Jojoba: uitgesproken goede olie
11 september 2017 11:12
Ik krijg weleens vragen over de uitspraak van jojoba. Het woord jojoba is etymologisch gezien van Spaans-Amerikaanse afkomst. Volgens de fonetische weergave wordt jojoba oorspronkelijk en officieel uitgesproken als [ɦo:ˈɦo:bə].
Met de h zoals de h van heerlijk, de o: zoals de o van olie, de b zoals de b van beschermend en de ə zoals de e in gezond.
De klemtoon ligt op de tweede lettergreep.
Een tijdje terug was ik in een wellnesssalon van een kennis van mij waar zojuist een nieuw meisje was komen werken. Ik vroeg haar enigszins flauw of ze ook [ɦo:ˈɦo:bə]-olie hadden. Het meisje leidde mij naar de verwenolie-afdeling en begon te zoeken. Na enige tijd zei ze: ‘Nou nee, dat hebben we niet, maar wel hebben we jo-jó-ba(fonetisch: [jo:ˈjo:ba:]) olie.’
‘Die bedoel ik,’ zei ik, want ik wilde haar niet verder vervelen.
Een vriend van mij heeft het over jó-jo-ba ([ˈjo:jo:ba:]), met de klemtoon op de eerste lettergreep dus. In het Nederlands is het inderdaad zo dat de meeste woorden die als voorlaatste lettergreep een open lettergreep hebben de hoofdklemtoon op de voorvoorlaatste lettergreep hebben liggen; vergelijk bá-ri-ton, má-xi-ma, Cá-na-da.
Maar: jojoba is – zoals we al gezien hadden – een woord van Spaanse afkomst. En in Spaanse woorden (en namen) die op een klinker eindigen, ligt de klemtoon in principe op de voorlaatste lettergreep: zo ook bij jojoba [ɦo:ˈɦo:bə].
Neem de Spaanse naam van de ons allen bekende Máxima. In het Spaans is het accent nodig om aan te geven dat de klemtoon op de eerste lettergreep van deze naam ligt; zonder dat accent zou zij Ma-xí-ma hebben geheten.
Wat is dan nou eigenlijk de correcte uitspraak van jojoba?, zult u na voorafgaande zich afvragen. Moeten we bij gesprekken over jojoba steeds [ɦo:ˈɦo:bə] met ons spraakorgaan produceren? Ik zeg van niet.
Het lijkt me goed de Spaanse afkomst van het woord in ere te houden en daarom het Spaanse klemtoonsysteem bij de uitspraak van jojoba te blijven hanteren. Om nou het Spaanse klankpatroon op het woord los te laten, gaat me echter bij communicatie tussen Nederlanders wat ver.
Laten wij het gewoon houden op: de beste olie voor de verzorging van huid en haar is [jo:ˈjo:ba:] olie!
Voor reacties of meer informatie: b.bruijnen@naturapharma.nl
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.