Econoom Jeremy Rifkin luidt noodklok in gastcollege HAN
23 juni 2017 09:43
Hoewel de opzet van dit gastcollege overeenkomsten vertoont met de FEM Knowledge Tour is dit evenement toch anders. Gastspreker Jeremy Rifkin kwam naar Nederland op uitnodiging van Provincie Gelderland. In samenwerking met het Gelders Energie Akkoord organiseerde de Faculteit Economie en Management dit gastcollege van de Amerikaanse econoom, visionair en activist. Rifkin past echter uitstekend in de traditie van de Knowledge Tour.
Meteen als Rifkin het woord krijgt trekt hij fel van leer. De opwarming van de aarde heeft nu al desastreuze gevolgen. “De klimaatverandering staat niet voor de deur, maar is al in het huis, nu, op dit moment”, stelt hij scherp. “Overstromingen, orkanen, grote bosbranden zijn de nieuwe standaard als gevolg van de klimaatveranderingen. Vliegtuigen kunnen straks niet meer opstijgen vanwege toenemende turbulenties.” Even later is Jeremy Rifkin hoopvoller en verduidelijkt hij waarom hij denkt de derde industriële revolutie, die nu plaatsvindt, kan leiden tot duurzamere samenleving.
Deze derde industriële revolutie wordt gekenmerkt door een sterk gedecentraliseerde digitale communicatie, renewable, duurzame energie en een geautomatiseerd GPS-gestuurd transportsysteem, zo verwacht Jeremy Rifkin. Anders dan bij de eerste en tweede industriële revolutie, die top-down plaatsvond, is bij deze derde industriële revolutie de opbouw van onderaf. Door het internet zijn de drie factoren ook verbonden met elkaar en werken onderling samen. Met name ook met the Internet Of Things, alle online apparaten in en buiten huis, is iedereen met iedereen, elk huis met een volgend huis verbonden. In de optiek van Rifkin ontstaan hieruit laterale en transparante samenwerkingen. Het internet is ontworpen om te distribueren, niet om te centraliseren. “This effects a shift of political power”, stelt Rifkin.
Smart regions
Jeremy Rifkin vertelt dat de tweede industriële revolutie het grootste infrastructurele project was in de geschiedenis. Maar de traditionele economie die het gevolg hiervan is over zijn hoogtepunt heen. De productiviteit daalt het laatste decennium, de GDP (Gross Domestic Product, ofwel het bruto binnenlands product) neemt af, de werkloosheid neemt toe. “We cannot get anymore out of it”, maakt hij duidelijk. Het gevolg is de grootste economische paradigma shift. Rifkin denkt dat het kapitalisme zal eindigen of in elk geval flink aan ruimte zal verliezen op het wereldpodium. Volgens Rifkin gebeurt er iets nieuws. Hij is als adviseur van de Europese Unie betrokken bij vernieuwende projecten in bepaalde regio’s in Europa. Hij noemde onder meer Haut-de-France, een van de grootste regio’s in Frankrijk. In deze noordelijke regio wonen veel aanhangers van Marine le Pen. Hier en ook in de regio Rotterdam/Den Haag faciliteert de Europese Unie samenwerkingsverbanden en projecten die leiden naar een nieuwe, rechtvaardige en duurzame economie. Deze samenwerkingen kunnen in zijn optiek over landsgrenzen heen gaan. Gelderland is wellicht de volgende regio die zich met behulp van smart businesses en smart energies ontpopt als volgende smart region.
“De klimaatverandering staat niet voor de deur, maar is al in het huis nu, op dit moment”
Bouwen aan een duurzame economie
“Het wordt steeds duidelijker dat de tweede industriële revolutie aan het verdwijnen is en dat we een nieuw economische verhaal nodig hebben dat ons kan leiden naar een meer rechtvaardige en duurzame toekomst”, beweert Jeremy Rifkin. We hebben nog net een van de grootste economische recessies achter de rug, maar nog nijpender, zo stelt hij, is de klimaat crisis.
“Maar we kunnen bouwen aan een nieuwe duurzame economie.” Hij noemt vijf pijlers van deze economie. De ontwikkeling van grootschalige duurzame energie, zoals windmolenparken en grootschalige zonneparken; een wijdverbreid gebruik van hernieuwbare energie waardoor elk gebouw omgetoverd wordt tot mini-centrales; de inzet van opslagtechnologieën zoals waterstof en nieuwe accu’s; het gebruik van internettechnologie om het elektriciteitsnet om te zetten in een intelligente decentrale energieopwekkings- en distributiesysteem; en de transformatie naar oplaadbare elektrische voertuigen en aansluiten op een smart grid voor opslag en distributie van energie. “Wanneer de vijf pijlers gepaard gaan, vormen ze een nieuw technologisch platform dat de productiviteit van bedrijven en industrieën aanzienlijk kan verhogen”, is hij van overtuigd. Op de vraag van een studente over wat zij moet doen met dit verhaal, antwoordt Rifkin resoluut: “Don’t be an pessimist, don’t be an optimist, be an activist.” «
Tekst & fotografie: Dick Leseman
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.