Windpark Nijmegen-Betuwe: Leve de burger-coöperatie!

2 december 2016 14:40

Vier windmolens met een capaciteit om dik 7000 huishoudens van energie te voorzien snorren sinds kort langs de A15. Het is een voorbeeld dat laat zien hoe lokale ‘groene’ samenwerking tussen actieve burgers, bedrijven en overheid werkt.

In 2045 wil Nijmegen energie-neutraal zijn. En dat kan de gemeente niet alleen realiseren. Om de duurzame ambitie te voeden is er het Power2Nijmegen netwerk. Hierin werken bedrijven, onderzoeks- en onderwijsinstellingen, overheden en burgers samen aan ideeën en in concrete projecten. Eén van die projecten is Windpark Nijmegen-Betuwe.

Klimaat

Wat vroeger in de hoek werd gezet als luchtfietserij en geitenwollensokkengedoe wordt door steeds meer mensen omarmd. Politiek en maatschappelijk staan duurzaamheid en circulaire economische modellen steeds nadrukkelijker op de agenda. De technische kennis en kunde voor groene economisch-maatschappelijke oplossingen ontwikkelt zich razendsnel. Dit samenspel zorgt ervoor dat de geesten rijp worden voor het zetten van concrete stappen. Steeds meer partijen participeren in groene initiatieven, ook commerciële bedrijven. Tel hierbij dat kennis delen en een lokale aanpak ‘in’ zijn, waardoor een klimaat ontstaat om groene ideeën daadwerkelijk en met vaart te realiseren. Het verhaal begint dan ook dichtbij huis, namelijk bij betrokken burgers. In 2012 sneuvelde het plan voor een windmolenpark naast de A15 bij de Raad van State. Stroombedrijf Eneco haakte daarop af. Nijmegen besloot echter door te zetten, met participatie van burgers en lokale bedrijven. Zo ontstond in 2013 WindpowerNijmegen. Een coöperatie van burgers uit Nijmegen en de Betuwe die aan de A15 alsnog een windpark wilde bouwen.

Goed verhaal

Peter den Biesen, directeur Huismerk Energie N.V.: “WindpowerNijmegen is een doorslaand succes. De coöperatie telt ruim 1000 leden, tevens de eigenaren van de windmolens. Die leden beslissen mee en investeren in het windpark. Zij nemen de groene stroom af. Met andere woorden; de coöperatieleden produceren hun eigen energie. Tegelijkertijd leveren zij een lokale bijdrage aan duurzaamheid.” Stichting Wiek II (bestaande uit de Gelderse Natuur en Milieufederatie en Izzy Projects) en WindpowerNijmegen sloten met de gemeente een overeenkomst om samen het windpark te ontwikkelen. Freek Welling, investeringsmanager Cleantech & Energy bij Participatiemaatschappij PPM Oost: “Er moest een breed samenwerkingsverband komen waarin alle expertise samenkomt. Een club mensen met naast kennis ook hart voor de groene zaak. Mensen die het hoe en waarom kunnen vertellen en uitleggen aan anderen. Want alles begint met een goed verhaal. Niet iedereen hoeft het met ons eens te zijn, maar ons verhaal is sluitend.”

Net als in een goed huwelijk is een afgewogen partnerkeuze ook in groene samenwerking een voorwaarde voor succes. “Een natuurlijk bondgenootschap”, zo karakteriseert Jos Willemsen, accountmanager Grootzakelijk bij Rabobank Rijk van Nijmegen, het samenwerkingsverband dat het windpark heeft gerealiseerd. “Partners hierin zijn naast Windpower Nijmegen en Wiek II ook PMM Oost, Huismerk Energie en Rabobank Rijk van Nijmegen. Wiek II heeft veel kennis en ervaring met windenergie en burgerparticipatie. PMM Oost is partner omdat de ontwikkelingsmaatschappij namens de provincies Gelderland investeert in initiatieven om de energietransitie te versnellen. De keuze voor Huismerk Energie is voor de hand liggend, want deze Nijmeegse aanbieder levert groene energie uit lokale opwek-initiatieven. Even voor de hand liggend is partner Rabobank Rijk van Nijmegen, die zelf voortkomt uit de coöperatiewereld en bovendien beschikt over lokale en bovenlokale financieel-juridische expertise op het gebied van duurzame initiatieven. In Nederland is Rabobank zelfs goed voor de helft van alle groene financieringen.”

Wind mee

Pim de Ridder, directeur van Izzy Projects: “We hebben wat betreft tijdgeest en technologie de wind mee. Lokale initiatieven leven. Cruciaal zijn geloofwaardigheid en vertrouwen. Binnen de samenwerking, maar ook voor het verhaal en de beeldvorming. Geen energiereuzen die wel even ergens een windpark neerplanten, maar starten vanuit de behoefte en het verhaal van gewone mensen.” “Technologisch is het nu mogelijk om op lokaal niveau op een financieel- en maatschappelijk verantwoorde manier energie op te wekken en te gebruiken. Investeringen en opbrengsten zijn op een voor iedereen inzichtelijke manier en op een kleinschalig niveau te realiseren.”

“Wind, water en zon zijn instrumenten om duurzame energie op te wekken. Om te verwarmen of te koelen”, zegt Peter den Biesen. “Afhankelijk van de locatie, de vraag en de technische toepassingsmogelijkheden bepaal je welk instrument je inzet. Wat we nu gedaan hebben bij Windpark Nijmegen-Betuwe zou tien jaar geleden niet hebben gekund. Dat komt enerzijds door de snelheid van de technische ontwikkelingen die toepassingen mogelijk maken waar we tot voor kort nog niet aan konden denken en anderzijds de mondiale politieke besluitvorming zoals de ondertekening van de klimaattop in Parijs die druk zet op de energietransitie.”

Showcase

Wat in elk geval wel nu én straks het geval zal zijn is dat samenwerken en kennis met elkaar delen een voorwaarde is om lokale initiatieven van de grond te tillen. Ketensamenwerking is en blijft dé voorwaarde voor innovatie. Dat kan dankzij moderne ICT-middelen ook op afstand, maar in de praktijk blijkt elkaars nabijheid toch het best te werken. Dat grote ‘spelers’ de lokale initiatieven zullen kapen lijkt niet waarschijnlijk. “Dat zal enkel weerstand oproepen bij gebruikers. Grote bedrijven hebben een andere mindset en zijn voor hun verdienmodel afhankelijk van partijen als bijvoorbeeld aandeelhouders”, stelt De Ridder. “We staan pas aan het begin van de energietransitie en steeds meer mensen willen meedoen”, aldus Freek Welling. “De KAN gemeenten willen bijvoorbeeld gezamenlijk duurzame stroom gaan inkopen, die lokaal wordt opgewekt. Daarvoor is op dit moment nog geen capaciteit beschikbaar, maar als er locaties beschikbaar zijn kan het snel gaan.” “Windpark Nijmegen-Betuwe is wat aanpak en uitwerking betreft ook een ‘showcase’ voor de partners in het project. Dit park toont aan dat met de mix van burgerinitiatief ondersteund door de provinciale en gemeentelijke overheid, al dan niet commerciële kennis- en bouwpartners en financiers, lokale energieoplossingen heel goed mogelijk zijn.” Als Windpark Nijmegen-Betuwe één ding helder maakt is het dat een lokale aanpak andere energie losmaakt. Groene energie. «

Bezoekadres Windpark Nijmegen-Betuwe

www.windparknijmegenbetuwe.nl

Interessant artikel? Deel het: