Er gaat niets boven een boek
25 november 2020 16:12
‘Een mens moet drie dingen in zijn leven doen,’ schreef Confucius duizenden jaren geleden, ’Een kind verwekken, een boom planten en een boek schrijven.’ Laten we ‘verwekken’ gelijkstellen met ‘opvoeden’ en ‘schrijven’ met ‘uitgeven’, dan nog is duidelijk wat de grondlegger van de Chinese filosofie bedoelde: elk mens sterft, maar een kind, een boom en een boek zijn bewijzen van zijn of haar leven. En in een boek kunnen we niet alleen het resultaat van een levenswerk zien, maar ook over het ontstaan ervan lezen, zoals de uitbouw van een carrière of bedrijf. Een visitekaartje vergaat, een boek blijft bestaan.
De technologische vooruitgang geeft soms een verkeerd beeld van oudere technieken. Toen de eerste bioscopen openden voorspelden krantencommentaren de sluiting van de theaters. Toen de eerste televisie-uitzending een feit was werd de radio doodverklaard. Toen de eerste livestream van start ging stond de ondergang van de televisie zo goed als vast. Het is allemaal erg prematuur gebleken. Een nieuwe technologie maakt een einde aan de dominantie van een vorige, maar meer ook niet. In de auto zetten we nog steeds de radio aan, al was het maar voor de files en het nieuws. In de opera gooien ze na afloop nog altijd met rozen naar de zangeres op het podium. Op zaterdagochtend valt nog steeds de krant met dikke weekendbijlages op de deurmat.
Inkt en papier
En dus kopen en lezen we ook nog steeds boeken. De E-reader is een aanvulling gebleken op de boekenkast, geen vervanging. Dat komt ook door de vluchtigheid van het elektronische boek. Het lijkt teveel op zijn familieleden: het PDF, het Word Document, de e-mail. Je kunt maar één ding met zo’n elektronisch document doen en dat is het lezen, aan een scherm. Je kunt het niet vastpakken, niet tonen, niet op je bureau leggen, laat staan in je boekenkast zetten. Een echt boek is een veelgeprezen geschenk, wie op een verjaardagsfeest verschijnt met een E-boek komt letterlijk met lege handen. Met andere woorden: alleen een boek van inkt en papier heeft status en waarde. Gaat het zelf maar eens na: ‘Hallo, ik ben X en ik heb een E-boek gepubliceerd’. De mensen zullen je aankijken of je een rapport hebt geschreven voor het bedrijf, een uitvoerige offerte opgesteld, een folder voor een nieuw product. Ze zullen je niet als schrijver beschouwen. Helga Jansen krijgt geen Wikipedia pagina omdat ze in twintig jaar tijd twintig jaarverslagen heeft samengesteld, wel als ze in haar vrije tijd vijf dichtbundels heeft uitgegeven, ook al werden die slecht verkocht en kreeg slechts één ervan een herdruk en een vertaling.
In het aantal gewenste exemplaren
Veel ondernemers hebben de tijd niet om een boek te schrijven, maar het is een eeuwenoude en goede traditie om je verhaal te laten optekenen door een professional, een bedrijfshistoricus. Datzelfde geldt voor managementgoeroes of andere businessspecialisten. Die zijn vaak beter in het vlotte vertellen dan in het moeizaam op papier zetten. Boeken schrijven is een vak, een kunst, boek drukken eveneens. De tijd is voorbij dat je per se met je manuscript onder de arm naar een gerenommeerde uitgeverij moest stappen. Aanbellen bij een grachtenpand, ontvangen worden door een arrogant ogende man of vrouw, die je printout aanneemt alsof je een steenpuist heb overhandigd. De auteur kan in deze eeuw rechtstreeks contact opnemen met een drukkerij. Die redigeert het manuscript, laat het opmaken en drukt het, in het aantal gewenste exemplaren. De tijd dat een boek laten schrijven, opmaken en drukken het voorrecht van de rijken was, ligt ook al ver achter ons. Dankzij de digitalisering zijn veel tussenstappen in het proces stukken goedkoper geworden en is het totaalplaatje betaalbaarder dan in de tijd dat de loodzetter nog werkelijk met lood zette.
Aan boeken te danken
Van een juweel wordt wel gezegd dat je het slechts tijdelijk in eigendom hebt. Het wordt gewoonlijk doorgegeven aan een volgende generatie – en anders verkocht om een financiële put te dichten. Ook een boek verandert van eigenaar. De massaproducten – niet voor niets ‘pockets’ genoemd: goedkope zakformaatuitvoeringen van gebonden edities – belanden in de kringloopwinkel, maar de fraaier vormgegeven edities gaan minstens een leven lang mee. Een eerste druk, een gesigneerd exemplaar siert decennialang een bibliotheek en verhuist dan naar elders. Het kind wordt volwassen, gaat het huis uit en verwekt op zijn beurt kinderen. De boom groeit uit tot een metershoog exemplaar en ziet de bewoners van het huis komen en vertrekken. Confucius had gelijk, maar het kan geen kwaad erop te wijzen dat hij zijn eigen overleven niet aan bomen of kinderen maar aan boeken te danken heeft. Hij schreef, hij liet zijn boeken drukken en alleen daarom weten we nog altijd wie hij was en wat hij dacht. Er gaat werkelijk niets boven een boek.
Voor meer informatie kun je contact opnemen me De Boekdrukker.
Tekst: Jeroen Kuypers
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.