Is vast personeel een bedrijfsrisico?

20 februari 2017 11:06

In een markt waar flexibiliteit steeds belangrijker wordt, hameren verschillende grote landelijke politieke partijen op het belang van vaste contracten. Staan werkgevers en werknemers weer lijnrecht tegenover elkaar? Waar de concurrentiestrijd verhevigt wil de overheid werkgevers verplichten om meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in hun organisatie op te nemen. Zo worden collectieve lasten overgeheveld naar de werkgevers. Of staat er iets tegenover? Vijf experts op het gebied van Personeel en Arbeid spreken met elkaar over trends en bewegingen op de arbeidsmarkt. Het wordt een verhelderend gesprek.

Gastheer mr. drs. Arno van Beurden opent de discussie. Hij is partner Arbeid & Pensioen bij Van Benthem & Keulen Advocaten & Notariaat, met het kantoor op Rijnsweerd-Oost in Utrecht en wordt met name betrokken bij de ‘zwaardere gevallen’, zoals bij grote reorganisaties, ontslag op staande voet of bedrijfsongevallen met dodelijke afloop. “Wij zijn een full-service kantoor, gericht op ondernemingen met 100 FTE en hoger. Met 80 specialisten groeien wij al jaren – tegen de markt in – omdat wij een toegankelijk en innovatief kantoor zijn. Met onze innovatie in het kader van de Wet werk en zekerheid, de VBK Transitie App, hebben wij zelfs de Computable Award, dé ict-prijs van Nederland gewonnen.” Zijn stelling is: ‘Het collectieve risico wordt te veel afgewenteld op de werkgevers’.

Selectie bij de poort

“De politiek maakt het de werkgevers te zwaar. Als ik in het buitenland vertel dat onze werkgevers bij ziekte nog twee jaar moeten doorbetalen, vallen ze van hun stoel. Het is uniek in de wereld. Daarbij snijdt het zwaard aan twee kanten: de wet is bedoeld ter bescherming van de zwakken, maar dat zijn dan alleen de zwakken die IN het arbeidsproces zitten. Die zitten veilig. Maar omdat zieke werknemers zo duur zijn, selecteert de werkgever bij de poort: bij het minste teken van extra gezondheidsrisico gaat de deur dicht. Dat is dus een groot nadeel voor de zwakkeren die op de arbeidsmarkt willen komen. De wet reduceert het aantal uitkeringsgerechtigden, maar de prijs wordt betaald door de werkgevers en de zwakke buitenstaander op de arbeidsmarkt. Dat is niet terecht en verslechtert onze concurrentiepositie. Slechte zaak derhalve.”

Financiële risico’s wegnemen

Rina Mulder erkent het probleem, maar zet daar iets tegenover. “Er vallen nu echt té veel mensen buiten de boot en daarvan wordt een flink deel ten onrechte buiten het arbeidsproces gehouden, inderdaad onder meer om de redenen die Arno noemde: de werkgevers draaien op voor de problemen van het collectief. Maar: er is een oplossing en die is bij de werkgevers - zo blijkt maar weer - onvoldoende bekend.” Rina werkt met haar bedrijf Secrans als zelfstandig arbeidspsycholoog aan de begeleiding van mensen in een uitkeringssituatie naar passend werk. Of, zoals tegenwoordig steeds meer voorkomt: naar een eigen onderneming. “Ik vind dat iedereen moet kunnen deelnemen aan alle aspecten van de maatschappij, dus ook aan betaald werk. Daar ligt bij een grote groep mensen een flinke drempel en ik vind dat er ruimte en mogelijkheden gecreëerd moeten worden om de drempel weg te nemen. Daar is in de afgelopen jaren hard aan gewerkt, maar de bottlenecks zitten op dit moment vooral in de communicatie.”

Te bureaucratisch

Wim Schipper noemt www.werk.nl als voorbeeld van positieve ontwikkelingen die het de werkgevers gemakkelijker maken. “Wij halen daar best veel mensen vandaan.” “Klopt”, zegt Rina Mulder. “En zo zijn er meer. En toch is bij werkgevers nog steeds te weinig kennis - met name bij de kleinere organisaties. Er zijn op dit moment zó veel regelingen die het een werkgever mogelijk maken om iemand een kans te geven zonder zelf een groot financieel risico te lopen. In mijn beleving is de benadering van UWV en gemeenten - hoewel ze écht hun best doen - toch nog steeds te bureaucratisch. Daarmee sluiten ze onvoldoende aan op de werkgevers. Het is als re-integratie-adviseur de taak om daarin een verbindende schakel te zijn. En nogmaals: bij de grote bedrijven zijn vaak hoogopgeleide HR-medewerkers die de wegen wel kennen - bij de kleine mkb’er niet.”

Onbegrijpelijke Wet werk en zekerheid

Voor uitzendbureau en detacheerder AB Midden Nederland zit algemeen directeur Wim Schipper aan tafel. Het bedrijf heeft 1000 LBO/MBO+-werkers in de agrarische sector, bouw, groenvoorziening, infrastructuur, productie, techniek, transport en logistiek. Handjes met koppie-koppie én knappe koppen die de handen uit de mouwen steken. Coöperatie AB is op de boerderijen al 50 jaar redder in de nood door bij ziekte of ongeval te zorgen dat het bedrijf werd voortgezet. Dat doet AB nog steeds, maar ook andere sectoren ontdekten dat de mensen van AB nog de traditionele arbeidsethos kennen. Of ze nu uit Nederland of Polen komen: mensen van AB weten van aanpakken, op het land en in de productiehal. “Ik maak zéker gebruik van de mogelijkheden waarover Rina spreekt. En wij hebben als bedrijfstak absoluut voordeel van de situatie zoals die nu is: de ondernemers zijn buitengewoon huiverig en zeer voorzichtig in het aannemen van vast krachten. En hoe hard de linkervleugel van de Tweede Kamer ook roept dat er meer vaste contracten moeten komen: dat gaat niet gebeuren zolang de Wet werk en zekerheid blijft zoals die is. Onbegrijpelijk dat het kabinet zoiets bedenkt en dat dan de Tweede Kamer én de Eerste Kamer er mee instemmen!” Arno van Beurden valt hem bij: “En dat terwijl álle deskundigen faliekant tégen waren. Een congreszaal vol met arbeidsrecht-advocaten bracht een negatief advies uit - nota bene: in de wetenschap dat de bekrachtiging van de wet ons heel, heel veel werk zou opleveren! Maar het maakte geen enkele indruk. En nu zitten we er mee.”

Olie van de economie

Wim Schipper, die met vier vestigingen (Houten, Bunschoten, Sliedrecht en Zaltbommel) een omzet van 40 miljoen per jaar geen slechte zaken doet, vindt dat de maatschappij te negatief aankijkt tegen flexibel werk en de uitzendbranche. “Wij vormen de olie van de economie. Zonder mensen geen productie en geen diensten. En met te veel vaste krachten dalen de winsten en dat is een rem op de investeringen. Juist dat bewegen op de golven van de mondiale economie maakt ons als land zo succesvol! En we spelen een belangrijke rol bij het weer aan het werk helpen van mensen die door faillissement op straat terecht kwamen. Na een jaar is 1/3 van de ontslagen V&D-medewerkers via uitzendbureaus aan de slag! Zonder tussenkomst van de collectief betaalde instanties, zoals het UWV en de gemeenten!”

Personeel samen delen

Harold van Aart zit in een zelfde tak van sport als Wim Schipper. Hij geeft als eigenaar-directeur van The AdminPeople in Woerden leiding aan 35 mensen, waarvan er 30 elders aan het werk zijn. The AdminPeople zorgt voor efficiënte en flexibele back office-activiteiten. Haar dienstverlening bestaat uit 3 hoofdgroepen: Staffing as a Service, HR Services en Operational Services. “De combinatie van deze 3 diensten zorgt ervoor dat onze klanten maximaal flexibel zijn. Hoge efficiëntie zorgt voor kostenbesparingen, verbetert de kwaliteit van back office-processen. Het ondernemersrisico neemt af omdat wij een aantal operationele en financiële risico’s van hen overnemen. Maar de sleutel ligt voor ons vooral in iets waar bedrijven nu nog een natuurlijke afweerreactie op vertonen: personeel delen! De oplossing voor het wendbaar maken of houden van bedrijven ligt deels in flexibele arbeidscontracten, maar in de toekomst steeds meer in flexibiliteit binnen die arbeidscontracten. Bedrijven kunnen met elkaar gebruik gaan maken van elkaars mankracht en kennis. Als er beperkt werk is bij de ene kan de andere juist mensen gebruiken. Werk dan niet via ontslag en flexibele contracten, maar met vaste contracten en flexibiliteit in de werkplek - en zelfs werkgever.”

Aantrekkelijk

Rina Mulder vindt dat plan prima klinken. “Maar er zal dan nog veel moeten veranderen bij de werknemers, want die vinden het nog steeds heel prettig om ‘bij een bedrijf te horen’. En ik denk dat werkgevers niet staan te trappelen om de kennis waarin zij hebben geïnvesteerd beschikbaar te maken voor een ander bedrijf - laat stáán aan de concurrent!” Van Aart bevestigd haar bespiegelingen. “Het is lastig, maar niet onmogelijk - want wij DOEN het! Klanten hebben in de praktijk vaak behoefte aan ondersteuning van minder dan 40 uur. Toch willen ze zekerheid, dus bieden we een ‘vast, maar flexibel patroon’. De banen zijn los niet aantrekkelijk voor kandidaten. Het is namelijk moeilijk te combineren qua arbeidscontracten en meerdere werkgevers leidt tot een belastingnadeel per maand. We hadden eens 4 bedrijven die elk een kleine deeltijdbaan hadden. Wij combineerden alle losse verzoeken tot 1 baan en namen de - gezamenlijke -medewerker aan. Door de combinatie ontstaat immers een fulltime baan. Dit type medewerkers bedient twee, drie of vier klanten in de week. De collega regelt zelf zijn planning zodat hij/zij kan anticiperen wanneer een klant in een week net iets meer of minder ondersteuning nodig heeft. De verantwoordelijkheid voor de werknemer en continuïteit ligt bij ons. Wij dragen het risico wanneer er geen werk is omdat een van de opdrachten eindigt of er in bepaalde periode minder aanbod van werk is. Voor de werknemer is dit aantrekkelijk omdat die een vast contract krijgt en het belastingnadeel wordt opgeheven, omdat er maar 1 werkgever is. Probleem opgelost!”

Kennis- en tijdgebrek

“Het lost nóg een probleem op”, voegt pensioenconsultant Winfried van Kouwen toe: “De pensioenopbouw. Bij één werkgever is dat veel gemakkelijker dan bij 4 parttime functies bij 4 verschillende bedrijven met mogelijk zelfs verschillende verplichte pensioenfondsen.” Van Kouwen’s bedrijf, VKM Groep, maakt moeilijke pensioenmaterie gemakkelijk voor zowel werkgever als werknemer. “Laten we reëel zijn: de ondernemer van NU is niet in staat om de ‘arbeidsvoorwaarde pensioen’ te beoordelen op waarde en inhoud. Niet omdat hij dom of onwillig is, maar omdat het én ingewikkeld is én steeds verandert. Wij zijn er dagelijks mee bezig en wij hebben er onze handen aan vol! Dus werkgevers, werknemers: geneer u niet als u het ‘niet helemaal begrijpt’!”

Simpel en grondig

Van Kouwen is gespecialiseerd in de civiel juridische aspecten van pensioen en collectieve pensioenregelingen. “Ik ben in 2001 binnen de pensioenwereld begonnen bij Akkermans & Partners. Daarna ging ik naar een verzekeraar en werkte ik bij financieel detacheerder Amedes. In 2007 heb ik als mede-initiatiefnemer de VKM Groep opgericht, vanuit de gedachte dat het pensioenadvies beter moet en kán. En dat begint, net als bij Rina’s reïntegratieprojecten, bij kennis en heldere communicatie over de plichten, de kansen en de mogelijke wegen. Het meest praktische is dan dat ik het gewoon kom uitleggen. Ik ga naar de bedrijven toe en in een uur weten ze waar ze aan toe zijn en wat de mogelijkheden zijn. Simpel. Ik geloof in simpel. En in grondig. Ik werk systematisch aan ‘pensioenbewustzijn’. Dat staat bij mensen op een laag pitje en hoe jonger de werknemer, hoe lager het vlammetje van het pensioenbewustzijn.”

Te laat

“Klopt”, zegt Wim Schipper. “Dat zie ik aan mij kinderen. En als ik ze er dan op aanspreek zeggen ze ‘Wij willen geen pensioen, we sparen, onder meer in de vorm van een eigen huis’. Ze zijn er bepaald niet zeker van dat er, tegen de tijd dat zij met pensioen zouden mogen, nog steeds zoiets bestaat zeggen ze.” “Tja, zo zijn er meer”, antwoordt Van Kouwen. “Maar de meeste mensen krijgen het op zekere leeftijd toch wel een beetje benauwd, als dat sparen wat is tegengevallen. En dat is ook wel de praktijk. Er zijn altijd financiële tegenvallers of hartstochtelijke wensen en verlangens. Geld in een pensioenpot is buiten bereik van de wanen van de dag... De praktijk leert ‘Het interesseert de mensen niet - tot het te laat is...’ en dan zijn de rapen gaar.”

Persoonlijke groei is meer dan vakkennis alleen

Wat mensen wel interesseert is welke persoonlijke groei zij kunnen doormaken binnen een organisatie. Bij Van Benthem & Keulen ligt dat niet alleen op de juridische inhoud. “Naast veelvuldige bijscholing op het juridische vlak, worden onze specialisten ook getraind op andere vaardigheden en kennis. Om cliënten goed te kunnen adviseren is onder meer kennis nodig van bedrijfskundige principes zoals finance, HR, inkoop, marketing en ook branchekennis is een duidelijke pré”, weet Murk Vlietstra, marketing manager. “Daarom hebben wij een interne opleidingscyclus ontwikkeld, waar uiteindelijk zowel medewerkers als cliënten van profiteren. Hierdoor kunnen onze advocaten en (kandidaat-)notarissen beter meedenken met de cliënt, een beter advies geven en wordt hun werk daarmee breder en ook leuker, naast het persoonlijke groei-aspect. En om dan antwoord te geven op de vraag van vandaag: loyaal vast personeel is niet alleen maar een bedrijfsrisico, voor een kennisintensief bedrijf zijn zij juist de kern van het bestaan!” «

Tekst: Jelmer van Nimwegen / Fotografie: Marco Magielse

Interessant artikel? Deel het: