‘Waardeer alle mensen meer op skills’

26 juni 2023 16:34

• Personeel & organisatiemanagement

Dat er krapte is op de arbeidsmarkt behoeft geen nader betoog. Dat geldt in feite voor alle sectoren van de Nederlandse economie. De vraag is welke oplossingen er zijn om de tekorten te bestrijden. Ligt dat misschien in verdere automatisering en digitalisering of het meer focussen op zij-instromers, jonge instromers nog jonger inzetten, meer vrouwen in techniek en bouw? Veel van deze mogelijke oplossingen worden regelmatig genoemd, geen enkele oplossing zal in haar eentje voldoende zijn.

Daarom pleiten Harm van Lieshout, lector Human Capital, en Klaske Veth, lector Leiderschap en Duurzaam Werken aan de Hanzehogeschool Groningen, voor een andere aanpak. “De verandering van de arbeidsmarkt begint bij jezelf, bij je mindset”, zegt Klaske. “En dat kan per bedrijf anders zijn.”

Ander gedrag

Eerst maar eens op zoek naar de oorzaken van het huidige tekort. Harm vertelt dat dit al langere tijd werd voorspeld, vanwege ontgroening en vergrijzing, maar door latere pensionering uiteindelijk pas tijdens de coronaperiode en daarna echt tot uiting kwam. “De arbeidsmarkt lijkt kleiner dan ooit en dat vraagt om een ander gedrag, van werkgevers en werknemers. Want, één conclusie kunnen we trekken. De tekorten blijven, gezien het feit dat de komende jaren steeds meer mensen met pensioen gaan.”

Er ligt dus een uitdaging voor alle ondernemers, want het idee dat het probleem zich vanzelf oplost, kunnen we vergeten. “En nog harder zoeken helpt nu ook niet meer”, voegt Harm toe. “De pool wordt dan niet groter. Daarom moet er juist geïnvesteerd worden in mensen en organisaties en dat begint met kritisch kijken. Waar mogelijk besparen op arbeid gaat echt helpen.”

Zekerheid

“De omgeving verandert en dat vraagt iets van mensen”, gaat Klaske verder. “Veranderen is niet altijd gemakkelijk, maar er zijn mogelijkheden om mensen in beweging te krijgen. Ook in geval mensen op zoek zijn naar zekerheid. Dat geldt voor ouderen, maar ook voor jongeren, in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt.”

Klaske pleit er voor om actief mensen duurzaam inzetbaar te houden, gedurende de hele loopbaan. “Denk bijvoorbeeld aan oudere werknemers. Vanwege de aanhoudende tekorten op de arbeidsmarkt zien we dat werkgevers eindelijk oog krijgen voor de zestig plussers. Het aantal mensen dat naast het pensioen deels blijft werken groeit spectaculair. We zullen de tekorten met elkaar moeten bestrijden en dat begint bij jezelf. Wat bied je als organisatie om mensen daadwerkelijk te binden, is zo’n vraag die iedere werkgever zich – en zijn medewerkers -  regelmatig zou moeten stellen.”

Eén heilige graal als oplossing voor het tekort is er volgens Klaske niet. “Maar het begint vaak wel met het anders organiseren van je bedrijf. Door te kijken naar processen, wat kan beter, wat kan slimmer, wat kan lean en waar gaan we nee tegen zeggen? Want werkdruk is een onderwerp dat nog altijd, en steeds prangender, op de agenda staat.”

Skills

Ook werknemers doen er goed aan naar hun eigen rol en situatie te kijken, vindt Harm. “De economie verandert snel, beroepen veranderen of verdwijnen zelfs. En of je nu wilt of niet, dat raakt ons en daar moet je in meebewegen. Als je kijkt naar de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de afgelopen decennia, dan blijkt dat er zich vele veranderingen hebben voorgedaan. We moeten nu grootschalig inzetten op om- en bijscholing, samen met de ondernemers. Daarom pleit ik ervoor om een diploma minder belangrijk te maken en ons meer te richten op de diverse skills van mensen, noem het een skillspaspoort.”

Inmiddels is de website ‘mijntalentinderegio.com’ online, waarop studenten en werknemers hun skills kunnen vermelden en werkgevers de mogelijkheid hebben om veel gerichter de juiste persoon voor een functie aan te trekken. “Als je nu nog op zoek bent naar het schaap met de vijf poten, dan ga je er niet komen. Maar als je op zoek gaat naar een timmerman en iemand geeft in zijn skillspaspoort aan dat hij al jarenlang goed met hout kan werken, dan ligt daar misschien de oplossing. Kortom, speel met de criteria die je stelt en beoordeel het schaap dat je zoekt veel meer op de skills die hij of zij heeft.”

“Bij de 60 plussers blijkt dat dit werkt”, besluit Klaske. “In ons experiment BaanBrekend Perspectief hebben we aan hen gevraagd wat ze willen en kunnen, tot aan en ook na het pensioen. Er is naar innovatieve mogelijkheden gekeken, met het streven om ook van de laatste loopbaanjaren productieve jaren te maken, inclusief werkgeluk. Alleen al de creatie van een ‘vrijplaats’, waar 60-plussers met elkaar en loopbaancoaches in de context van verschillende bedrijven nieuwe ideeën konden uittesten, werkte positief op de duurzame inzetbaarheid. Kortom, door mensen op hun skills te gaan beoordelen, bied je veel meer ruimte en mogelijkheden om een vacature in te vullen. Het is niet dé oplossing voor de tekorten, maar kan er wel een belangrijke bijdrage aan leveren.”

Interessant artikel? Deel het: