Financieel specialisten over alternatieve financiering en digitalisering

8 december 2016 14:00

Het consumentenvertrouwen bereikte dit najaar het hoogste punt sinds 2007, wederom een sterk signaal dat de crisis definitief achter ons ligt. Het financiële landschap is in negen jaar ingrijpend veranderd. Geniale zolderkamerknutselaars groeiden uit tot succesvolle fintechbedrijven, alternatieve financiering deed haar intrede en banken pasten hun werkwijze aan. Welke invloed hebben de veranderingen volgens de tafelgasten op het ondernemerschap? Wat verwachten ze voor de nabije toekomst?

Het midden- en kleinbedrijf kijkt voor financiering nog te vaak naar de bank, zo opende Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), eind oktober het MKB Ondernemers Congres. Volgens Knot moet het bankwezen aan steeds strengere eisen voldoen -richtlijn voor kapitaalbuffers Basel IV zit al in de pijplijn terwijl Basel III nog in werking moet treden- waardoor het uitlenen van geld niet vanzelfsprekend is. Informele investeringen en crowdfunding zijn naar zijn mening goede alternatieven, maar dan moeten ondernemers die stap wel durven zetten.De deelnemers aan het rondetafelgesprek van Hét Ondernemersbelang, bijeengekomen bij ING in het centrum van Dordrecht, zien dat vooral het kleinbedrijf exclusief op de bank wil koersen. “Nederland telt inmiddels een miljoen kleine zelfstandigen, maar een goed financieel fundament is bij hen niet altijd aanwezig”, vertelt Adriaan Elenbaas (ABN AMRO). “Sommige starters beginnen hun bedrijf met krediet aanvragen voor materialen en middelen. Een doorwrocht ondernemersplan ontbreekt echter. In het middenbedrijf zie je die visie op ondernemen wel terug. Deze ondernemers weten ook alternatieve kredietbronnen in hun plannen te verwerken. Banken kunnen bij het samenstellen van gestapelde financiering als regisseur optreden.”Een rol als sparringpartner van de ondernemer is prima, vult Evert de Gijsel (ING) aan, maar banken moeten absoluut hun kerntaak als kredietverlener behouden. “Anders wordt onze dienstverlening wel erg dun. In het verleden zijn we doorgeschoten in het verstrekken van financiering. De situatie is nu gezonder voor zowel ondernemer als bank. Honderd procent financiering door de bank komt minder voor, maar daar is een verwijzende functie voor in de plaats gekomen. Het kan ook in omgekeerde volgorde. Een land als België telt veel familiebedrijven, daar is het gebruikelijk om eerst informele funding te zoeken en voor het laatste stukje de bank te benaderen.”

Dragons’ Den

Crowdfunding als alternatief klinkt natuurlijk prachtig, het is als jonge methode, ontstaan in de crisis, echter nauwelijks getest. De succesverhalen overheersen, maar de eerste haarscheuren zijn zichtbaar. “Crowdfundplatformen zijn de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten”, zegt Arie Neervoort (BenderBrandwijk & Partners). “Maar hoe zie je door de bomen het bos? Er zijn in NL veel partijen bijgekomen, dat maakt het voor beleggers ook lastig. Voor ondernemers op zoek naar kapitaal biedt dit natuurlijk extra kansen. Waar de banken om voor hun moverende redenen niet of deels financieren, is een extra dimensie een prachtige aanvulling in de kredietverlening.”Hetzelfde geldt voor het koppelen van informele investeerders aan jonge ambitieuze ondernemers. Een Dragons’-Den-achtige constructie ligt voor de hand, maar de praktijk is weerbarstig. We verbinden onze reputatie eraan, reageert De Gijsel, dus we willen dat zo’n samenwerking goed uitpakt. “Het proces vergt een gedegen screening.” Niettemin is alternatieve financiering een verrijking, stelt Elenbaas. “Er valt meer te kiezen. Financiële steun kan een basis voor ondernemen zijn, maar totale afhankelijkheid van een kredietverlener is een ander verhaal. Dat heeft niet veel met ondernemerschap te maken.” Startups zijn wat dat betreft leidend, voegt Arie Neervoort toe, zij begeven zich allang buiten de geëffende paden. “Twintigers die een geniaal idee vanaf een zolderkamer uitbouwen, weten ook hoe ze informele kanalen moeten aanboren. Het mooie is dat de combinatie met gearriveerde entrepreneurs goed werkt. Deze groep verrijkt starters met kennis en ervaring en haalt er zelf weer nieuw elan uit.”

Lastige keuzes

Het bank- en verzekeringswezen investeerde de afgelopen jaren fors in digitalisering, mede gedreven door fintech-innovaties. De doelgroep van de nabije toekomst bezoekt liever geen gebouw meer voor standaardzaken, zo laten diverse onderzoeken zien, en het kan sneller en makkelijker, dus waarom zou je basisdienstverlening niet automatiseren? Technologische vooruitgang vergt echter lastige keuzes, erkennen de vertegenwoordigers van banken aan tafel. “De brede klantenkring verwacht digitaal én persoonlijk. Maar je moet je afvragen wie er precies wil betalen voor een vast contactpersoon bij de bank.”Veel klanten kiezen als het op financiën en verzekeringen aankomt voor het goedkoopste product, zonder zich te realiseren dat een goed advies meerwaarde biedt, weet Ilse Schotanus-Bakker (Assurantie Adviesbureau A.K. Bakker-Bloem/RegioBank) uit ervaring. Ze wijst onder andere op autoverzekeringen met lagere premies of uitgeklede voorwaarden. “Het gevolg is dat schadeherstelbedrijven door een gesteld prijsplafond van verzekeraars in 85 procent van de gevallen imitatie-onderdelen bij reparatie gebruiken. De klant is hier niet van op de hoogte, daardoor daalt de dagwaarde van de auto. Een tussenpersoon met knowhow kan een betere verzekering verzorgen.”Ook Bakker-Bloem heeft een digitaliseringsslag gemaakt, zo is er een eigen schade-app met een koppeling naar de eigen meldkamer ontwikkeld, maar het bedrijf koestert naar eigen zeggen de aloude vertrouwensband met de klant. “We hebben een heel pakket voor alle levensgebeurtenissen in huis, dat zorgt ervoor dat we lange tijd met een klant kunnen meegroeien.”

Robotadviseur

De vraag is of de adviseur van vlees en bloed nog een lang leven is beschoren. Ruud Martens, directeur van online verzekeringssite Independer, meldde onlangs dat de beste financieel adviseur een robot is. De virtueel expert maakt immers razendsnelle berekeningen en werkt foutloos. Ook hypotheken en woningoverdracht zouden volledig online te regelen zijn. De notaris kan volgens Martens voor een euro in blockchain, een decentraal verwerkingssysteem, worden geregeld. De robotadviseur stuurt op data die klanten hem verstrekken en gaat uit van standaarden, geeft een aantal gespreksdeelnemers aan. Daar zit de crux. “Het overgrote deel van de Nederlanders heeft financiën niet bepaald als hobby”, zegt Ilse Schotanus-Bakker. “Mensen leveren dus nogal eens onvolledige informatie aan. De uitkomst kan een heel verkeerd advies zijn. Gaat het om bedrijfsfinanciering, dan kan het voordeliger zijn om specifieke delen juist niet te financieren. En anticiperen, kan de robot dat? Een naderende erfenis, een scheiding op komst, gezondheidsproblemen, ze hebben alle invloed op de financiële route.” Arie Neervoort vindt dat een goede adviseur zich onderscheidt met vervelende vragen. “Hij beperkt zich niet tot een checklist, maar houdt ondernemers een spiegel voor en denkt mee over nieuwe richtingen. Die persoonlijke zoektocht laat zich niet snel automatiseren.”

Vooravond revolutie

Toch gaat een techniek als blockchain de boel flink opschudden, daar zijn de discussiepartners van overtuigd. Het bespaart ondernemers een tijdrovende gang naar het administratie- en accountantskantoor, stelt Neervoort. “Die branches gaan de gevolgen ongetwijfeld ondervinden.”In theorie schakelt blockchain ook de functie van banken in bijvoorbeeld het betalingsverkeer uit. De financiële instellingen hebben de technologie dan ook omarmd. De precieze rol van banken in de ‘chain’ moet zich nog uitkristalliseren, maar blockchain is volgens Elenbaas verre van sciencefiction. “We hebben al afspraken gemaakt met een grote klant over het verrichten van betalingen in blockchain. We staan aan de vooravond van een revolutie in de financiële wereld.” 

Tekst: Martin Neyt / Fotografie: Richard van Hoek

Interessant artikel? Deel het: