Tessa helpt ouderen om langer zelfstandig te blijven

6 februari 2017 11:21

Een pratende robot genaamd Tessa die je dagelijks aan afspraken herinnert en suggesties doet wat je zou kunnen gaan doen. Die ontwikkelt het bedrijf Tinybots uit Nijmegen. De robot helpt mensen met dementie en hun mantelzorgers. Dit jaar start een proeftuin met 70 robots in de huiskamers. De gemeente Nijmegen, zorginstellingen, de HAN en natuurlijk het bedrijf Tinybots wisten elkaar te vinden in robots en techniek, onderzoek en vooral het belang van mensen met dementie en hun mantelzorgers.

Tinybots is het bedrijf van Robert Paauwe en Wang Long Li en is ontstaan als spin-off van hun promotieonderzoek. Wang: “Wij onderzochten hoe we robots op een nuttige manier in kunnen zetten bij ouderen en mensen met cognitieve beperkingen. Bestaande robots voorzien niet voldoende in sociale behoeftes. Beiden wilden we graag iets maken voor mensen die zorgbehoevend zijn.” Dat zij een robot wilden maken voor mensen die zorgbehoevend zijn komt voort uit persoonlijke ervaring. Zowel Wang als Robert weten welke impact dementie kan hebben op een persoon en op zijn of haar familie. “Je ziet dat de ziekte of cognitieve beperking vaak centraal komt te staan. De persoon wordt dan een beetje vergeten. Met Tinybots willen we dat omdraaien.” Door de vergrijzing krijgen steeds meer mensen dementie. Toch zijn er relatief weinig hulpmiddelen voor hen en hun familieleden.

Nare vragen leiden tot versnelling

In Nijmegen kreeg het kersverse bedrijf begeleiding via het accelerator Rockstartprogramma Digital Health. Dit is een programma voor start-ups dat je in 150 dagen onder meer helpt om je bedrijf fine te tunen. Belangrijkste hulpmiddelen zijn een investering van €20.000, mentoren en een waardevol netwerk in de zorg. Wang: “Van de 220 aanmeldingen zaten we bij de beste 10. We hebben er veel aan gehad. Ook aan alle moeilijke vragen van de mentoren. Juist dat leverde een flinke versnelling op, omdat we snel keuzes moesten maken: hoe ontwikkel je, wat moet Tessa kosten en wie koopt het?” Doordat de Rockstart Digital Health accelerator in Nijmegen zit, kwam Wang terug naar de stad waar hij opgegroeid is: “Naast dat ik dat persoonlijk heel leuk vind, is hier in Nijmegen veel medisch talent en onderzoekkracht aanwezig.” Zo ontstonden belangrijke connecties. Met Health Valley en de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN).

Mens of machine

Door de bijzondere benadering (het gaat er niet om wat een robot technisch kan, maar wat individuele mensen nodig hebben) kreeg Tessa al verschillende prijzen. Dit opende weer deuren naar de zorginstanties en de gemeente Nijmegen die meehelpen met de voorfinanciering. Door te testen krijgt Tessa steeds meer de juiste inhoud en vorm. Zo bleek dat ze niet teveel op een mens moet lijken, maar ook niet teveel op een machine. Het is belangrijk dat alle berichten persoonlijk ingesteld kunnen worden door de familie op een simpele manier.

Koffie en muziek

Robot Tessa heeft als voornaamste doel om de zelfredzaamheid van mensen met dementie zoveel mogelijk te behouden. Juist door hen aan te zetten om activiteiten te ondernemen. Robert: “In veel gevallen kunnen deze mensen nog ontzettend veel zelf. Maar de eerste stap zetten, lukt vaak niet meer. Zo kan het zijn dat het niet meer bij hen opkomt om een kopje koffie te drinken of een blokje om te gaan, terwijl ze dit nog wel prima kunnen doen. Tessa geeft daarom gedurende de dag suggesties voor activiteiten. Ook stelt de robot geregeld voor om muziek op te zetten.”

Mantelzorgers appen met Tessa

Naast suggesties voor activiteiten, kunnen familieleden en mantelzorgers via een app ook taken, herinneringen en afspraken aan de robot doorgeven. Robert: “Veel mensen met dementie schieten in de stress als iemand op bezoek komt, omdat er in hun ogen opeens een vreemde voor de deur staat. Door hen via Tessa te vertellen dat er iemand langskomt, kunnen zij zich hierop instellen.” De suggesties die de robot geeft zijn afgestemd op de interesses van de gebruiker. Dat is mogelijk doordat Tessa, door middel van spraakherkenning, iemand steeds beter leert kennen.

Bij 70 huishoudens op proef

De eerste testen zijn gedaan door families die van Tessa gehoord hadden en haar wilden inzetten. Wang: “De mantelzorgers waren heel positief en vroegen of ze de robot langer mochten houden. Soms kon dat ook. We hebben op basis van hun ervaringen het product nog simpeler gemaakt en vooral ook persoonlijker.” Nu Tessa goede basisfuncties heeft is het tijd voor de grote pilot. Na de korte experimenten wordt ze de komende tijd wetenschappelijk getest door de HAN en 1 jaar gevolgd bij 70 huishoudens. De Zorgalliantie samen met vier zorg organisaties (Pleyade, Driestroom, Brabant Zorg, SWON) zorgt voor de kandidaten.

Randstad en buitenland

Ondertussen is er ook een vestiging in Rotterdam en heeft Tinybots ambities buiten Nederland. Wang: ”De media-aandacht die we hebben gekregen heeft veel nieuwe kansen gecreëerd voor onze business. Zo zijn er steeds meer organisaties die ons benaderen. Maar ook de gemeenten zoals Rotterdam, Nijmegen, Amsterdam en Den Haag. Ons doel is dat het uiteindelijk voor particulieren mogelijk wordt om de robot aan te schaffen. Daarom willen we, om het voor hen betaalbaar te maken, gaan werken met een abonnement. We streven ernaar om onze dienst eind 2017 aan te bieden voor een euro per dag.” «

www.nijmegen.nl

Tekst: Janine Adriaansens // Fotografie: Health Valley/Tinybots

Interessant artikel? Deel het: