De 5 groeifases van een onderneming

30 juni 2022 11:44

• Bedrijfsadvies

Wanneer een onderneming groeit, doorloopt iedere ondernemer dezelfde groeifasen. Groei is inherent aan verandering van de structuur, cultuur en de winstgevendheid. Mede daardoor ontstaan er groeipijnen, die de winstgevendheid en groei negatief beïnvloeden. Iedere ondernemer krijgt hiermee te maken. Deze blog geeft inzicht hoe je hierop kan anticiperen.

Het aantal medewerkers bepalen de groei – en de fase van de groei. Hoe meer medewerkers, hoe complexer het wordt om je bedrijf ‘te organiseren’. Ieder aspect van jouw bedrijf groeit mee met het aantal medewerkers. Van de interne structuur, tot de cultuur, tot de winstgevendheid. Ze zijn allemaal aan verandering onderhevig bij de groei van een organisatie. Deze groei is op te delen in 5 groeifasen, die kunnen verschillen per branche.

1. De pioniersfase, <8 medewerkers

In deze fase wordt er met name toegewerkt naar keuzes qua product, strategie en positionering. Het doel is om de markt te verkennen. Als ondernemer sta jij aan het roer, maar werk je net zo goed mee met jouw medewerkers. Het is een fase waar energie en creativiteit centraal staan.

Het draait in deze fase vooral om het ‘hoe’. Belangrijke vragen die je als ondernemer stelt kunnen zijn:

• Hoe breng ik mijn product/dienst aan de man?
• Hoe regel ik dit financieel?
• Hoe doe ik dit qua tijd?

2. De organisatiefase, 8-25 medewerkers

Vanaf 8 medewerkers bevind je onderneming zich in de organisatiefase. Er moeten vanaf nu managementprocessen ingeslepen worden, omdat het anders niet meer te overzien is. Als ondernemer moet jij je ook steeds meer als manager op gaan stellen. Je bevindt je minder ‘op de vloer’, omdat dergelijke taken gedelegeerd kunnen worden. Hierbij zijn taakverdeling vaak een lastig punt. Vaak is de organisatie nog te klein voor een HR- of marketingafdeling. Daarom worden deze rollen vaak als nevenactiviteiten uitgevoerd of door jou als ondernemer zelf.

Als ondernemer in deze fase is het belangrijk dat je bij de kern blijft. Jouw product/dienst is wat het bedrijf heeft gebracht tot waar het is, dus wijk hier niet te veel van af. Als je nieuwe producten en/of diensten toevoegt, zorg dan dat ze het kernproduct aanvullen of versterken. Blijf daarnaast gefocust op je klanten. Het doodstaren op interne processen kan verlammend werken, daarom is het belangrijk om te focussen op de sterke punten van jouw onderneming.

3. De managementfase, 25-50 medewerkers

Dit is misschien we de lastigste groeifase van een onderneming. De managementfase kenmerkt zich door de behoefte aan processen, waarbij delegatie meer en meer nodig is. Het complexe hieraan is dat meer structuur ook meer specialiteiten vergt. De onderneming groeit hierdoor verder qua mensen, waarbij het van belang is dat de genomen keuzes zeer doordacht zijn. In deze fase komt er langzaamaan een managementteam, wat ruimte geeft aan verwarring binnen de organisatie.

Een paar veelvoorkomende problemen je terugziet in deze fase zijn:

• De business goals zijn niet geüpdatet, wat verwarring bij de medewerkers schept
• Oudgedienden van de onderneming voelen zich achtergesteld door de nieuwe managers/medewerkers

Als ondernemer dien je te waken voor het muiten van de medewerkers van het eerste uur. Zorg dat de informatievoorziening naar jouw personeel rechtlijnig is en beloon de oudgediende naar behoren. Zorg dat de medewerkers begrijpen dat de ad-hoc werkwijze niet meer werkt. Dat het nodig is om integrale processen en systemen op te zetten. Daarbij is rechtlijnig leiderschap het allerbelangrijkst, omdat dit rust in de organisatie brengt.

Het formeren van een managementteam MT is een grote uitdaging. Deels moeten oudgedienden beloond worden en deels moet het aangevuld worden met kennis van buitenaf. De oudgedienden zijn vaak echter (nog) niet geschikt, zij moeten getraind worden op de benodigde vaardigheden. Omdat dit nieuw is voor jouw onderneming, leid het tot verwarring en kost het veel tijd en energie. Als ondernemer moet jij jouw verantwoordelijkheid gaan delen. Jouw vele rollen lopen terug, maar als leider wordt jouw rol veel belangrijker. Als leider moet jij de visie uitdragen en overbrengen aan het MT en de overige medewerkers. Lukt dat niet, dan kan het catastrofale gevolgen hebben. Om deze fase succesvol door te komen, is het belangrijk om een goed MT te formeren. Daarnaast ben jij als leider de inspirator om jouw medewerkers en MT mee te nemen in jouw visie.

4. Delegatie fase, 50-150 medewerkers

De volgende lastige fase is de delegatie fase. Ook wel de scale-up fase genoemd. Een inspirerende visie is in deze fase niet meer genoeg om het bedrijf succesvol te laten groeien. Daarom is een goed functionerend MT cruciaal. Als ondernemer dien je meer als CEO te gaan gedragen. Je kan je niet meer operationeel met managementtaken bemoeien.

Het is in deze fase van groot belang dat de besluitprocessen helder zijn en wie verantwoordelijk is voor welke beslissingen. De regels moeten duidelijk zijn, zodat ernaar gehandeld wordt binnen de organisatie. Daarnaast moet innovatie en creativiteit gestimuleerd worden, omdat dit nodig is voor verdere innovatie. Doelen moeten door de organisatie heen verspreid worden en per individu, team en afdeling helder geformuleerd zijn. Daarom moeten deze processen helder vastgelegd zijn en nageleefd worden.

5. Standaardisatiefase, >150 medewerkers

In deze fase groeit het bedrijf razendsnel. Als ondernemer heb je in deze laatste fase ook maar één doel: in deze fase blijven. Deze groeifase duurt oneindig lang, zolang het jou als ondernemer lukt om dit vast te houden. Het is aan weinig organisaties besteedt om deze fase te bereiken, maar als je er eenmaal inzit moet je er alles aan doen om erin te blijven.

Groei gaat als vanzelf, maar er is wel een valkuil. Het is erg makkelijk om in een modus te vervallen waarbij gedacht wordt: “alles gaat toch voor de wind?” Door de groei wordt er echter meer gevraagd van managers, waardoor ontwikkeling nodig is. Door je te ontwikkelen, kan de directie en het management de groei op een gezonde manier blijven begeleiden.

Elke fase na de standaardisatiefase zijn fase van verval. Zodra jouw onderneming uit de standaardisatiefase raakt kom je in een stabiele fase, waar geen vernieuwing meer plaats vindt. Zorg daarom dat innovatie belangrijk blijft, behoud een goede mate van flexibiliteit en een gezonde balans van structuur. Als dit lukt, is de groei ongeremd en blijft jouw organisatie in deze fase.

Geschreven door Jan de Reus

Interessant artikel? Deel het: