Alles draait om geld

8 december 2017 11:30

Een beetje ondernemer beschikt ook over het nodige financiële inzicht in zijn bedrijf. Klopt dat? Of stellen emoties het gezond verstand zo nu en dan behoorlijk op de proef? Uit een geanimeerd rondetafelgesprek over diverse financiële aspecten van het ondernemen anno 2017 blijkt dat slim met geld omgaan niet vanzelfsprekend is. 
En het regent adviezen.

Ed Nobel is voorzitter van de Kredietunie Slimgeld in Alkmaar en heeft daarnaast ook een eigen bedrijf, Agri Treat Projects in Oterleek. Bij dit rondetafelgesprek treedt hij op als gespreksleider.

#1 WAT IS DE JUISTE FINANCIERING?

“Financiering krijgen voor je bedrijf is geen kunst. De juiste financiering aantrekken, daarin zit hem de lastigheid.” Volgens Bas Bourgonje van Prisma Advies zit het venijn namelijk in de staart. “Als de financiering wordt verkregen is een ondernemer vaak tevreden omdat zijn plan kan worden uitgevoerd of de investering kan worden gedaan. Maar dan begint het pas. Kloppen de voorwaarden en tarieven, is dit ook de beste financiering voor in de toekomst, is er flexibiliteit bij een tegenvallende of juist meevallende cashflow, welke zekerheden worden gevraagd, enzovoort. Allemaal zaken waar vaak te gemakkelijk aan voorbij gegaan wordt. Daarnaast zijn de verschillen tussen banken vaak groot dus loont het de moeite om een goede vergelijking te maken.”

“Je moet uitgebreid 
meelopen, meer mensen spreken dan alleen de directeur”

Piet-Wim Klaver van DeOverdrachtAdviseur verstaat onder ‘juist’ vooral de juiste condities van een financiering. “Want als een bedrijf goed loopt is een krediet geen punt. Maar gaat het slechter, of bij een overdracht, dan kunnen gestelde zekerheden ineens een negatieve impact hebben.”

René Beerepoot van Rabobank Kop van Noord-Holland erkent dat het moeilijk is om een financiering volledig te laten passen bij de onderneming. “Ook al omdat het financieringslandschap verandert. Toch bieden die veranderingen ook veel kansen met andere rentes, andere fondsen, kortere looptijden van leningen en alternatieve aflossingsconstructies.” Zijn al die variaties en veranderingen eigenlijk een bedreiging voor banken? René Beerepoot vindt van niet.

“Wij vinden het juist een kans. We rekenen nu met meerdere scenario’s, je kijkt ook meer dan voorheen naar de regelingen die de overheid biedt.”

Ook Bas Bourgonje ziet die kansen. “Sinds de kredietcrisis, toen banken zich terugtrokken, zijn er tal van nieuwe financieringsoplossingen ontstaan waar je als ondernemer je voordeel mee kunt doen.”

Stapelen is wenselijk

Stapelfinancieringen, onder meer met crowdfunding, zijn ook voor Nederlandse starters en bedrijven niet meer weg te denken. Waar in Nederland altijd 80 tot 90 procent van de financieringen voor rekening van de banken kwam, slinkt dat percentage nu tamelijk snel. “In de rest van Europa en Amerika was het altijd al veel lager, Nederland sluit door zwaardere kapitaaleisen nu aan bij die trend”, zegt René Beerepoot.

Volgens Bas Bourgonje is het enthousiasme van ondernemers bewonderenswaardig. “Ze zijn heel eager om door te pakken, hebben mooie nieuwe plannen. Maar soms lijkt het wel of dat samengaat met een soort blindstaren op of in elk geval een minder kritische blik. Of dat er te veel wordt gelet op de snelheid: ‘Binnen twee dagen uw financiering geregeld’.

Zonde. Want een snel geregelde financiering is vaak niet de meest optimale.” Want ‘juist’ houdt ook in dat een ondernemer de voorwaarden en dan met name de consequenties van die voorwaarden op de langere termijn goed in beeld heeft, vindt hij. “De juiste financiering is een financiering die nu én in de toekomst optimaal uitpakt voor het bedrijf.”

“Belangrijk is om een onafhankelijk specialist in te schakelen. Die kent de markt, die kent alle opties en kan vanuit die onafhankelijke positie adviseren wat voor jou als ondernemer het beste is”, zegt Bas Bourgonje.

René Beijaard van Beijaard Bouwbegeleiding & Vormgeving ziet dat niet snel gebeuren. “De gemiddelde ondernemer denkt nog op de klassieke manier: heb je geld nodig, dan ga je naar de bank. De onkunde op dat vlak is relatief groot.” Ed Nobel is het met hem eens. “Zeker de starter loopt over van enthousiasme. Die moet van tevoren rustig nadenken over zulke zaken, maar hoe krijgen we dat voor elkaar? Durft de Rabobank zo’n starter wel naar een externe adviseur te sturen?” René Beerepoot durft dat in elk geval wel, als het gaat om het in beeld brengen van de kwaliteiten van de ondernemer en de onderneming. Gelukkig maar, vindt Piet-Wim Klaver. “Een belangrijk element is namelijk dat je bij al dat enthousiasme ook de negatieve scenario’s durft uit te denken.

Dat kan een onafhankelijk adviseur als de beste.” Ramon Lambert van JARS Subsidies wil daar wel een kanttekening bij plaatsen. “Het zegt ook wel iets over de ondernemer zelf, of hij zijn eigen zwaktes kent, en of hij externen wíl inschakelen.”

Koen van der Meer van Van der Meer & Philipsen ziet dat starters die op zoek zijn naar financiering lang niet altijd bij de juiste partij terechtkomen. “Dat zoeken naar financiering kan best lastig zijn. Een zetje in de rug van een meedenkend partner als de Kredietunie kan dan nodig zijn.” Ramon Lambert denkt dat dit ook te maken heeft met de persoonlijke garantiestelling. “Soms is de juiste financiering niet de goedkoopste.”

Crowdfunding niet altijd hosanna

René Beerepoot waarschuwt voor de risico’s van een volledige op crowdfunding gebaseerde financiering. “Het lijkt toch alsof er dan toch minder goed naar de voorwaarden wordt gekeken, alsof de voorlichting minder is.” Stapelen, met een deel crowdfunding, vindt hij beter. “Bovendien zie je dat een sexy verhaal op zulke platforms veel beter scoort dan een saai onderwerp waarvoor geld gezocht wordt.”

Er zijn in Nederland al meer dan 300 platforms voor crowdfunding. “Bij de Rabobank werken we er met een aantal heel goed samen. Maar met tweederde van die partijen doen we nadrukkelijk geen zaken”, zegt René Beerepoot. Bas Bourgonje geeft aan dat het met die grote diversiteit belangrijk is om de juiste keuze te maken met welk crowdfundingsplatform je in zee gaat. “Een verkeerde keuze kan veel geld kosten en er gaat ook veel kostbare tijd verloren.”

#2 DE IDEALE BEDRIJFSSTRUCTUUR

In de praktijk praten de meeste ondernemers het eerst met hun boekhouder over zulke kwesties. “Niet onlogisch, want achter de keuze voor een BV of eenmanszaak zit vaak een fiscaal-financiële drijfveer. Terwijl het juist ook een risico-afweging is. Risicovolle activiteiten kun je nu eenmaal beter vanuit een BV verrichten en binnen een BV-structuur kun je de risico’s nog beter beheersen”, zegt Allard Hanrath van Rensen Advocaten.

Juist nu het veel bedrijven economisch goed gaat, is het een goed moment om de concernstructuur onder de loep te nemen. Onderhoud je dak als de zon schijnt, niet als het regent. “Scheiding van exploitatie en vastgoed bijvoorbeeld, het positioneren van het intellectueel eigendom in de holding of het splitsen van risicovolle activiteiten. Regel het in één keer goed en beschouw dat als de verzekering waar je maar één keer premie voor hoeft te betalen”, zegt Allard Hanrath. Als het economisch goed gaat, doet veranderen of anders inrichten van je bedrijf financieel geen pijn, benadrukt hij. “Gaat het eenmaal slecht, dan zijn de opties beperkter.”

#3 BV ALTIJD DE SLIMSTE KEUZE?

Voor veel ondernemers een belangrijk issue: het apart houden van hun ondernemersvermogen en hun privékapitaal, en dus valt de keuze dan vaak op een BV als rechtsvorm voor het bedrijf. “Nu adviseren we ook geregeld voor de combinatie van een IB-onderneming met een BV. Dat pakt aardig uit”, zegt Anthonie Vos van Silvis Accountants. “Omdat de economie nu weer aantrekt, is het goed om die optie weer extra onder de loep te nemen. Zeker vanuit oogpunt van zekerheid voor de ondernemer. Je ziet dat veel ondernemers als het minder gaat met het bedrijf steeds meer privé aansprakelijkheid in het bedrijf stoppen. Je kunt je afvragen of dat wel zo verstandig is. De BV geeft dan schijnzekerheid.” Koen van der Meer vraagt zich af wat dan handige alternatieven zijn voor de BV. “Fiscaal kan een IB-onderneming interessanter zijn ondanks het hogere risico voor de ondernemer”, vindt Anthonie Vos. “Bepaalde risico’s zijn ook buiten de rechtsvorm om af te dekken.”

Allard Hanrath ziet het probleem vooral in het te late beslissen. “Zeker bij familiebedrijven wordt er pas goed over dat soort zaken nagedacht als de onderneming op sterven na dood is. Dan is het lastig om nog voldoende schadebeperkende maatregelen te treffen.” Een slimme ondernemer komt hiermee als hij nog een horizon heeft, wil hij maar zeggen. Maar ja - wie vertelt de ondernemer dat hij op tijd zulke juridische en fiscale wijzigingen treft? Volgens Ramon Lambert gaat het niet alleen om de timing. “Een ondernemer krijgt ook heel vaak verschillende adviezen: over de concernstructuur, over de financiering … Elke adviseur bekijkt maar een deel van het plaatje. Dat maakt het lastig.”

De Britse LLP komt ter sprake. Dit is als het ware een Nederlandse VOF maar dan met een afgescheiden privévermogen. “Ik zie deze rechtsvorm steeds vaker voorbijkomen. De LLP wordt in Nederland door de fiscus geaccepteerd als een IB-onderneming”, zegt Allard Hanrath. Koen van der Meer is sceptisch. “Typisch vanuit de onderneming gedacht - ik zou het niemand adviseren. Want hoe kijken je klanten daarnaar, wordt het zakendoen dan niet wat schimmig?” Volgens Bas Bourgonje staan de financiers ook niet in de rij bij de LLP. “Als je zaken met elkaar doet is transparantie belangrijk.” Dat bevestigt René Beerepoot. “Los van de rechtsvorm maken we bij de bank vooral een risico-inschatting. Wordt er één miljoen euro gevraagd en is het bedrijf afhankelijk van één sleutelfiguur, dan vinden we commitment van de ondernemer essentieel. Die noodzaak is bij een onderneming met vier eigenaren minder.” Waarmee hij overigens niet de continuïteit en de individuele waarde van de ondernemer wil uitvlakken. “Er waren bouwbedrijven die omvielen tijdens de crisis en die door persoonlijk hun debiteuren te bellen toch nog driekwart van de uitstaande rekeningen binnen wisten te halen.” Incassobureaus komen vaak niet verder dan tien procent, wordt daar door een paar anderen bevestigend op gereageerd.

#4 INZICHT IN FINANCIËLE TOEKOMST

“Ondernemers kennen hun business als geen ander en hebben vaak voor elk adviesgebied een andere adviseur: accountant, fiscalist of notaris bijvoorbeeld”, zegt financieel planner Glenn Rietveld. Volgens hem ontbreekt het vaak aan een totaaladvies waarbij een generalist de deelgebieden in samenhang bekijkt. “Pas dan weet iemand echt waar hij aan toe is.”

Veel financiële zaken zijn de laatste jaren gewijzigd. Lang niet iedereen heeft de impact voor zijn persoonlijke situatie daarvan duidelijk in beeld. Denk aan pensioenopbouw, de hypotheekrenteaftrek of de financiële situatie voor de nabestaanden als de ondernemer overlijdt: wezenlijke financiële kwesties voor veel mensen. “Veel mensen denken dat ze hun zaken goed geregeld hebben, maar de wirwar regeert. En als je dan vooral specialisten spreekt die een kwestie eenzijdig benaderen …” Volgens Glenn Rietveld is een helder en compleet overzicht cruciaal, een financieel plan waarin de fiscale, juridische en financiële adviesgebieden met elkaar in samenhang zijn gebracht, vertaald naar specifieke klantwensen.

Ramon Lambert ziet daarin een mooie rol weggelegd voor de generalist. “Een accountant bekijkt iets vanuit zijn achtergrond als accountant, en hetzelfde geldt voor een jurist, een fiscalist enzovoorts. Iemand die het complete overzicht heeft, kan zich daarin goed onderscheiden.” Allard Hanrath en Piet-Wim Klaver zien een kans voor de accountants: die ontwikkelen zich steeds meer als allround adviseur. “Diens belangrijkste taak is op tijd het gesprek aangaan met de ondernemer over de voorbereiding op events als pensioen, scheiding en overlijden. Op zulke momenten wil iemand weten wat de onderneming waard is. En de jaarrekening biedt daar onvoldoende inzicht in”, zegt Piet-Wim Klaver. Glenn Rietveld merkt op dat de accountant voor veel ondernemers in dergelijke situaties het eerste aanspreekpunt is. “De accountant richt zich echter op de advisering van de onderneming zelf en in mindere mate op de vertaling van de onderneming naar de privésfeer.”

Maar hoe match je een financiële planning met de waarde van de onderneming? “Dat is complex. Je zult periodiek moeten bijstellen en updaten. Vaak werk je op basis van een sturingsmodel om te zien of je nog op koers zit. Bijvoorbeeld als je wilt stoppen op je zestigste”, zegt Glenn Rietveld. Hij beaamt dat het waarderen van een onderneming moeilijk is en dat je beter kunt analyseren wat nodig is. Anthonie Vos ervaart dat ondernemers bij de dag leven en niet altijd een duidelijke visie hebben over ‘straks’. Herkenbaar, vindt ook René Beerepoot.

Tekst: Isabelle Brus

Interessant artikel? Deel het: