De CSRD. Voor veel ondernemers klinkt het nog als iets voor grote corporates en beursfondsen. Toch schuift deze Europese rapportageplicht sneller richting het Nederlandse bedrijfsleven dan menigeen denkt. Niet als losstaand duurzaamheidsdocument, maar als structureel onderdeel van hoe bedrijven straks worden beoordeeld. Door klanten, ketenpartners, toezichthouders én financiers. CSRD is daarmee geen papieren exercitie, maar een nieuw ijkpunt voor professioneel ondernemerschap.

Wat houdt CSRD precies in?

CSRD staat voor Corporate Sustainability Reporting Directive. Deze Europese richtlijn verplicht bedrijven om transparant te rapporteren over hun impact op mens, milieu en maatschappij, én over de risico’s en kansen die duurzaamheid voor hun onderneming oplevert. Dat gebeurt op basis van vaste Europese rapportagestandaarden (ESRS) en volgens het principe van dubbele materialiteit:

  • wat is de impact van jouw bedrijf op de wereld?
  • en wat is de impact van duurzaamheidsontwikkelingen op jouw bedrijf?

De duurzaamheidsinformatie wordt onderdeel van het jaarverslag en moet net zo controleerbaar zijn als financiële cijfers. Op de website van de Kamer van Koophandel staat helder uitgelegd wat deze verplichte duurzaamheidsrapportage inhoudt en wat dit concreet betekent voor bedrijven.

Wie krijgt wanneer met CSRD te maken?

De invoering verloopt gefaseerd. Grote beursgenoteerde bedrijven rapporteren als eerste over boekjaar 2024. Daarna volgen grote niet-beursgenoteerde ondernemingen en later ook beursgenoteerd mkb. Voor het niet-beursgenoteerde mkb geldt voorlopig geen directe verplichting.

Maar let op: indirect kan CSRD ook kleinere bedrijven raken. Grote klanten en ketenpartners die wél moeten rapporteren, hebben data nodig over hun leveranciers. Dat betekent dat vragen over CO2-uitstoot, arbeidsomstandigheden of grondstoffengebruik steeds vaker op het bureau van mkb-ondernemers belanden, ook zonder wettelijke plicht.

CSRD raakt meerdere bedrijfsdomeinen tegelijk

Wat CSRD nieuwswaardig maakt, is dat de impact veel verder gaat dan de duurzaamheidsafdeling, voor zover die in het mkb überhaupt bestaat. De richtlijn raakt meerdere kerngebieden van de onderneming:

Strategie en positionering: duurzaamheidsrisico’s en -kansen worden onderdeel van strategische keuzes. Denk aan investeringen, productontwikkeling en marktpositionering.

Operationele processen: bedrijven moeten data verzamelen over energieverbruik, uitstoot, personeel en ketenpartners. Dat vraagt om aanpassingen in systemen en processen.

Ketenmanagement en inkoop: leveranciers worden vaker bevraagd op duurzaamheidsprestaties. Transparantie in de keten wordt cruciaal.

Risicomanagement en governance: duurzaamheidsrisico’s krijgen een vaste plek naast financiële en operationele risico’s.

Reputatie en klantrelaties: transparantie over duurzaamheid wordt steeds vaker verwacht door opdrachtgevers en zakelijke klanten.

Vanuit die bredere context wordt duidelijk dat CSRD ook doorwerkt naar financiële besluitvorming.

CSRD en zakelijk financieren

Een van de terreinen waar CSRD ook invloed krijgt, is zakelijk financieren. Banken en andere financiers kijken al langer naar ESG-factoren (Environmental, Social & Governance), maar CSRD versnelt en verdiept dat proces. De rapportage zorgt voor gestandaardiseerde, beter vergelijkbare data over duurzaamheidsprestaties en risico’s.

In de praktijk betekent dit dat duurzaamheidsinformatie steeds vaker wordt meegenomen bij:

  • kredietbeoordelingen en risicoprofielen
  • voorwaarden en looptijden van financieringen
  • gesprekken over investeringen en groeiambities

Voor ondernemers kan dit doorslaggevend zijn. Bedrijven die hun duurzaamheidsrisico’s inzichtelijk hebben en daar actief op sturen, staan sterker in gesprekken over financiering. CSRD fungeert daarmee als een brug tussen duurzaamheid en financiële gezondheid.

Visie bedrijfsmodel op lange termijn

Het vernieuwende aan CSRD is niet zozeer dát er wordt gerapporteerd, maar hoe deze informatie wordt gebruikt. Duurzaamheidsdata verschuift van ‘nice to have’ naar harde stuurinformatie. Niet alleen voor externe verantwoording, maar ook voor interne besluitvorming.

Wie CSRD reduceert tot een vinklijstje voor compliance, mist het grotere plaatje. De richtlijn dwingt ondernemers om structureel na te denken over hun bedrijfsmodel op de langere termijn. Hoe toekomstbestendig is je onderneming in een economie waarin klimaat, grondstoffen en sociale normen steeds zwaarder wegen?

Vooruitdenken loont

CSRD is geen tijdelijke trend, maar een structurele verandering in hoe ondernemingen verantwoording afleggen. Ook als je (nog) niet rapportageplichtig bent, is het verstandig om nu al inzicht te krijgen in je duurzaamheidsimpact en datastromen. Dat voorkomt verrassingen, versterkt je positie in de keten en vergroot je wendbaarheid richting financiers en andere stakeholders.

De vraag is dus niet óf CSRD relevant wordt voor jouw onderneming, maar hoe goed je erop voorbereid bent.