,Bereidwilligheid om informatie te delen ontbreekt bij een deel van hen”. Zwijnenberg herkent dit: ,,Een van onze trainees wil in een ambulance al toegang tot het elektronisch patiëntendossier. Dat realiseren is een crime. Je loopt tegen de macht van grote ICT-bedrijven aan”.
Rasmijn stelt: ,,ICT vormt vaak niet het struikelblok. Wij ervaren veel hinder van privacybescherming. Ruim tien jaar geleden mocht ik nog de gezondheidszorgdossiers van wel twintig organisaties koppelen, om inzicht te krijgen in de patiënt. Ik vind dat dit nog moet kunnen, als het echt om de patiënt draait”. Volgens Buitenhuis ontbreekt het ook aan inzet bij softwareleveranciers om een beveiligde omgeving te creëren. ,,Technisch gezien moet het kunnen”.
Het is niet allemaal kommer en kwel. Bij ’s Heeren Loo slaagden ze erin om met zeventien zorgorganisaties samen aan de google-uitvinding te werken. Buitenhuis kent ook een succesverhaal, tot stand gekomen ondanks de privacywetgeving. Het betreft een systeem dat eenzaamheid detecteert, door teksten van diverse zorgverleners van één client te analyseren en kwantificeren ,,Het wierp zijn vruchten af. Hier word ik blij van”.
Erg belangrijk, eenzaamheid tegengaan, weet Zwijnenberg. ,,Ouderen die minder eenzaam zijn, blijven langer thuis wonen. Een trainee van ons is daar bij gemeentes mee bezig. Als je mensen bij elkaar brengt, ontstaan mooie dingen”.
Het liefst in een vroeg stadium, oordelen de tafeldeelnemers. Oudereninstellingen gaan steeds meer domein overstijgend werken. ,,Door aan de voorkant partijen bij elkaar te brengen, kunnen mensen doorgaans acht maanden langer thuis blijven, wat veel geld bespaart”, aldus Zwijnenberg. ,,Door alles op elkaar af te stemmen, neem je frustratie weg. Je voorkomt bovendien overlappingen en kunt betere zorg leveren”.
Voor Elbers start samenwerken met netwerken. ,,Cliënten kampen vaak met innerlijke onrust die ze afreageren op medewerkers, hun safe haven. Deze agressie leidt tot hoge ziektecijfers. Ik heb gekeken naar wie de spelers in de markt zijn en hoe ik ze kan verbinden. Onder meer op een congres. Met een specialist op het gebied van artificial intelligence en universiteiten onderzoeken we nu de mogelijkheden” .
Mogelijk leidt dit binnenkort tot wederom een fraaie innovatie: een hesje met sensoren dat oplopende spanning detecteert, zodat vroegtijdig ingegrepen kan worden. Nog meer mooie innovaties vliegen over tafel: beeldbellen, data-analyse, online terugkomafspraken, robotisering. Verheugd constateert men: ,,Samen kunnen we veel doen”.
Foto Dino Rasmijn: https://klant.afas.nl/succesbeheer/het-avontuur-van-succesbeheer-trainee-dino-rasmijn
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.