De term ‘Survival of the fittest’ wordt vaak uitgelegd als ‘het recht van de sterkste’, maar Darwin bedoelde ermee dat degene die zich het best kon aanpassen de grootste overlevingskansen had. Aanpassen is niet makkelijk. Organisaties hebben er moeite mee, mensen vaak nog meer. Waarom mislukt het stoppen met roken keer op keer? Waarom stappen zoveel vrouwen telkens in dezelfde ‘foute’ relatie? Waarom laat een ondernemer zich geregeld inpakken door dezelfde wanbetalende debiteuren? Om werkelijk te veranderen is het nodig zichzelf op bepaalde punten te herprogrammeren. Dat kan, zonder computertaal en met gebruik van de woorden van alledag.
Bruggen bouwen we al sinds de klassieke oudheid. De Romeinen construeerden zelfs indrukwekkende aquaducten die water over lange afstanden vervoerden, van de bron naar de eindgebruiker. Met bruggenbouwen in de geest zijn we pas twee eeuwen terug begonnen en dat gaat een stuk minder makkelijk. De ‘ingenieurs van de geest’ hebben ons van meet af aan duidelijk gemaakt dat het wegwerken van verkeerd aangeleerde gedachten en gedragingen een moeizaam werk van lange adem is. Neem de psychoanalyse. Dokter Freud leerde ons dat we door diepe lagen moesten breken om bij het onderbewuste te komen dat de zetel vormde van onze neuroses. Acht jaar lang twee keer in de week vrij associëren op een divan was heel normaal. Het uurtarief was toen al aan de hoge kant en genezen deden maar weinig mensen. Een derde van de neuroses verdwijnt na verloop van tijd sowieso, een deel dat van zijn fobie genas ontwikkelde nadien vrolijk een andere. Natuurlijk deed elke patiënt veel zelfkennis op in het proces maar een beter mens worden, in de zin van gelukkiger, succesvoller en aangenamer voor zijn omgeving, was vaak te hoog gegrepen.
Taal en emoties
De psychoanalyse is al tientallen jaren op zijn retour maar ook de vele therapieën die erna kwamen bleken tijdrovend en beperkt effectief. Sommigen zagen die bui al een eeuw geleden hangen. De Pools-Amerikaanse ingenieur Alfred Korzybski was een van hen. Hij verbaasde zich over het feit dat we voortdurende vooruitgang boekten op het technisch-wetenschappelijke vlak en dat we daar op het gebied van de geesteswetenschappen zo achteraan sukkelden. Hij besloot de ‘techniek’ waarmee wij onze gedachten en dus ook onze gedragingen vormgeven wetenschappelijk te bestuderen. Die techniek is de taal. Korzybski ontdekte dat wij vaak één betekenis aan een woord hechten, een betekenis die dan nog emotioneel geladen is, verbonden met een prettige of nare herinnering. Hierdoor ontnemen we niet alleen de taal veel van haar flexibiliteit, maar ook ons gedrag. Emoties sturen zo ongewild onze daden, de wijze waarop we ons opstellen tegenover anderen bijvoorbeeld, in situaties. Maar betekenissen kun je veranderen, de taal waardoor ons denken gestructureerd is kan geherprogrammeerd worden – en heel wat beter, sneller en makkelijker dan tijdens een psychoanalyse.
Neuro-linguïstisch Programmeren
Korzybski zelf heeft geen school gemaakt maar zijn hoofdwerk, ‘Science and Sanity’, wel. Wetenschappers hebben het in de decennia na verschijnen opgepikt en gebruikt. Enkelen zijn verder gegaan en hebben de inzichten en modellen van succesvolle psychotherapeuten, zoals Frits Perls, Milton Erickson en Virginia Satir, gecombineerd met die van de Poolse ingenieur. Ze hebben bruggen gebouwd tussen diverse ontdekkingen en op basis daarvan een eigen model ontwikkeld: het Neuro-linguïstisch Programmeren, kortweg NLP. NLP heeft sinds de jaren tachtig een hoge vlucht genomen maar net als alle wetenschap is ze nooit ‘af’. Nog steeds wordt de methode verfijnd en worden er nieuwe inzichten ontwikkeld. Dat geldt ook voor de zakenman of -vrouw die NLP toepast om meer grip te krijgen op het eigen denken en voelen en dus op het eigen leven. Je houdt je lichaam niet in vorm door eenmalig dertig baantjes te trekken in het zwembad of eens één keer tien kilometer hard te lopen. NLP omvat dan ook veel meer dan een zelfhulpboek lezen, dichtslaan en uitroepen: ‘Nu ben ik er!’. Vandaar dat er in Nederland een NLP Academie bestaat, waar iedereen een NLP cursus kan volgen, offline én online; waar iedereen kan leren geleidelijk betere bruggen te bouwen naar zijn omgeving. Want niet langer direct kwaad worden als een medewerker een fout maakt, ‘nee’ durven zeggen tegen dat te lage bod of werkelijk voor de laatste keer die sigaret in de asbak uit te drukken vereist, een andere manier van voelen en denken, vereist een taal waarvan de betekenis niet langer met ankers gebonden is aan foute associaties en herinneringen. Bruggen bouwen kan iedereen, maar het wegdek van de brug bestaat uit woorden en zinnen. Als die taal niet deugt zal iedereen die de overstap waagt door het wegdek zakken. Betere bruggen begint met NLP en NLP begint voor u met een gratis NLP workshop.
Tekst: Jeroen Kuypers
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.