“Ondernemer, durf hulp en advies te vragen!’’

15 december 2017 14:13

• Financieel & Juridisch

Met als inspirerend uitzicht de indrukwekkende schepen en boten die over Het Scheur de vergaderruimte van Delta Hotel Vlaardingen passeren, buigt een aantal vakmensen uit de juridische en financiële wereld zich over een drietal stellingen annex vraagstukken. Is die complexe wereld nog behapbaar voor de gemiddelde mkb’er?

Wetgeving, regels, de internationale markt en de verwachtingen van de samenleving; ze wijzigen een één stuk door. En het lijkt wel steeds sneller te gaan met die ontwikkelingen. We laten acht experts hun zienswijzen geven over een aantal bespreekpunten. De eerste luidt:

‘Overzicht houden in óf en hoe je voldoet aan wat wetgeving en marktsituaties van je vragen is voor de mkb’er niet te doen zonder externe hulp. Daarbij rijst de vraag: hoe houd je het als ondernemer overzichtelijk en betaalbaar?’

Arnold Nonnekes, van de Rabobank, trapt af. Hij stelt dat het meegaan in al die complexe materie niet te doen is voor de gemiddelde mkb-ondernemer. Als voorbeeld daarvan noemt hij de hoge eisen die De Nederlandsche Bank stelt. Uit ervaring weet hij dat het bij klanten en relaties echt serieuze spanningen oplevert, in ieder geval in bepaalde sectoren zoals de reiswereld.

Er is echt een internationaal probleem, met veel bureaucratie, als het betalingsverkeer met sanctielanden betreft. BDO’er Marc Groenen vraagt zich dan hardop af of we dat niet ook een beetje aan onszelf te danken hebben, als samenleving. De regels zijn niet voor niets ontstaan, brengt hij in herinnering. Treffend is wel dat zijn collega Ruben Willems stelt dat een internationale betaling met bitcoins inmiddels soms makkelijker gaat.

Je kunt eigenlijk niet zonder hulp

Maar ook ‘lokaler’, in eigen land dus, speelt er genoeg dat goede bedrijfsvoering bemoeilijkt. Ruben vertelt over de impact die bijvoorbeeld pensioen- en cao-regels hebben. Er gaat met name bij kleinere mkb’ers op dat vlak veel mis, is zijn constatering. Advocaat Annemarije Schoonbeek kijkt er niet van op: “Een ondernemer weet gewoon niet alles. Dat kan gewoonweg niet. Bovendien speelt zeker bij kleinere ondernemingen het kostenaspect ook een rol.” In de praktijk blijkt toch vaak -zo maken meerdere tafelgenoten geregeld mee- dat mensen liever met hun vak, hun corebusiness bezig zijn.

Niet onlogisch natuurlijk maar het kan tot serieuze problemen leiden, is helaas ook de ervaring. Najat Idrissi, eveneens advocaat: “De wetgeving is zó complex, alleen al vanwege al die uitzonderingen. Eigenlijk kun je het als mkb’er gewoon niet alleen.” Dat is administratie- en belastingspecialist Herman Snikkers helemaal met haar eens. Hij vult aan: “Zelfs bij de Belastingdienst weten ze het soms niet. Of ze snappen het zelf niet. Je kunt totaal verschillende signalen krijgen als je daar bij meerdere mensen om info vraagt. Zelfs geautomatiseerde systemen die zouden moeten samenwerken met die van de Belastingdienst lopen er op vast. En dan ben je toch nog aansprakelijk wanneer je een foutieve aangifte doet.”

De tafelgenoten worden niet erg enthousiast van de gevolgen van al die reorganisaties bij organisaties als de Belastingdienst, ministeries en andere overheidsinstanties. Het lijkt alleen maar logger en ondoorzichtiger te worden. Als de informatievoorziening ook nog eens niet klopt of onvolledig is, wordt zakendoen volgens het boekje wel érg lastig.

Netwerk

Is er dan geen enkele hoop voor de mkb’er die z’n organisatie wél graag op orde heeft? Zeker wel, maar heb niet de illusie dat je dit alleen kunt. Maak gebruik van de knowhow om je heen, of zoek die op! “Zelfs voor ons is het soms lastig”, zegt Ruben eerlijk. “Maar wij weten in ieder geval de weg en hebben een netwerk, hoe ingewikkeld het soms ook is.” Herman vult aan: “Het is voor geen enkele middelgrote organisatie mogelijk om al die kennis up-to-date in huis te hebben. Dat geldt ook voor ons als dienstverlener. Daarom zijn we bij de NOAB aangesloten. Binnen dat netwerk vinden we wel alles.”

Accountant Robert Jan de Rek wil de noodzaak van regels toch ook eens benadrukt zien: “Ze hebben wel een oorzaak, een reden. Er zijn natuurlijk best veel dingen misgegaan die je als samenleving wilt voorkomen.” Hij denkt dat met de juiste begeleiding er niet zo veel aan de hand is over het algemeen. In ieder geval beperk je er de risico’s flink mee.

Onrechtvaardig

Feit blijft dat het voor de eenpitters, zzp’ers en andere kleine bedrijven erg lastig is om mee te komen in de materie. Daar zit iets onrechtvaardigs in, vindt financieel adviseur Tony Campbell, omdat veel van die kleine zelfstandigen ooit door de arbeidsmarkt zo ongeveer gedwongen werden om op zzp-basis aan de slag te gaan. Ruben snapt die opmerking maar relativeert deze ook.

De kans dat dergelijke kleine bedrijven echt in grote problemen komen is gering, denkt hij. Daar valt nog best wat te pionieren is zijn overtuiging. “De Belastingdienst is anders niet zo flexibel hoor als het gaat om nakoming van belastingverplichtingen zoals loon- en omzetbelasting”, pareert Annemarije.

Wel denkt ook zij dat startende ondernemers best in hun netwerken aan advies, hulp en tips kunnen komen om in beeld te brengen met welke wet- en regelgeving ze rekening moeten houden. “Je moet er alleen wél om vragen natuurlijk; maak jezelf wijzer.” Zo denken er meer gesprekspartners over.

Er is zeker bereidheid om mensen eens te woord te staan en wat op weg te helpen zonder dat het meteen de hoofdprijs hoeft te kosten. Het is in ieder geval verstandig eens te checken of je werkwijze wel klopt.Volgens Marc wordt er nog veel aangerommeld door de kleine bedrijfjes en met name starters maken het wel eens bont. Er is soms zelfs amper of geen administratie. Uiteindelijk blijf je er als ondernemer, groot of klein altijd zelf verantwoordelijk voor.

In die zin heeft Annemarije nog wel een tip voor beginners: “Ga eens praten met mensen die al wat langer bezig zijn, daar leer je altijd wat van en weten vanuit de praktijk met welke wet- en regelgeving je te maken kunt krijgen.” Het is ook belangrijk dat start-ups kansen krijgen, vindt eigenlijk iedereen aan de tafel. Er ontstaan veel nieuwe ideeën en energie, die wil je kansen en de ruimte geven. Er zijn volop mogelijkheden om je bij netwerken aan te sluiten, maak daar gebruik van. Het is een mooi moment om er stelling twee bij te pakken.

‘Plannen genoeg vaak in het bedrijfsleven. De knowhow om er een succes van te maken is er meestal ook. Nu de financiering nog. Vind de weg maar eens tussen de vele bomen in het bos!’

Een reguliere financiering vinden is volgens Ruben heel lastig geworden. Startersfinancieringen zijn al helemaal verdwenen stelt hij. “Je kunt het beter met crowdfunding proberen.” Daar is Arnold, als Rabobank-man, het niet mee eens. Die zegt dat er nog best de nodige leningen worden afgesloten: “Maar luchtkastelen financieren we natuurlijk niet.” Waarmee hij wil aangeven dat een idee, een plan, wel als serieus levensvatbaar moet worden beoordeeld, wil een bank erin investeren. De vraag is natuurlijk hoe je bepaalt of iets een succes wordt. Als voorbeeld komt Facebook voorbij. Daar had geen enkele bank een jonge Zuckerberg geld voor geleend. “Na de proof of concept gaat het bij de risicoanalyses mis”, stelt Marc. Toch investeert zijn bank ook in dergelijke vernieuwende knowhow, vertelt Arnold.

Door het faciliteren van netwerken die mogelijke financiers en investeerders koppelen aan starters met goede ideeën. Voor de razendsnelle digitale sector is er een aparte IT-desk die meedenkt, adviseert en beoordeelt. Tony zegt ook te zien dat banken weer wat bereidwilliger worden. Hij wijt het aan de verbeterde economie.

Meerdere wegen

Er is -naast wat banken doen- meer begeleiding beschikbaar voor mensen met nieuwe concepten die werkelijk kans van slagen hebben, aldus Herman. Zijn bedrijf helpt hen graag verder, al vanaf de start. “Je mag dan ook aan hele dagelijkse maar belangrijke dingen denken als inkoop bijvoorbeeld. Daar vallen aardige besparingen te behalen soms. Maar we kijken eveneens naar financieringen, bijvoorbeeld met privékapitaal als onderpand. Zo hebben we bijvoorbeeld in de transportsector al een aantal bedrijven aan de financiering van een nieuwe truck kunnen helpen. Door de aanbetaling achterwege te laten kan het spaargeld gebruikt worden als werkkapitaal. Anders staat er een blinkende auto zonder diesel in de tank. Daar heb je dan alsnog de bank bij nodig maar zo’n constructie kan soms de drempel slechten en alsnog een ondernemersplan mogelijk maken.”

Dat ‘stapelen’ van financieringen komt steeds vaker voor, aldus Marc.

Volgens Robert Jan is het ook niet vreemd dat de financiële sector voorzichtiger is geworden. Er is het nodige mis gegaan in het verleden. In die zin is crowdfunding zo gek nog niet, al lijken daar de spelregels eveneens te veranderen. Marc constateert dat de instapbedragen van serieuze projecten steeds hoger liggen. Mensen doen daarnaast, met wisselend resultaat, ook wel eens beroep op eigen netwerken, omgeving en zeker de familie. Er wordt vaak in eerste instantie nog wel naar de bank gekeken, maar daarnaast zijn er dus zeker andere opties. We pakken

er de laatste stelling bij.

‘Bestuurdersaansprakelijkheid is een hot item. In de praktijk is inmiddels een soort juridische meetlat ontwikkeld waarmee het handelen van de bestuurder/onderneming wordt beoordeeld. Een goede vertaling van juridische criteria naar financiële criteria is er echter nog niet. De risico’s zijn groot en lastig te voorkomen zolang er geen

eenduidige richtlijnen zijn.’

Een echte, eenduidige meetlat is er niet volgens Annemarije. Dat maakt ondernemen soms juist zo lastig. Er zijn zo verschrikkelijk veel soorten aansprakelijkheden, dat er geen vaste meetlat is. Je hebt te maken met civiel-, bestuurs- en strafrechtelijke aansprakelijkheden. Bewustwording is daarbij heel belangrijk zegt ze. Wie denkt ‘Ik begin gewoon’ loopt echt risico’s. Het is er de laatste jaren bepaald niet overzichtelijker, laat staan  minder riskant op geworden. Ze houdt een warm pleidooi voor echt je best doen beslagen ten ijs te gaan en daarbij een beroep te doen op het eigen netwerk. En juristen maken graag onderdeel uit van die netwerken, benadrukt ze.

RECHTSVORM

Robert Jan stelt dat al die verschillende constructies, van BV tot eenmanszaak, het er ook niet eenduidiger op maken. De ene rechtsvorm is ook veiliger dan de andere. Daarop vraagt Arnold zich hardop af welke rechtspersoon de meeste problemen geeft. Volgens Najat is het zeker niet zo dat BV’s een garantie zijn voor het uitblijven van

aansprakelijkheid. Ze is zelf veel in de fiscale hoek van juridische kwesties actief en maakte daar onlangs nog mee dat niet alleen een BV maar tevens de bestuurder een boete kreeg. “Dat was dan vast niet iemands eerste fout”, informeert Marc. Zoals het een juridisch vertegenwoordiger betaamt doet Najat daar natuurlijk geen uitspraak over.

Annemarije wil nog wel wat kwijt in dat kader: “Wanneer je als natuurlijk persoon een onderneming runt, ben je

altijd zelf als privépersoon aansprakelijk voor belastingschulden en richting contractspartijen. Maar ook als je de

onderneming drijft door middel van een besloten vennootschap sluit dat aansprakelijkheid als privépersoon helemaal niet uit. Met name in de fiscale wetgeving gelden veel bestuurlijke aansprakelijkheden. Boetes voor overtredingen kunnen zowel een privépersoon als feitelijk leidinggever worden opgelegd. Van feitelijk leidinggeven

kan ook sprake zijn als je onvoldoende voorzorgsmaatregelen hebt getroffen. Er wordt daarbij vooral gekeken naar

hoe je invulling hebt gegeven aan je rol als bestuurder. Toezichthouders en de Belastingdienst kijken in toenemende mate naar wie maatschappelijk verantwoordelijk is voor overtredingen.”

Ruben reageert:

“Ik heb wel het idee dat kleinere ondernemers vaker de klos zijn.” Hij ziet echt een rechtsongelijkheid die volgens hem voortkomt uit het feit dat kleinere spelers nu eenmaal makkelijker zijn aan te pakken. Robert Jan is het met hem eens. Volgens Annemarije heeft dat te maken met het feit dat vaak wordt gekeken naar hoe direct iemands invloed op de gang van zaken bij overtredingen is geweest en dat is bij kleinere organisaties veelal eenvoudiger te bepalen. Robert Jan: “Het gaat dus vooral om de keuzes die je zelf maakt?” Annemarije: “De aansprakelijkheden

van bestuurders krijgen ook steeds meer het karakter van risicoaansprakelijkheid, gebaseerd op een bepaalde rol in de organisatie. Daarom wijs ik ondernemers er steeds weer op dat ze zich heel goed bewust moeten zijn van wat ze doen, of juist moeten laten. Los van aansprakelijkheden voor bestuurders bij overtreding van wet- en regelgeving, lopen ze ook risico’s op civiele aansprakelijkheden. Met name als een bedrijf omvalt. Er zal dan snel worden gekeken door de curator naar de rol van de bestuurder.” Volgens Robert Jan ligt het ook aan de grootte van bedragen, bij de keuze of het van procedures komt. Het wordt niet ontkend aan tafel. Herman: “Een curator kijkt ook of het

wel zin heeft voordat hij daar aan begint.”

BELANGRIJKE TIPS

Nog even terug naar wat die kleinere ondernemer zéker kan doen om zich op een vlak als dit toch enigszins zeker te voelen. Annemarije: “Ik hamer nog even op dat netwerken. Zorg dat je weet in welk speelveld je qua wet- en regelgeving actief bent. Niet alles hoeft per se veel te kosten, je kunt soms zelfs een gratis eerste advies krijgen. Durf te vragen!” Marc heeft eveneens een belangrijke tip, die veel herkenning oproept: “Geloof niet alles wat je leest op internet.” Allemaal knikkende hoofden ... Hij vervolgt: “Het is prima dat mensen zich een beetje willen verdiepen maar op het web laten ze zich soms van alles wijs maken. Dus inderdaad: Maak jezelf wijzer maar doe het op de juiste

manier. Toon initiatief en durf te vragen, maar wel aan de juiste mensen.” Met die  wijze tip sluiten we een  ynamisch en leerzaam rondetafelgesprek af. «

Tekst: Hans-Jorg van Broekhoven // Fotografie: Jan Nass

Interessant artikel? Deel het: