Van verticale naar horizontale bouwkolom

30 april 2018 16:28

Economische vitaliteit van Zeeland ook in de bouw duidelijk merkbaar

Bij Hanse Staalbouw in Nieuwerkerk werd er door een groep Zeeuwse ondernemers op enthousiaste wijze van gedachten gewisseld over de aantrekkende bouwsector. Naast gastheer Wim de Jonge namen aan dit Tafelgesprek Kees de Visser (Raab Karcher), Ad de Korte (Rabobank), Johan Noom (Schildersbedrijf Noom), Mark-Jan Koldijk (DWT Groep), Landré Schrijver (Bouwgroep Schrijver) en Alexander Bevelander (WEA Zuid-West) deel.

Door Henk van de Voorde

Het belang van samenwerking in de bouw. Met deze stelling werd afgetrapt. Via samenwerking in een bouwteam kunnen partijen al in het voortraject optrekken als gelijkwaardige partners. Daardoor kunnen bepaalde bouwkundige en technische detailleringen al van tevoren met elkaar worden onderzocht, zodat de uitvoering sneller kan verlopen.

"Wij zijn geen bouwkundig maar technisch aannemer. Je ziet de laatste jaren een verschuiving van een verticale naar een horizontale bouwkolom. We werken dan ook vaak als nevenaannemers naast elkaar in een bouwteam. Samen met de andere partners in het bouwteam worden turn key projecten opgepakt. Daarbij zijn wij meestal verantwoordelijk voor alle technische installaties op het gebied van elektro, werktuigbouw, sanitair en beveiliging”, aldus Mark-Jan Koldijk. Belangrijk is dat de opdrachtgever van meet af aan de diverse partners en specialisten mee laat denken bij de totstandkoming van het project. Daar was dan ook algehele consensus over.

BIM methodiek

CEO Wim de Jonge van Hanse Staalbouw is groot voorstander van de BIM methodiek, waarbij in een 3D Bouw Informatie Model (BIM) integraal wordt samengewerkt door diverse disciplines in de bouwsector. "Integraal samenwerken is van groot belang. Via BIM worden gegevens van de architect, constructeur, installateur en aannemer in één database verwerkt. Alle partijen kunnen hun kennis en informatie in het model kwijt”, aldus Wim de Jonge. Technisch aannemer DWT Groep visualiseert in 3D alle installaties, zodat de klant er een veel beter gevoel bij krijgt. "Vroeger moest er twee keer gebouwd worden. De eerste keer om de fouten eruit te halen en de tweede keer om het goed te doen. Nu is door te simuleren in BIM in één keer alles goed. Deze manier vereist wel een omslag van denken. Belangrijk is dat de opdrachtgever alle partners tijdig overal bij betrekt. Als de trein al loopt is het te laat. Dan loop je achter de feiten aan”, legt Mark-Jan Koldijk uit.

Landré Schrijver: “Wij zijn een veelzijdig bouwbedrijf dat alle facetten van traditioneel en modern bouwen beheerst. We werken vaak in de hele breedte samen in een bouwteam, waarbij alle zaken goed op elkaar afgestemd worden. Het komt de kwaliteit ten goede.” Bouwbedrijf Schrijver is actief in zowel woningbouw als utiliteitsbouw. Van nieuwbouw en verbouw tot renovatie en restauratie. Variërend van werkzaamheden voor particulieren en bedrijven tot (semi) overheidsinstellingen en woningbouwcorporaties. Een mooi recent project betreft de restyling van de appartementencomplexen De Westmolen en De Wieken in Steenbergen, in opdracht van woningcorporatie Stadlander. Gevels, galarijen en balkons van beide complexen zijn opgefrist. "Dit is een project van ons vastgoedconcept Huysmeesters, onderhoudsregisseur voor Stadlander.”

Efficiency

Kees de Visser: "Door langs de voorzijde aan een project deel te nemen kun je efficiënter opereren en is er meer commitment.” Logistiek, duurzaamheid en online diensten zijn de belangrijkste pijlers waarop Raab Karcher is gegrondvest. "In de bouw draait alles om efficiency. Onze concepten zijn dan ook gericht op een zeer efficiënte logistiek, wat kostenbesparend werkt”, aldus de vestigingsleider. Raab Karcher is een landelijk opererende bouwmaterialenhandel, onderdeel van de Franse multinational Saint Gobin, met een zeer uitgebreid assortiment. Raab Karcher is zowel actief op de zakelijke als de particuliere markt, bijvoorbeeld voor de inrichting van keuken, badkamer of sanitair. De online business heeft ook bij de bouwmaterialen een enorme vlucht genomen. Goederen die voor twaalf uur in de ochtend zijn besteld, kunnen de volgende dag in heel Nederland worden geleverd.

Bouwteam

Johan Noom: "Je moet met zijn allen proberen om een klus binnen te halen. Het mooiste is dan ook dat je aan de voorkant al kan meepraten, dat je partner bent om het werk uit te voeren. Wij staan meestal aan het eind van de keten, maar maken in toenemende mate deel uit van het bouwteam. Een goed voorbeeld is de renovatie van het Fletcher Hotel in Middelburg. Dat was echt een huzarenstukje onder tijdsdruk.” De Tholenaar leidt een schildersbedrijf in de ruime zin des woords, waarvoor langdurige onderhoudscontracten vandaag de dag de belangrijkste tak van sport zijn. "Wij onderhouden het vastgoed, voeren onderhoud aan de buitenschil uit. Naast schilderen verzorgen we bijvoorbeeld ook beglazing, houtrotreparaties en vervanging van gevelonderdelen.

Hoe meer je in eigen beheer kunt doen, hoe flexibeler je bent en hoe beter je de kwaliteit kunt bewaken. Wij willen zo min mogelijk van anderen afhankelijk zijn. De opdrachtgever waardeert dat”, aldus Johan Noom.

Fiscale voordelen

De twee financiële specialisten aan het tafelgesprek, Ad de Korte van de Rabobank en Alexander Bevelander van WEA Zuid-West, benadrukken dat tegenwoordig veel anders naar vastgoed wordt gekeken. Zo wint duurzaamheid steeds meer terrein. "Innovatie, ketensamenwerking én duurzaamheid zijn van groot belang. Het is essentieel om te anticiperen op de snelle ontwikkelingen binnen de branche en bij de klanten. Bedrijven die durven te innoveren en te verduurzamen maken vaak een flinke groei door. Duurzaam ondernemen biedt ook diverse fiscale voordelen. Er dient geïnvesteerd te worden in een duurzame toekomst. Dat verdient zich op de lange termijn terug”, vertelt de fiscalist van WEA Zuid-West.

Financieel rendement

Circulaire initiatieven worden tot op heden gefinancierd vanuit de bestaande lineaire denkpatronen, waarbij het financiële rendement leidend is. “Duurzaamheid speelt bij de uiteindelijke beslissingen om over te gaan tot financiering nog een beperkte rol van betekenis, maar dat zal snel veranderen. De verplichting om tijdig te voldoen aan de richtlijnen met betrekking tot energielabels in onder andere de utiliteit en de daarbij behorende investeringen zullen nu en in de toekomst leidend zijn bij het wel of niet financieren van vastgoed”, legt Ad de Korte uit.

Duurzaam bouwen

Kees de Visser wijst op het concept Greenworks van Raab Karcher dat aangeeft welke producten en installaties de beste keuze zijn op het gebied van duurzaam bouwen. "Zo kan onze klant ook aan zijn klant aantonen dat duurzame materialen absoluut niet duurder zijn dan niet-duurzame materialen. De samenstelling van het assortiment Greenworks producten is gebaseerd op de duurzame kenmerken van een product, de koers die de overheid vaart op het gebied van duurzaamheid en de milieuprestaties van het product.”

Besparend

Landré Schrijver onderschrijft dat duurzame producten ook kostentechnisch interessant zijn. "Duurzaam bouwen werkt besparend. Niet alleen voor het milieu maar ook voor de kosten van onze opdrachtgevers. Uiteindelijk heb je met duurzame bouw minder onderhoud en daardoor ook minder kosten.” Voor Bouwbedrijf Schrijver is duurzaam bouwen dan ook corebusiness. "Duurzaam bouwen betekent dat bouwprojecten speciaal worden ontwikkeld en gebruikt met respect voor mens en milieu. Het besparen van energie is belangrijk, maar hetzelfde geldt voor het gebruik van duurzame materialen, hergebruik en recycling van materialen, verantwoord watergebruik en een gezond binnenmilieu (zoals goede ventilatie en verlichting). Iedereen wil graag een goed onderhouden woning, een prettige leefomgeving en een zo laag mogelijke energierekening. Er worden dus steeds meer duurzame huizen en duurzame wijken gebouwd die in meer of mindere mate voldoen aan het principe van duurzaam bouwen”, aldus Landré Schrijver.

Energieneutraliteit

De DWT Groep heeft als technisch installateur veel kennis op het gebied van duurzaamheid en energieneutraliteit. "Samen met de architect en de aannemer komen wij tot energieneutrale oplossingen met bijvoorbeeld zonnepanelen, luchtwarmtepompen, ledverlichting of energiezuinige ventilatiesystemen”, licht Mark-Jan Koldijk toe.

Bladgoud

Renovatie in de utiliteitsbouw heeft betrekking op bijvoorbeeld bedrijfspanden, kantoren, zorginstellingen, scholen en kerken. Bij die laatste categorie gaat het veelal om restauratie. Daarbij wordt nog altijd gebruik gemaakt van oude Zeeuwse ambachten. "Restauratie is een van onze specialismen. Wij hanteren daarbij technieken die ook werden toegepast door onze voorouders. Een mooi voorbeeld daarvan is het opnieuw voorzien van een laagje bladgoud van de haan op kerktorens”, aldus Johan Noom.

Profileren

Terwijl er in de techniek en de bouw al jarenlang wordt geroepen om goede, gekwalificeerde vakmensen, blijft het lastig om mensen in deze richting aan de slag te krijgen. Probleem is de verkeerde beeldvorming van fysiek zwaar en vuil werk. Wat is daar aan te doen? "De economie is de motor van Zeeland. Hoe kan die verder groeien en ontwikkelen? Met bedrijven en werk kun je mensen naar Zeeland halen. Onze provincie heeft genoeg vacatures, maar we moeten meer zichtbaar zijn. Zeeland moet zich dus beter vermarkten en profileren”, aldus Alexander Bevelander. "Maar met die Zeeuwse bescheidenheid hebben we het toch goed voor elkaar. De mentaliteit van ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’ is niet zo verkeerd. Dat blijkt wel uit de prima cijfers op het gebied van economische groei en werkgelegenheid in Zeeland. Aan de andere kant is het wel goed als het imago van de bouw wordt opgevijzeld. Het moderne bouwen, met gebruikmaking van diverse innovaties (met bijvoorbeeld prefab bouw) is anders dan het fysiek zware werk van vroeger”, repliceert Ad de Korte.

Kredieten

Met de meeste acquisities is Rabobank Oosterschelde de grootste partij in de bancaire dienstverlening van Zeeland. Hoe zit het met de (vermeende) terughoudende rol van de bancaire sector bij het verstrekken van kredieten? "Dat beeld strookt niet met de werkelijkheid. Sinds 2010 is het aantal kredieten van onze bank jaarlijks met twee à drie procent gegroeid. Wij investeren ongeveer 130 miljoen euro per jaar in de zakelijke markt. En ja, wij zijn kritischer geworden vanwege de steeds strengere eisen van de toezichthouders en de ervaringen die we zelf tijdens de economische crisis hebben opgedaan. Ondanks deze (positief) kritische houding kunnen we wel concluderen dat wij jaarlijks groeien in aantal en volume zakelijke financieringen”, aldus Ad de Korte. Ook de bouwondernemers aan het tafelgesprek merken eensgezind dat de economie daadwerkelijk aantrekt. Ze zijn het er echter ook unaniem over eens dat de marges in de bouw te laag blijven, mede door prijsstijgingen bij de leveranciers. Dat onderkent ook de Rabobankdirecteur.  “Het rendement in de bouw moet omhoog. In deze sector staat het rendement nog steeds niet in verhouding met de risico’s die worden gelopen."

Arbeidsmarkt

Schouwen-Duiveland staat bekend om recreatie & toerisme, maar het heeft ook economisch zeer sterke bedrijven in de maakindustrie, zoals Hanse Staalbouw. Die lovende woorden van de gemeente Schouwen-Duiveland vielen het bedrijf uit Nieuwerkerk ten deel bij de viering van het 110-jarig bestaan. "Er werken bij ons inmiddels meer dan 150 mensen, maar het is een grote uitdaging om technische vacatures passend in te vullen. Wij kunnen extra mensen gebruiken op het bedrijfsbureau (bijvoorbeeld werkvoorbereiders), maar hebben ook ‘extra handjes’ nodig zoals goede monteurs. De economie trekt steeds verder aan, waardoor de arbeidsmarkt overspannen raakt. Tijdens de recessie zijn veel mensen noodgedwongen overgestapt naar een andere baan. Die komen niet zomaar terug. Vandaar dat er in toenemende mate een beroep wordt gedaan op arbeidsmigranten zoals Polen. Net als de Zeeuwse medewerkers hebben deze mensen een goed arbeidsethos en zijn ze zeer gemotiveerd. Het kan echter een probleem worden als die werknemers weer naar hun vaderland terugkeren vanwege de economische groei en stijgende salarissen in Polen. Er is in Nederland duidelijk gebrek aan personeel. Het is dus van groot belang dat onderwijs en bedrijfsleven dichter bij elkaar komen”, verklaart Wim de Jonge.

Sociaal ondernemerschap

Duurzaamheid is steeds meer een containerbegrip geworden, waar bijvoorbeeld ook sociaal ondernemerschap onder valt. Hoe wordt invulling gegeven aan de Participatiewet? Hoe kan bij een afstand tot de afstandsmarkt, zoals mensen met een beperking, perspectief worden geboden? "Materialen moeten vanaf de losplaats naar de plaats van verwerking worden gebracht. Hiermee wordt de productiviteit van de vakmensen verhoogd en dus de bouwtijd verkort. In het kader van ‘social return on Investment’ werken we voor dit logistieke onderdeel met mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Deze medewerkers hebben natuurlijk extra begeleiding nodig, maar functioneren prima”, vertelt Kees de Visser.

Positieve energie

Ook Wim de Jonge heeft positieve ervaringen op het gebied van ‘social return’. "De organisatie moet het als een uitdaging zien. Het moet breed gedragen worden. Niet iedereen met een afstand tot de arbeidsmarkt past er meteen tussen, maar het kan jou en je medewerkers positieve energie geven.” Alexander Bevelander: "Het ligt aan de aard van de werkzaamheden of deze mensen in een reguliere omgeving inzetbaar zijn. In ieder geval moet het niet door de overheid verplicht worden want dat werkt niet.” Mark-Jan Koldijk: "Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn vaak zeer gemotiveerd. In de bouw heb je echter wel te maken met extra scherpe veiligheidsnormen.”

Deelnemers

[caption id="attachment_28295" align="aligncenter" width="818"] Van links naar rechts: Mark-Jan Koldijk (DWT Groep), Kees de Visser (Raab Karcher), Ad de Korte (Rabobank Oosterschelde), Wim de Jonge (Hanse Staalbouw), Johan Noom (Schildersbedrijf Noom), Alexander Bevelander (WEA Zuid-West) en Landré Schrijver (Bouwgroep Schrijver).[/caption]

Interessant artikel? Deel het: