Grote regionale verschillen in arbeidsongeschiktheid onder zzp’ers

13 juni 2025 09:15

• Bedrijfsadvies

Arbeidsongeschiktheid is een structureel probleem in Nederland, maar nieuwe gegevens tonen aan dat het risico hierop sterk verschilt per gemeente. Dit heeft grote gevolgen voor zelfstandige ondernemers zonder personeel (zzp’ers), die zelf verantwoordelijk zijn voor hun inkomenszekerheid bij ziekte of ongeval. Een recente analyse brengt deze regionale verschillen scherp in kaart en biedt inzichten die zowel beleidsmakers als ondernemers kunnen gebruiken.

Waar komt arbeidsongeschiktheid het vaakst voor?

Uit recente cijfers blijkt dat de hoogste percentages arbeidsongeschikten in Nederland te vinden zijn in gemeenten zoals Brunssum, Kerkrade en Heerlen. In deze regio’s ontvangt maar liefst 14 tot 15% van de werkende bevolking tussen de 15 en 65 jaar een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Ook in Pekela, Stadskanaal en Sittard-Geleen liggen de percentages boven de 12%.

Deze hoge cijfers concentreren zich vooral in voormalige industriegebieden in Limburg, Groningen en Drenthe. Gemeenten met een dergelijk verleden kampen vaak met langdurige economische gevolgen en relatief veel mensen met gezondheidsproblemen.

Gemeenten met de laagste percentages

Aan de andere kant van het spectrum staan gemeenten als Staphorst, Lansingerland en Midden-Delfland. Hier ligt het percentage arbeidsongeschikten rond de 4%. Ook plaatsen als Wassenaar, Oegstgeest en Amstelveen scoren opvallend laag.

Deze gemeenten hebben doorgaans een jonge, hoogopgeleide bevolking, betere toegang tot zorg en een sterke arbeidsmarkt. Dat vertaalt zich in een lager beroep op arbeidsongeschiktheidsregelingen.

Wat zegt dit over zzp-risico’s?

Voor zelfstandige ondernemers is het van belang te begrijpen in welk risicogebied zij actief zijn. Wie woont of werkt in een regio met een hoog percentage arbeidsongeschikten loopt mogelijk zelf ook meer risico. Niet alleen omdat de fysieke belasting van werk in die regio vaak hoger ligt, maar ook omdat de sociaal-economische context invloed heeft op gezondheid en uitval.

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) is dan geen overbodige luxe. Hiermee beschermt een zzp’er zichzelf tegen inkomensverlies bij langdurige ziekte of ongeval.

Mogelijke oorzaken van regionale verschillen

Er zijn meerdere factoren die samen verklaren waarom sommige gemeenten een aanzienlijk hoger percentage arbeidsongeschikten hebben dan andere:

1. Economische geschiedenis

Regio’s met een verleden in zware industrie, zoals Zuid-Limburg en Oost-Groningen, laten duidelijk hogere uitkeringspercentages zien. De nasleep van de mijnsluitingen en grootschalige industriële krimp is hier nog steeds zichtbaar.

2. Gezondheid en leefstijl

In gebieden met relatief veel gezondheidsproblemen, zoals overgewicht of chronische ziekten, stijgt de kans op arbeidsongeschiktheid. Deze problemen komen vaker voor in sociaaleconomisch zwakkere gemeenten.

3. Werkgelegenheid

In regio’s met weinig geschikte banen voor mensen met een fysieke beperking is het lastiger om na ziekte terug te keren op de arbeidsmarkt. Dit zorgt voor een aanhoudende uitkeringssituatie.

4. Opleidingsniveau

Laagopgeleide werkenden zijn vaker afhankelijk van fysiek zwaar werk, wat hun risico op arbeidsongeschiktheid vergroot. Ook zijn zij gemiddeld minder goed geïnformeerd over preventie en verzekeringen.

5. Leeftijdsopbouw

Oudere beroepsbevolkingen hebben een hogere kans op uitval. In gemeenten waar de vergrijzing sneller gaat, stijgt het arbeidsongeschiktheidspercentage mee.

Wat kun je als zzp’er doen?

Voor zzp’ers is het risico op uitval niet abstract. Zonder vangnet van een werkgever of sociale regeling zoals loondoorbetaling, ben je als zelfstandige direct afhankelijk van je eigen voorzorg.

Een passende AOV is dan essentieel. Het loont om je goed te verdiepen in de verschillen tussen verzekeraars, dekking en wachttijden. Daarbij is ook de keuze voor een maandpremie die past bij je leeftijd, beroep en regio van invloed.

Wie bijvoorbeeld werkt in een regio met een bovengemiddeld hoog percentage arbeidsongeschikten, doet er verstandig aan om sneller naar bredere dekking en kortere wachttijd te kijken.

Waarom regionale cijfers relevant zijn

De nieuwe analyse van de arbeidsongeschiktheid per gemeente biedt niet alleen beleidsmakers inzicht, maar vormt ook voor ondernemers een nuttig instrument. Het toont aan dat risico niet alleen persoonlijk is, maar ook beïnvloed wordt door de regio waarin je woont of werkt.

Met deze kennis kun je als zzp’er beter onderbouwde keuzes maken over preventie, gezondheid én verzekering.

Zelf het onderzoek bekijken?

Op de website van AOVzzp.nl staat het volledige overzicht van de cijfers per gemeente. Ook is daar een interactieve kaart te vinden waarop je kunt zien hoe jouw woonplaats scoort ten opzichte van andere gemeenten. Bekijk het hele onderzoek naar arbeidsongeschiktheid per gemeente en ontdek welke factoren voor jou relevant zijn.

Interessant artikel? Deel het: