Stress, wat is dat precies? (2)
24 juni 2022 10:16
In 2016 zijn Jan Witkamp en Ingrid Los, beiden woonachtig in Veghel, gepokt en gemazeld in de wereld van training, coaching, welzijnswerk en gezondheidszorg, een trainingscentrum gestart voor Coaching, TuiNa Massage & Acupunctuur. Onder de naam ‘De Gordiaanse Knoop’, helpen zij u om ongemakken ten gevolge van stress te reduceren. Het bedrijfsleven en het MKB zijn met name de doelgroepen waarop men zich richt.
In mijn vorige blog stelde ik de vraag: Stress, wat is dat precies? Antwoord: Stress is een veelkoppig monster. Er gebeurt veel in je lijf, je manier van denken, voelen. Stress doet veel met jou en met je omgeving. Stress maakt het leven zwaar. Vervolgens vroeg ik naar de oorzaken van stress. Het antwoord is evenmin eenvoudig. Stress kan een lichamelijke, een psychische of mentale oorzaak hebben. Stress kan een gevolg zijn van een traumatische gebeurtenis, de leefstijl die je er op nahoudt. Je beroep, je school, conflicten die je hebt, hebben niet zelden stress tot gevolg. Moordende concurrentie, gezinsomstandigheden, het tempo waarin we leven en waarop ons lichaam niet is gebouwd: dit alles kan stress veroorzaken. Meestal is het een combinatie van deze factoren. Stress speelt zich af op verschillende niveaus: lichamelijk, cognitief, emotioneel, mentaal, psychisch, sociaal en maatschappelijk en op alle niveaus tegelijk. Tenslotte heb ik een definitie voorgesteld voor stress: Spanning. Zolang je aan niet te veel spanningen bloot staat is het goed leven leefbaar. Wanneer de lasten die je draagt gedurig groter zijn dan je draagkracht ontwikkel je ‘negatieve stress’, die tot een depressie kan leiden als niet tijdig wordt ingegrepen.
STESS IS GECOMPLICEERD
Er zijn weliswaar niet evenveel soorten stress als dat er mensen zijn die eraan lijden, maar toch. We noemen hier drie hoofdsoorten van stress, voor een overzicht.
- Positieve stress. De alledaagse soort van spanning die je meemaakt in het dagelijks leven. Je lichaam is klaar voor actie wanneer nodig.
- Acute stress: een zeer kortdurende vorm van stress die positief of verontrustender kan zijn. Dit is het soort stress dat ons, bij (gedacht) gevaar, doet vechten of vluchten. Een klassieke reactie die we uit de prehistorie als erfenis hebben gekregen. Zodra echter het ‘gevaar’ is geweken, keert de rust en ontspanning terug.
- Chronische stress: Chronische stress is stress die eindeloos en onontkoombaar lijkt, zoals de stress van een slecht huwelijk of een extreem belastende baan. Chronische stress kan ook het gevolg zijn van traumatische ervaringen en jeugdtrauma’s. Hier worden duidelijke voorbeelden gegeven van situaties waar de last die iemand te dragen heeft veel groter is dan de draagkracht die hij of zij heeft. Meestal is hier hulp nodig van een professional om hier bovenop te komen.
WAAR ZIT DE REM OOK ALWEER?
Wanneer je (chronische) stress hebt, gebeurt er veel in je lijf. Allerlei lichaamsprocessen die gestuurd worden door het autonome zenuwstelsel, onbewuste systemen in de hersenen, hebben invloed op ons functioneren. Als eerder in mijn eerste blog gezegd: toen we nog holbewoners waren, waren de mogelijkheden van ons lichaam perfect in balans met de ons omringende omgeving. Nu is dat lang niet meer zo. Bij stress hebben we de neiging meer te willen presteren en meer weerstand te willen bieden tegen wat ons overkomt aan tegenslag. De vroegere ‘vecht, of vlucht’ houding. We trappen als het ware nog eens extra op het gaspedaal. Juist daar waar remmen van activiteit en rust van belang is. We zijn echter vergeten waar het rempedaal zit. Gevolg: uitputting. Chronische vermoeidheid. We kunnen veranderingen zien in het functioneren van onze ingewanden (grote eetlust, of gebrek daaraan, krampen, kots neigingen), grotere belasting van ons hart en onze bloedvaten, spieren die verkrampen, verandering van onze lichaamstemperatuur, onze hormoonhuishouding, cel processen, etc.
Bij (chronische) stress gebeurt er veel in je mind en met je emoties. Hoe hoger de stress, hoe moeilijker helder nadenken wordt. In een overlevingssituatie, wat chronische stress is, wordt overzicht kortzichtigheid, planning piekeren, wordt empathie geïrriteerdheid en geleidelijk aan cynisme. Iemands gedrag wordt meer en meer egocentrisch, asociaal en ongezellig in gezelschap. Onrustiger word je. Fouten worden gemaakt. Herinneren wordt moeilijker. Je vergeet dingen, krijgt het werk niet meer af. Soms heb je een ‘vlak’ gevoelsleven. Alsof je er zelf niet bij bent. Even later kan je op onverwachte momenten een woedeaanval of andere heftige emoties krijgen. Kortom: orde wordt geleidelijk aan chaos.
EN DAN IS HET KLAAR
De stress heeft je leeggeroofd. Je bestaan is ontregeld. Als je er niet op tijd bij bent is de kans op langdurige schade reëel. Je energie is op. Je reserves, je extra reserves en je noodrantsoen aan energie zijn ook op. Je raakt volkomen uitgeput en ploetert door totdat…… je knakt en soms niets meer kunt.
Stress doet veel met jou. Niet alleen met jou. Je leeft niet alleen. Sommige mensen zeggen wel feitelijk alleen te leven. Ze bedoelen dan alleen wonen of geen vaste relatie hebben. Je verkeert altijd in gezelschappen. En je kunt niet niet communiceren. Familie, vrienden, buurt waar je woont, verenigingen waar je lid van bent, bedrijf waar je werkt, school of opleiding waar je studeert, etc. Als stress jou treft, dan treft het ook mensen uit jouw leefkringen.
MISVERSTAND
Vrijwel iedereen die lijdt onder stress denkt in eerste instantie dat hij of zij de enige is bij wie dat zo zwaar aanslaat. Vaak is dat de reden om te verzwijgen dat je stress hebt. Je bent bang dat er ‘iets niet goed aan je is’. Dat er ‘een steekje los zit’. Zo ploeter je maar door in je uppie. Begrijpelijk is dat wel. In de zeer individualistisch ingestelde samenleving waarin we leven word je, zonder dat dit met zoveel woorden wordt gezegd, individueel verantwoordelijk gehouden voor jouw gezondheid en welzijn. Zo doorredenerend ben je ook individueel verantwoordelijk en schuldig voor jouw ziek zijn en ongelukkig zijn. Onzin natuurlijk! In een samenleving leven we SAMEN. Stress is een samenlevingsprobleem! Dat horen we samen op te lossen.
Dit verklaart waarom er bij stress veel uitleg wordt gegeven over definiëring oorzaken die in eerste instantie uitgaan van en stilstaan bij jou als individu. Ergens wel logisch wanneer we ons bedenken dat in een individualistisch ingestelde maatschappij het individualistisch denken heel dominant aanwezig is.
Wanneer we ons realiseren dat stress de belangrijkste oorzaak is van langdurige arbeidsuitval (een half jaar of langer) bij bedrijven, instellingen en overheid; dat we in een land leven van bijna 18 miljoen inwoners en dat daarvan anderhalf miljoen mensen lijdende zijn aan vormen van stress, dan hebben we het over een zeer belangrijk en urgent maatschappelijk probleem. Daarover later meer.
Eerst gaan we in een volgend blog na wat de verschijnselen zijn waaraan je kunt merken of je al of niet stress hebt.
LEREN OMGAAN MET STRESS?
DE GORDIAANSE KNOOP STAAT VOOR JE KLAAR!
Ervaar jij stress? Heb je lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, spierpijn of vermoeidheid? Ben je benieuwd hoe je nieuwe energie kunt ontdekken en vinden? Of wil je gewoon uitwisselen wat je allemaal meemaakt? Neem dan contact op met Jan Witkamp of Ingrid Los van De Gordiaanse Knoop. Geef je stress gezonde aandacht: kies voor persoonlijke ontwikkeling en leer jezelf steeds beter kennen.
Bij De Gordiaanse Knoop in Veghel maak je van je hoofdzaken weer Hartzaak!
Voel je vrij om contact op te nemen. Samen kijken we naar de mogelijkheden!
DE GORDIAANSE KNOOP
Kievietdonk 69
5467 AS Veghel
T: 0413 – 355 385
E: info.degordiaanseknoopjw@gmail.com
I: www.degordiaanseknoop.nl
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.