Elite een spiegel voorhouden
11 december 2017 12:25
Heel soms valt je oog op een artikel, waarvan de koptekst “Econoom die de elite een spiegel voorhoudt” je gelijk aanspreekt. Ik heb er een persoonlijke voorkeur voor om - het begrip - elite met wat argwaan te bestuderen. Zijn het wel mensenmensen? Of is het toch zo dat we elite nodig hebben om economische groei te realiseren en politieke economie uit te voeren?
Dani Rodrik, een van oorsprong Turkse econoom, heeft mijn volle aandacht op dat punt getrokken. Hij stelt globalisering aan de kaak, beweerd dat de “one size fits all” voorschriften van het IMF soms contraproductief werken en stelt dat zijn vaders bedrijf floreerde dankzij hoge tariefmuren, waardoor hij kon studeren in de VS. Rodrik is hoogleraar Sociale Wetenschappen en heeft veel empirisch onderzoek verricht op het gebied van internationale economie, de economische groei en de politieke economie.
U vraagt zich als het goed is direct af: wat hebben de onderzoeksresultaten van Rodrik te maken met de vraagstelling die ik oproep. De beantwoording volgt.
Wikipedia definieert elite als “een kleine groep in een maatschappij, met buitengewone kwalificaties, waardoor zij op een bepaald vlak de hoogste positie inneemt.” Dat kan maatschappelijk, economisch, politiek etc.
In het meer dagelijkse verkeer hebben we het vaak over een mens met, een al dan niet terecht, aanzien voor de buitenwereld. Maar wat vaak vertonen deze mensen, al dan niet terecht, ook wat narcistische trekjes. Een narcist vindt zichzelf de beste. Vaak vinden elite dat ook van zichzelf.
Het antwoord op de eerste vraag valt vrij stellig te geven. Niet alle elite zijn mensenmensen. Maar wat vaak staan ze op een eenzame positie en zijn ze vaak ook onbereikbaar voor anderen. De logica doet vermoeden dat dit voorkomt uit de verworven positie in combinatie met de aanwezigheid van narcisme. Natuurlijk zijn er uitzonderingen te bedenken maar, het algemene beeld dat niet alle elite mensenmensen zijn is hiermee wel verklaard.
Om antwoord te geven op de tweede vraag vergroot ik de stelling van Rodrik dat zijn vaders bedrijf floreerde dankzij hoge tariefmuren wat uit, om daarmee de invloed en betekenis van economische groei en politieke economie te koppelen aan elite. Politieke economie kan soms heel schadelijk uitwerken op economische groei. Een heel aansprekend voorbeeld hiervan is importheffingen op producten uit landen waarmee in onmin geleefd wordt of landen die, naar het oordeel van een ander land, de bevolking onderdrukken. De prijzen van deze producten en diensten op de nationale markt zijn heel vaak laag. Zo laag zelfs dat producten en diensten van het importerende land hier niet mee kunnen concurreren. Een importheffing is de uitkomst om niet in een negatieve economische groeispiraal te komen. Maar het blijft oneerlijk en zorgt tegelijkertijd voor hogere winsten bij de nationale bedrijven, en niet te vergeten hoge inkomsten voor de overheid! Een beetje gek nietwaar?
Het in werking zetten van een importheffing is, zonder dat er ook maar enige uitzondering voor te vinden valt, het prerogatief van elite. En in dit geval politieke elite. Kijk, als voorbeeld maar, naar Donald Trump. Hij is een sprekend voorbeeld van een elite met heel veel narcisme en een vooral heel lage dosis mensenmens. Maar Trump laat wel zien dat de economie groeit en past op een “one size fits all” manier politieke economie toe. Hierin ligt het bewijs dat voor economische groei in veel gevallen politieke economie, ook al deugt die niet in alle gevallen, een absolute voorwaarde is. Ik heb mezelf in ieder geval beloofd Rodrik wat nauwlettender te volgen. Wie weet kom ik nog eens op hem terug! «
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.