Personeel ontslaan regels mkb: waar moet je op letten?

15 augustus 2025 12:45

• Personeel & organisatiemanagement

Personeel ontslaan is voor veel mkb-ondernemers geen dagelijkse kost. Toch kan het voorkomen dat je afscheid moet nemen van een medewerker. Bijvoorbeeld door reorganisatie, disfunctioneren of langdurige ziekte. In dit artikel lees je precies welke regels gelden bij het ontslaan van personeel binnen het mkb.

Wanneer mag je personeel ontslaan?

In Nederland mag je personeel niet zomaar ontslaan. De wet noemt een aantal geldige ontslaggronden, waaronder:

• Bedrijfseconomische redenen (reorganisatie, financiële nood)
• Langdurige arbeidsongeschiktheid (na 2 jaar ziekte)
• Disfunctioneren (onvoldoende functioneren)
• Verstoorde arbeidsrelatie
• Frequent ziekteverzuim (met zwaarwegende bedrijfsbelangen)
• Gewetensbezwaren
• Overige gronden (bijvoorbeeld detentie)

Ontslag met toestemming UWV of kantonrechter

Afhankelijk van de reden voor ontslag moet je als werkgever toestemming vragen bij:

• UWV: bij ontslag om bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid.
• Kantonrechter: bij ontslag om persoonlijke redenen zoals disfunctioneren of verstoorde arbeidsrelatie.

De route via UWV:

• Ontslagaanvraag indienen met onderbouwing.
• UWV beoordeelt de aanvraag en neemt een beslissing.
• Bij afwijzing kun je alsnog naar de kantonrechter.

De route via kantonrechter:

• Ontbindingsverzoek indienen.
• Hoorzitting waarin beide partijen hun verhaal doen.
• Kantonrechter beslist over ontbinding en eventuele vergoeding.

Ontslag tijdens proeftijd en bij tijdelijk contract

• Proeftijd: Je mag als werkgever tijdens de proeftijd zonder opgave van reden ontslaan, tenzij er sprake is van discriminatie of verboden gronden.
• Tijdelijk contract: Einde van rechtswege. Bij contracten van zes maanden of langer geldt een aanzegplicht.

Transitievergoeding bij ontslag

Bij ontslag heeft een werknemer meestal recht op een transitievergoeding. De hoogte is wettelijk bepaald:

• 1/3 maandsalaris per gewerkt jaar.
• Pro rato voor kortere dienstverbanden.

De transitievergoeding geldt niet bij ontslag op staande voet of bij wederzijds goedvinden zonder afspraken hierover.

Ontslag op staande voet: strikte voorwaarden

Bij zeer ernstige situaties zoals diefstal of mishandeling kun je een werknemer op staande voet ontslaan. Hier gelden strikte eisen:

• De reden moet direct duidelijk worden gemaakt.
• Het ontslag moet per direct ingaan.
• De reden moet zwaarwegend zijn.

Let op: bij fouten in deze procedure kan de werknemer het ontslag aanvechten.

Ontslag met wederzijds goedvinden: de vaststellingsovereenkomst

In veel mkb-bedrijven wordt gekozen voor een regeling in onderling overleg. Dit heet ontslag met wederzijds goedvinden, vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO).

Belangrijke punten in de VSO:

• Einddatum dienstverband.
• Afwikkeling vakantiedagen en overuren.
• Transitievergoeding of andere afspraken.
• Finale kwijting (geen verdere claims).

Opzegtermijn bij ontslag

De opzegtermijn is wettelijk vastgelegd:

• 1 maand bij dienstverband tot 5 jaar.
• 2 maanden bij dienstverband tussen 5 en 10 jaar.
• 3 maanden bij dienstverband tussen 10 en 15 jaar.
• 4 maanden bij dienstverband vanaf 15 jaar.

In de cao of arbeidsovereenkomst kunnen afwijkende afspraken staan.

Documentatie en dossieropbouw: essentieel bij ontslag

Een werkgever moet bij ontslag kunnen aantonen dat:

• Er een geldige ontslaggrond is.
• De werknemer voldoende is gewaarschuwd bij disfunctioneren.
• Er begeleiding of verbeteringstrajecten zijn geweest.

Zonder goed opgebouwd personeelsdossier kan ontslag worden afgewezen.

Tips voor mkb-ondernemers bij ontslagprocedures

• Leg alles schriftelijk vast: gesprekken, waarschuwingen, beoordelingen.
• Informeer je over actuele regels via Rijksoverheid of je brancheorganisatie.
• Schakel bij twijfel een arbeidsjurist in.

Kosten van ontslag voor mkb

Naast de transitievergoeding moet je rekening houden met:

• Kosten voor juridische bijstand.
• Eventuele extra vergoedingen in een VSO.
• Doorbetaling tijdens opzegtermijn.

Alternatieven voor ontslag

Soms zijn er alternatieven mogelijk:

• Herplaatsing in een andere functie.
• Uitzendcontracten of payroll in plaats van vaste dienst.
• Tijdelijke arbeidstijdverkorting.

Zorgvuldig handelen bij ontslag loont

Personeel ontslaan in het mkb vraagt om zorgvuldige voorbereiding en naleving van de regels. Door tijdig juridisch advies in te winnen en alles goed vast te leggen, voorkom je kostbare fouten. Zeker in kleinere bedrijven is het belangrijk om procedures correct te volgen: zowel voor je medewerkers als voor de continuïteit van je onderneming.

Interessant artikel? Deel het: