Hogeschool Leiden leidt nieuwe speurneuzen op

25 oktober 2016 10:53

De snelheid waarmee de ICT zich ontwikkelt, leidt ertoe dat de gebruikelijke vormen van onderwijs niet meer toereikend zijn. Meer betrokkenheid van ondernemers uit het werkveld is daarbij essentieel.

De Hogeschool Leiden leidt vanaf september digitale speurneuzen beter dan ooit op. Met een speciaal lectoraat Digital Forensics & E-Discovery. Dit lectoraat sluit aan bij de specialisatie Forensische IT, een van de vier specialisaties waaruit de opleiding Informatica bestaat.

Vincent Bakker is de onderwijsmanager van de opleiding Informatica aan de Hogeschool Leiden: ”In het onderwijs proberen we studenten normaal gesproken met de kennis van gisteren voor te bereiden op de toekomst”, vertelt hij. “Bij de meeste vakken gaat dat goed, maar bij informatica niet. Dat is een zodanig jong en snel ontwikkelend vakgebied, dat ‘oude’ kennis slechts beperkt bruikbaar is. Je mag al blij zijn als je een app voor de iphone7 hebt gebouwd, je door hebt waar de zwakheden zitten en wat hackers daarmee kunnen doen. Dan ben je eigenlijk alweer bij de IPhone 8. Mediatechnologie zit vooraan, daar bedenk je de nieuwste dingen en zorg je dat het allemaal stabiel werkt. Forensische ICT zit achteraan, die kunnen pas achteraf aan de slag, als er misbruik heeft plaatsgevonden. Als je studenten op een opleiding wilt voorbereiden op een toekomst met zaken die ze nog niet weten, moet je dat op een andere manier vormgeven. We werken daarom veel samen met het bedrijfsleven, want dat is de plek waar die nieuwe dingen gebeuren. De meeste innovaties zitten bij grootmachten als Microsoft, Apple en Samsung. Zij dicteren de markt. Dus presenteren wij samen met bedrijven een nieuwe vorm van onderwijs, waarbij onderzoek nadrukkelijker een rol speelt. Het is onze ambitie dat bedrijven of de politie met concrete gevallen komen. Zo van: ‘we hebben een misdrijf en we denken dat er iets op deze iPhone staat’. Samen met de studenten en een bedrijfs- of overheidspartij ga je dat dan proberen uit te vogelen. Met dit soort praktijkgevallen school je ze met de laatste technologie. Dit soort onderzoek vindt plaats in het nieuwe lectoraat.”

Kenniscentrum

De van de Hogeschool van Amsterdam overgekomen Hans Henseler is de kersverse lector. Door de bundeling van zijn E-Discovery lectoraat met de bestaande Forensische ICT-opleiding, ontstaat een krachtig kenniscentrum. Het einddoel daarbij is het scholen èn bijscholen van hoogopgeleide digitaal forensische experts voor overheid en bedrijfsleven. “Met de specialisatie Forensisch ICT en de samenwerking tussen kennisinstellingen, overheid en bedrijfsleven, bieden we als Hogeschool Leiden daarmee een unieke kans om onderzoek en onderwijs te koppelen aan dit werkveld”, zegt Jos Griffioen, associate lector Forensisch ICT op- de Hogeschool. “We leiden mensen op voor digitale opsporing bij bedrijven en overheid in de breedste zin van het woord.

Het is een specialisatie van de opleiding informatica. Met dit nieuwe lectoraat gaan we nog dichter tegen het werkveld aanzitten. Die kampen met hetzelfde probleem: bijscholing is lastig. Wij willen daar verandering in brengen. De afgestudeerden kunnen volop terecht bij bijvoorbeeld opsporingsdiensten. En bij grote bedrijven met aparte forensische afdelingen zoals KPN, de grote accountantskantoren en Shell. Zo’n bedrijf wordt 24 uur per dag aangevallen. Dan praat je over chantage, politieke activisten, spionage en interne fraude.”

In de peiling

Ook een groeiend aantal mkb-bedrijven heeft behoefte aan specialisten die de digitale boel voor ze in de peiling houden. Want daar dringt ook steeds vaker door dat je met een forensisch ICT’er in huis je als bedrijf een veilige maatschappij bevordert en de ICT-gerelateerde criminaliteit vermindert. Griffioen: “MKB’ers kunnen bijvoorbeeld een afstudeerder een half jaar iets te laten onderzoeken, zodat ze daarna weer veiliger hun onderneming kunnen runnen. Afgestudeerden zijn analytisch, doelgericht en vasthoudend. Houden van rechercheren, onderzoeken en zijn innovatief. Nieuwsgierig naar de nieuwe technologieën en hun mogelijkheden. Wij doen dit nu al zes jaar, voor die tijd was er geen reguliere opleiding. Forensische ICT’ers waren politiemensen met een specifieke bedrijfstrainingen. Of informatici, die zich het hele opsporingsvak zelf eigen moest maken. Dat heb ik ook gedaan. Ik vond het destijds al een gemis dat daar geen een opleiding voor was. Maar die is er nu dus. Bij ons.”

De studenten die dit jaar aan de opleiding beginnen, hebben vrijwel allemaal mbo en havo als vooropleiding. Die moeten voldoen aan ethische normen zoals geheimhouding. Vincent Bakker: “Dat is een specifieke belemmering binnen deze tak. Het is allemaal heel geheim. Bedrijven en overheid zijn niet zo happig op het verspreiden van hun slimme manieren om dingen op te sporen. Ze zijn bang dat de hackers dat dan ook al snel te weten komen. Daar wordt heel krampachtig mee gedaan. Het delen van kennis gaat dus heel moeizaam. Dat moet veranderen. Het is één van de zaken die we in dit lectoraat willen bewerkstelligen.”

Interesse

Naast de specialisatie Forensische IT heeft de opleiding Informatica op de Hogeschool Leiden nog drie andere specialisaties: Software Engineering, Mediatechnologie en Business Datamanagement. Griffioen: “Elke specialisatie heeft een bepaald type student. Bij Forensische IT is dat: passie voor het oplossen van puzzels en geduld. Forensisch werk is lastiger qua doorzettingsvermogen. Bij andere specialisaties zie je altijd resultaat als je er tijd in steekt. Je bouwt een app, steekt er tijd in en het is af. Als forensisch speurder ben je soms zes maanden bezig en komt er niks uit. Dat hoort erbij. De motivatie moet komen uit het geluk dat je eens in de zoveel tijd iets oplost. Dat is vaker niet dan wel. En nee, het gaat niet altijd om moord. Neem de privacywetgeving: die is nu hot en voor ondernemers ook heel belangrijk. Want als ze die schenden, kunnen ze een dikke boete verwachten. Dat is zo gebeurd. Eén van de takken van sport die wij hier dus leren, is het begeleiden van bedrijven op dat gebied. Vragen als: voldoe je aan dat soort wetgeving? En wat voor maatregelen moet je nemen? Waar bevindt zich welke data en waarom? Wat gebeurt er als dat gehackt wordt? Wat is de impact dan voor een bedrijf? Ben ik dan meteen failliet, kost het me een klant? Belangrijke dingen, die wij onze studenten hier meegeven.”

Interessant artikel? Deel het: