Onder het oud erfrecht, zoals dat gold tot 1 januari 2003, kwam het veelvuldig voor dat de kinderen van de overleden ouder niet meer dan een niet-opeisbare geldvordering op de langstlevende ouder kregen.
De kinderen moesten dan letterlijk wachten totdat de langstlevende ouder was overleden voordat zij aanspraak konden maken op betaling van hun vordering. Onder het huidig erfrecht is dit ook een veel voorkomend verschijnsel, alleen dan gestoken in een ander jasje.
Het risico van een dergelijke niet-opeisbare vordering is, dat die vordering niet betaald kan worden op het moment dat de langstlevende ouder is overleden, bijvoorbeeld omdat de langstlevende ouder het vermogen van de eerst overleden ouder heeft opgemaakt. De kinderen vissen dan letterlijk achter het net. De vordering blijkt slechts een papieren vordering te zijn. Dit is wellicht de vrees van ieder kind met een dergelijke niet-opeisbare vordering.
Het hoogste rechtscollege in Nederland, de Hoge Raad, heeft op 24 juni 2016 voor het kind uitkomst geboden. Op die datum heeft de Hoge Raad in een uitspraak bepaald dat het kind met een niet-opeisbare vordering op de langstlevende ouder, conservatoir beslag mag leggen. Het leggen van conservatoir beslag, bijvoorbeeld op de bankrekening van de langstlevende ouder, zorgt ervoor dat de langstlevende ouder niet meer bij het geld kan op die bankrekening. Het gevolg hiervan is dat dit geld niet (meer) kan worden opgemaakt door de langstlevende ouder. Daarmee biedt het leggen van beslag de door het kind verlangde zekerheid dat zijn/haar vordering te zijner tijd – zodra deze opeisbaar is – ook daadwerkelijk betaald kan worden. De uitspraak van de Hoge Raad op dit punt is nieuw en baanbrekend.
Alhoewel de uitspraak van de Hoge Raad betrekking had op een situatie onder het oud erfrecht, is de uitspraak toepasbaar op een niet-opeisbare vordering van het kind onder het huidig erfrecht. Ik noem twee voorbeelden. Onder het huidige erfrecht kan een kind uit hoofde van de wettelijke verdeling een niet-opeisbare geldvordering hebben verkregen. Maar denk ook aan de situatie dat een kind is onterfd en een beroep heeft gedaan op de legitieme portie. Ook dan heeft het kind een niet-opeisbare geldvordering verkregen. Ook voor dergelijke vorderingen kan een kind conservatoir beslag leggen.
Twee zaken zijn nog relevant
Indien het gelegde beslag door de langstlevende ouder bij de rechter wordt aangevochten, zal de rechter bij het nemen van de beslissing tot al dan niet instandhouding van het gelegde beslag een belangenafweging maken. Heeft het kind meer belang bij instandhouding van het beslag dan de langstlevende ouder bij opheffing daarvan? In de uitspraak van de Hoge Raad sloeg de balans door naar het kind, gelet op onder meer de hoge leeftijd van de langstlevende ouder (93 jaar), beperkte behoefte van de langstlevende ouder en overig vermogen van de langstlevende ouder.
Het kind zal, nadat conservatoir beslag is gelegd, een afzonderlijke procedure moeten starten tegen de langstlevende ouder binnen een door de rechter te bepalen termijn. Het voeren van een dergelijke procedure kan langdurig en kostbaar zijn. Hierin is dan ook direct het nadeel gelegen van het leggen van conservatoir beslag.
Heeft u een niet-opeisbare erfrechtelijke vordering? En wilt u meer informatie over de vraag of het leggen van conservatoir beslag in uw situatie mogelijk en wenselijk is? U kunt hiervoor contact met mij opnemen.
Spaans Advocaten
Mw. mr. M.G. Hees
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.