Ondernemen tijdens een pandemie: weerbaar en wendbaar zijn

30 oktober 2020 15:00

De coronacrisis sleept voort en in het kielzog daarvan ook de economische verkramping. De meeste bedrijven hebben zich zo goed en zo kwaad als het kan aangepast aan de nieuwe situatie. Volgens Victor Verstappen, adviseur en partner van BDO, is het nu belangrijk voor hen zich aan te passen op de langere termijn effecten. De vraag kan structureel lager zijn of veranderd waardoor het diensten of producten portfolio moet  worden aangepast. Dit alles moet natuurlijk wel financieel passen... Een financieel adviseur kan daar met een objectieve blik naar kijken en helpen de vereiste wendbaarheid om te zetten van voornemen naar concreet plan.

De afwisselend strenger en losser wordende coronamaatregelen hebben even wisselende effecten op de vraag gehad. Tuincentra en bouwmarkten sluiten op 31 december waarschijnlijk hun beste jaar ooit af, horecazaken en reisorganisaties hun allerslechtste. Terwijl Amazon wereldwijd honderdzeventigduizend mensen extra in dienst nam om de aankopen te kunnen bezorgen, zitten makelaars van commercieel vastgoed met de handen in het haar omdat de ene na de andere winkel de deuren sluit. “Deze tijd vergt veel van ondernemers,” zegt Victor Verstappen. “Ons hoofdkantoor lanceerde dan ook al snel het driefasen model ‘React, resilience, realise  (‘’reageer, wordt weerbaar, optimaliseer” (binnen de nieuwe realiteit)). De eerste fase hebben we achter de rug, met de tweede en derde zijn we volop bezig. Bedrijven moeten de komende maanden gebruiken om hun businessmodel kritisch tegen het licht te houden en zich af te vragen wat er van overeind kan blijven.”

Structurele effecten

Het verloop van de pandemie is onzeker maar ook het effect op de vraag. “Dat we nu minder zakelijke reizen boeken en dat vliegtuigstoelen en dure hotelkamers onbezet en leeg blijven is duidelijk, maar hoe snel de situatie verbetert niet. Het kan best zijn dat er over vier, vijf jaar weer evenveel zakenreizen worden geboekt als in 2019, maar voor individuele bedrijven betekent die diepe, langdurige dip een effect dat ik structureel zou durven noemen. Daar moet je dus je strategie op aanpassen. Omgekeerd moeten bedrijven die hun vraag juist explosief zagen stijgen zich afvragen hoe blijvend dát effect is. Mogelijk stabiliseert ze zich op een relatief hoog niveau, maar ze kan ook terugzakken. Voor zulke ondernemingen is het misschien raadzaam voorlopig veel werkzaamheden uit te besteden of extra huisvesting te huren en bijvoorbeeld niet direct een nieuw eigen magazijn neer te zetten.”

De overheid als financier

Gebaseerd op realistische aannames moet een ondernemer minstens een jaar vooruit kunnen kijken. De BDO adviseur helpt die maken. “Daarbij houden wij rekening met meerdere scenario’s. In het hoofdscenario starten we bijvoorbeeld bij een omzetverwachting zonder verdere lockdowns, waarbij we rekening houden met de overheidsregelingen zoals we die nu (12 oktober 2020) kennen. Dus na NOW2, lijken we NOW3 te krijgen waarbij de loonsubsidie stapsgewijs wordt afgebouwd. Ook is de huidige regel dat de belastingafdracht kan worden opgeschort tot het einde van het jaar en dat deze vervolgens in drie jaar moet worden ingelopen.” Maar er is meer.: “De termijn om belastingschuld terug te betalen was eerst één jaar, daarna twee, en nu al drie. In feite is de fiscus daarmee een financier van het bedrijfsleven geworden, want deze regeling begint op middellange banklening te lijken.

Voor veel branches geldt dat de vraag (en dus omzet) inzakt als gevolg van overheidsmaatregelen. De verschillende NOW regelingen en fiscale regimes tonen vooralsnog aan dat Den Haag zich hiervan bewust is en compensatie biedt waar mogelijk. Mijn stelling is dan ook dat er in scenario’s van (wederom) inzakkende omzet gerekend mag worden met ruimhartiger overheidsmaatregelen. Uiteraard is die aanname niet helemaal zeker, vandaar dat je altijd moet zorgen dat er een buffer is die voldoende remweg biedt om te reageren. Het is heel positief dat de fiscus zo coulant is, maar er zit ook een keerzijde aan. Ooit gaan bedrijven van het fiscale infuus af en moet er worden afbetaald. De situatie van nu waarin geen lopende belastingen hoeven worden afgedragen, slaat dan in één keer om in een situatie waarin de lopende belastingen moeten worden afgedragen én waarin belastingschuld moet gaan worden afgelost. Mijn vrees is dat ondernemers die in normale tijden genoegen nemen met een lage winstmarge – break even draaien en nog een plusje – het dan moeilijk gaan krijgen. Je hebt een substantieel hogere cashin  nodig om dan je vaste uitgaven te kunnen bekostigen én die belastingschulden in te lopen. Dat betekent dat je daar nu al voorbereidingen voor moet treffen.”

Erop of eronder

Ondernemers moeten dus na de fase van de reactie die van de ‘resilience’ in, weerbaar worden, en  wendbaar. “Want ga er maar van uit dat ondernemers die niet succesvol fasen twee en drie doorlopen het té moeilijk gaan krijgen om te overleven,” aldus Victor Verstappen. “Dat we bij deze economische krimp tot dusverre historisch weinig faillissementen zien ontstaan, heeft óók alles te maken met die financiering door de overheid. Die faillissementen zijn tijdelijk afgewend, onder andere door het overheidsinfuus.. Voor veel bedrijven is het van levensbelang om heel het businessmodel onder de loep te nemen, nog meer buiten de kaders te denken. Voor hen is het erop of eronder.”

Ongeacht of we als land op een volledige lockdown afstevenen of dat een goedgekeurd vaccin nog vóór de lente het licht zal zien en elke verdachte hoestbui in een ordinaire verkoudheid doet veranderen, voor ondernemers en managers is er werk aan de winkel. Het werk van alledag en het denkwerk van plannen en vooruitzien. Als de kalender van 31 december op 1 januari verspringt, moet u al in grote lijnen weten hoe de markt er voor uw bedrijf op 1 januari 2022 voor zal staan. Voor meer informatie, neem contact op met BDO Utrecht: Van Deventerlaan 101, Utrecht. Tel: 030 – 284 98 49. www.bdo.nl

Tekst: Jeroen Kuypers/Fotografie: René Zoetemelk

Interessant artikel? Deel het: