‘Zet de mens centraal en niet het verdienmodel’

19 december 2017 10:10

• Duurzaamheid & Innovatie

Van innovatie tot het verdwijnen van traditionele verdienmodellen en van alternatieve financiering tot de privacywet en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Het gezelschap dat plaats nam aan de Tafel in Kwartier Noord in Katlijk was gemêleerd, dus gingen de onderwerpen tijdens het gesprek ook alle kanten op. Dat maakte de discussie er niet minder interessant op.

Nederland staat bekend als een land waar veel innovatieve ontwikkelingen plaatsvinden. Is dat in het Noorden van het land ook het geval? Volgens Jurrien de Jager van Weistra & Van der Meer Accountants en Adviseurs valt dat tegen. “Natuurlijk, er wordt geïnnoveerd, maar het zijn volgens mij vooral de grote bedrijven die voldoende budget hebben en zich bezig houden met innovatie. Het zou mooi zijn als subsidievoorwaarden voor het mkb worden vereenvoudigd, waardoor het voor kleinere bedrijven beter mogelijk wordt om ook te innoveren.”

Rob Cuperus van Goodwin constateert nog een ander probleem. “En dat is wet- en regelgeving. Mijn ervaring is dat je mkb’ers echt bij de hand moet nemen om hen op de weg te helpen naar innovatie.” Henk Gomis van Gomis Cyber Security geeft aan dat hij onlangs een artikel in het Financieel Dagblad las waarin stond dat het mkb qua innovatiekracht achterblijft bij de grotere bedrijven. “In Smallingerland hebben we een innovatiecluster en dan zie je het mkb wel aanhaken, maar dit gaat niet op voor andere gemeenten, denk ik.” Rob vindt dat vooral de grotere bedrijven het innovatiecluster in Smallingerland beheersen. “Ik heb daar gemengde gevoelens over. Er moet denk ik een volgende stap gezet worden om ook het mkb daadwerkelijk mee te krijgen.”

Start ups

Volgens Geert Koster van Quintus Five Totaal zit de echte innovatiekracht vooral bij start ups. “Zij zijn de pioniers van deze tijd, alleen worden goede ideeën vaak snel opgekocht door grotere bedrijven die er dan mee vandoor gaan. Ik denk dat vooral geld een rol speelt bij de innovatiekracht van het mkb.”

Siebe de Vries van Assurantiekantoor Siebe de Vries denkt dat het geld niet altijd naar de juiste plek gaat. “En dat zorgt voor een belemmering om echt te innoveren. Je komt als bedrijf iets tegen wat interessant is, maar denkt dan al snel dat het te duur zal zijn om er echt mee aan de slag te gaan. Het zorgt voor een belemmering voor mensen die wel willen, maar niet kunnen.” Volgens Rob denken teveel ondernemers nog te klassiek. Bijvoorbeeld over het idee dat ze alleen geld bij de traditionele bank kunnen lenen, die vaak de deur gesloten houdt. Maar, er zijn ook andere bronnen.” Henk hoopt dat ondernemers innovatie vooral als een kans zien en niet als een bedreiging.

Robot

Innovatie zorgt niet alleen voor nieuwe en vaak betere producten, het brengt ook andere verdienmodellen met zich mee. Folkert Brouwer van Wurkz noemt de opkomst van de robot als voorbeeld. “Daar ligt een uitdaging”, geeft hij aan. “Het gros van het traditionele uitzendwerk gaat verdwijnen, alleen is de vraag op welke termijn. Ik denk binnen nu en 10 jaar, want de ontwikkelingen gaan razendsnel. Eigenlijk moeten ondernemers nu al beslissingen nemen hoe ze straks hun bedrijf moeten inrichten. Dat doen wij ook, met name door te kijken naar de ontwikkelingen in de markt en door daarop te anticiperen.”

Siebe de Vries vraag zich hardop af of het ongeschoolde werk volledig gaat verdwijnen, “ik denk het namelijk niet.” Geert Koster geeft aan dat we de kansen en mogelijkheden van de robotisering niet moeten onderschatten. “Ik heb een tijdje bij kippenslachterij Storteboom in Kornhorn rond gelopen, daar wordt tegenwoordig de kwaliteit van de kippen beoordeeld door een camera, wat vroeger door mensen gebeurde. Desondanks verwacht ik niet dat het ouderwetse handwerk overal gaat verdwijnen.”

Henk Gomis denkt evenwel dat mensen zich wel moeten blijven scholen. “Wat ik momenteel in de markt hoor is dat er bijvoorbeeld veel behoefte is aan MBO-leerlingen die 3D printers kunnen onderhouden. Dat hebben we inmiddels in de opleidingen in Smallingerland ondergebracht. Dus, bepaalde ontwikkelingen gaan niet ten koste van, maar er ontstaat wel vraag naar een ander werkpotentieel.” Folkert Brouwer onderschrijft dat het aantal vacatures in de techniek nu al enorm hoog is en alleen maar verder gaat toenemen.

Veranderingen

Volgens Rob Cuperus wordt het een uitdaging om ervoor te zorgen dat medewerkers meegaan in de nieuwe ontwikkelingen. “Dat is nog geen eenvoudige taak voor de werkgevers. Je ziet nu al dat een bepaalde groep mensen afhaakt of niet mee kan, daar moeten we wel wat mee doen.” Jurrien de Jager constateert dat ondernemers daar wel mee bezig zijn. “In elke branche, immers veranderingen zijn er altijd. Ik heb daar geen zorgen over, ondernemers zijn flexibel en medewerkers die een vak leren houden werk, hoe dan ook.”

“Maar, je moet je vakmanschap wel blijven ontwikkelen”, vindt Rob Cuperus. “Wat dat betreft verandert het verdienmodel van de gemiddelde werknemer regelmatig. Je moet je constant afvragen wat er van je wordt gevraagd en of je in staat bent iets te maken wat waarde heeft.” Henk Gomis is niet optimistisch, hij ziet dat veel werknemers zich zelf niet meer prikkelen. “En de mobiliteit van de werknemers is nul.” Folkert Brouwer kan dit beamen. “Eén op de 10 medewerkers heeft de drive zich te ontwikkelen, de overige 9 maken zich niet druk.”

Volgens Geert Koster heeft dit te maken met het feit dat we in Noord-Nederland nog veel traditionele industrie kennen, waar de vakbonden veel te zeggen hebben. “Er zijn in het verleden goudgerande regelingen gerealiseerd, die in beton zijn gegoten. Daardoor ontbreekt de arbeidsmobiliteit, mensen zitten goed en willen niet weg. Totdat het bedrijf het niet meer redt, maar dan zijn ze vaak te laat.”

Volgens Siebe de Vries zou het goed zijn wanneer directie en medewerkers van vele bedrijven wat meer om elkaar zouden denken. “Het liefst zie ik een hele grote coöperatie ontstaan, waarin we met elkaar goed kunnen leven, zonder daar meteen een verdienmodel aan te hangen. Natuurlijk, er moet geld verdiend worden, maar over de verdeling daarvan kunnen, nee moeten we maar eens nadenken.”

Rob Cuperus zegt dat je daarmee bij een duurzame doelstelling komt. “Wat is je doel als ondernemer: mensen aan het werk houden of zoveel mogelijk geld verdienen.” Geert Koster denkt het laatste. “Wij zien het dagelijks, de lat wordt steeds hoger gelegd en mensen krijgen geen tijd meer om te herstellen, het gaat maar door.” Waarop Rob anticipeert: ”En als ze de lat niet meer halen, laten we ze keihard vallen. Ik zie momenteel bijvoorbeeld veel te veel jonge mensen omvallen, dan gaat er iets niet goed.”

Financieringsbronnen

Een ander probleem waar veel ondernemers tegenaan lopen is het feit dat banken, vaak, goede plannen niet willen financieren. Jurrien de Jager vindt dat ondernemers daardoor gedwongen worden op zoek te gaan naar alternatieve financieringsbronnen. “En die zijn er niet zoveel. Crowd Funding kan of anders moet je in de privé sfeer om je heen kijken. Wat we wel zien is stapelfinanciering en daarin wil een bank ook nog wel meedenken. Maar, zo gemakkelijk als een financiering vroeger geregeld kon worden, dat kan allang niet meer.”

Volgens Henk Gomis is dit vooral een gevolg van de kredietcrisis. “De banken krijgen de duimschroeven aangedraaid, ze mogen geen risico’s meer nemen. Vooral mkb’ers worden daarvan de dupe.” Siebe de Vries denkt dat het nog veel erger gaat worden. “De Nederlandse Bank heeft allang bepaald dat het anders moet. Een starter wordt al niet meer geholpen. En kijk eens naar de kleinere landbouwbedrijven, die worden echt de nek omgedraaid. Ik vind dat de politiek nu moet opstaan, maar die grijpen niet in en laten het gebeuren.”

Folkert Brouwer vindt dat politiek Den Haag vooral verstrengeld zit in de grotere bedrijven. “En banken”, voegt Rob Cuperus toe. “De banken in ons land zijn to big to fail. Het is triest dat we het zover hebben laten komen.” Siebe de Vries zegt dat de hele bankensector zijn kracht verliest en roept ondernemers op vooral van hun eigen kracht uit te gaan. “Zorg dat je onmisbaar wordt. Als je het goed doet, blijft er altijd een verdienmodel over. Zelf ben ik al 38 jaar zelfstandig en aan mijn doelstellingen heb ik nooit iets veranderd, maar ik ben wel meegegaan met de tijd. Als iemand geholpen wil worden, dan doe ik dat. En goed, want de klant wil daar voor betalen.”

“Het gaat erom dat je toegevoegde waarde levert”, voegt Jurrien de Jager toe. “Als je naar de accountancy kijkt, dan is de historie steeds minder van belang. Ondernemers willen vooruit kijken en weten hoe ze er nu en bijvoorbeeld over drie maanden voorstaan. Als je daar als kantoor niet in meegaat, ben je snel van het toneel verdwenen.”

Privacywetgeving

Een heel ander onderwerp dan, de vernieuwde Privacywetgeving. Volgens bronnen zijn de meeste ondernemers niet goed op de hoogte welke gevolgen dit kan hebben. Henk Gomis onderschrijft dit. “Bedrijven worden verplicht om klantgegevens zodanig te beschermen, zodat derden er niet bij kunnen komen. Voldoe je daar niet aan, dan volgen boetes. “En juist daar moet je geen angst voor hebben”, vindt Gomis. “Het gaat om de bescherming van het algemeen belang. De geest achter de wet is goed.

Als bedrijf moet je kunnen aantonen dat je klantgegevens goed hebt afgeschermd. Is dat het geval, dan is er niets aan de hand. Doe je dat niet, dan heb je een probleem.” Henk Gomis adviseert mkb’ers om gezamenlijk een product aan te schaffen, waarin dit wordt geregeld. “Anders wordt het veel te duur.”

Bij Quintus Five hebben ze van oudsher al nadrukkelijk te maken met de bescherming van persoonsgegevens. “Wij zien dan ook niet tegen de wet op”, geeft Geert Koster aan. “Medische gegevens zijn buitengewoon beschermd, daar zijn onze systemen op ingericht, we kunnen niet anders. Waar het mis kan gaan is in de communicatie met derden, die hun zaakjes niet op orde hebben.” De verantwoordelijkheid ligt ook dan bij jou, weet Henk Gomis. Er ontstaat een discussie wie waar verantwoordelijk voor wordt. Volgens Gomis gaat het erom of je aantoon-baar nalatig bent geweest, daar wordt naar gekeken. Jurrien de Jager vindt dat de digitale wereld zo langzamerhand ongrijpbaar wordt. “Wij werken al jaren voor het mkb en veel van de data hangt in the cloud. Wij zijn alert en kritisch op hoe de data bij ons beveiligd is. Wij wijzen onze klanten op het belang hiervan, maar veel ondernemers gaan er ten onrechte vanuit dat het allemaal is geregeld. Maar, hoe ver gaat dit? Ik vind dat de overheid de ondernemers hierover beter moet informeren, maar tot nu toe gebeurt er helemaal niets.”

Duurzame inzetbaarheid

Tenslotte, een heel ander onderwerp, waar iedere ondernemer vroeg of laat mee te maken krijgt. De duurzame inzetbaarheid van personeel. Belangrijk om een bedrijf financieel gezond te houden, vindt Geert Koster. De praktijk is echter weerbarstig. “Bedrijven hebben vaal grote budgetten om hun machinepark te onderhouden, de mensen hangen er vaak maar wat bij, terwijl je die toch echt nodig hebt om die machines te bedienen. Ik vind dat er aan de voorkant, dus voordat allerlei kwalen zich voordoen, te weinig wordt geïnvesteerd in de medewerker.”

Rob Cuperus zegt dat medewerkers daar zelf ook wel iets aan kunnen doen, maar dat gebeurt ook maar mondjesmaat. “Het is een polderdiscussie. Wie is waar verantwoordelijk voor? Dat wordt nog te vaak in het midden gelaten.” En uiteindelijk betaalt de werkgever het financiële gelag, voegt Koster toe. Cuperus vindt dat je als werkgever realistisch moet zijn. “Als mensen vanwege fysieke beperkingen of hun leeftijd bepaalde werkzaamheden niet meer kunnen uitvoeren, moet je kijken naar ander werk wat mensen wel kunnen doen. En zijn er binnen het bedrijf niet de mogelijkheden om iets anders te doen, dan moet je naar buiten kijken. Als je nu al weet dat bepaalde mensen over twee jaar niet meer mee kunnen, zoek dan een oplossing, doe daar iets mee.”

Henk Gomis is voor een duurzame inzetbaarheid van mensen en uiteraard bevestigt iedereen die mening. “Wat je echter ziet is dat de meeste bedrijven vooral geld gedreven zijn en de mens minder belangrijk vinden.” Rob Cuperus: “Elke ondernemer moet zich eigenlijk afvragen hoe hij het beste uit iedere medewerker kan halen en hem of haar deel kan laten uitmaken van de familie die zijn bedrijf is.”

“Als je als ondernemer zo kunt denken, dan begrijp je het”, voegt Folkert Brouwer toe. “Zet de mens centraal en niet het verdienmodel”, besluit Geert Koster tenslotte en daar kan de hele tafel zich in vinden.

Het tafelgesprek vond plaats in Kwartier Noord: het leukste adresje in Friesland voor bedrijfsfeesten, vergaderingen, lunch, diner of personeelsuitje. Gelegen op een fraaie locatie in Katlijk.

Tekst: Henk Poker // Fotografie: Gerrit Boer

Interessant artikel? Deel het: