Zeeland moet gezamenlijk een vuist maken

13 december 2016 14:15

De haven van Vlissingen groeit uit tot de Nederlandse hub voor vervoer, overslag en assemblage voor de offshore windenergiemarkt. Met de aanleg van het windpark Borssele komen steeds meer activiteiten richting Vlissingen. De Nederlandse overheid heeft drie grote nieuwe windmolenparken voor de Zeeuwse kust aangewezen. Het nieuwe windpark Borssele moet forse impulsen opleveren voor de economie en werkgelegenheid in Zeeland.

Het vormt de aanleiding voor het rondetafelgesprek bij Istimewa Elektro in Vlissingen Oost. Hoofdthema is offshore en elektrotechniek en de kansen voor nieuwe bedrijvigheid in Zeeland. Bij gastheer Richard Pijpelink, die in zijn intro vertelt dat Istimewa sinds enkele maanden deel uitmaakt van het wereldwijde Amerikaanse concern Fluor, zijn in de ruime vergaderzaal vertegenwoordigers van Shiptechnics, Fraanje, Asisto, WMW Techniek, Dutch Marine en Sea & Shore Electronics aanwezig. In het licht van de komst van de windparken Borssele 1, 2, 3 en 4 wordt gefilosofeerd over onderwerpen als schone energie, onderhoud, het belang van samenwerken en arbeidsmarktbeleid. Mooi dat het Borssele Windpark er komt, maar wat zijn de kansen voor de Zeeuwse toeleveringsbedrijven? Op informatiebijeenkomsten in Zeeland wordt ingegaan op de kansen die de aanleg en exploitatie van de windparken in de Noordzee biedt voor Zeeuwse bedrijven. Niet alleen voor bedrijven die actief zijn in de offshore sector, maar ook voor de brede groep daaromheen. Dat geldt voor de percelen Borssele 1 en 2 die aan Dong Energy zijn gegund, maar zeker ook voor de parken die nog gegund gaan worden.

Krachtenbundeling

Binnenkort is de vervolgbijeenkomst Wind op Zee/Energy Port Zeeland. Tijdens deze meeting wordt aan het bedrijfsleven gevraagd wat men van de samenwerking verwacht en of men actief deel wil nemen aan de te vormen werkgroepen. In ieder geval zijn er genoeg kansen voor uitbesteding van werkzaamheden binnen de regio, hoewel dat geen vanzelfsprekendheid is. Samenwerking tussen de bedrijven onderling en krachtenbundeling tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en de Provincie Zeeland? Het moet de kansen voor business vergroten en de offshore wind energiemarkt in Zeeland verankeren. “Onze provincie loopt voorop in het kader van offshore windenergie, maar een Zeeuwse lobby is ook nodig met het oog op afgeleide bedrijvigheid en werkgelegenheid.

“Het is jammer dat men soms niet goed op de hoogte is van het feit dat er lokaal zoveel kennis en kwaliteit is”

Of het nu gaat om de Marinierskazerne of de realisatie van windparken: het is belangrijk om de koppen bij elkaar te steken en gezamenlijk een vuist te maken. Het zou triest zijn als er allerlei werk uitbesteed wordt aan bedrijven van buiten de regio. In de eerste plaats moeten we echter naar onszelf kijken. Hoe kunnen we elkaar versterken?”, aldus Marco Bosman, die samen met Martijn van Sabben en Han van de Velde aan het roer staat van aannemingsbedrijf Fraanje.

Onderhoudscontracten

“Gaat het voor Zeeuwse bedrijven om grotere werken of alleen om de kruimels? Ook de nieuwe Zeesluis bij Terneuzen biedt de nodige kansen. In de aanloop naar een groot infrastructureel project als de nieuwe zeesluis zullen sowieso de nodige werkzaamheden moeten worden verricht door bijvoorbeeld installatiebedrijven. Er komt wel wat werk op ons af”, zegt Richard Pijpelink. Hij legt uit dat er aan de voorkant samengewerkt dient te worden met (grote) bedrijven, zeker als het gaat om langjarige onderhoudscontracten.

“Er is veel in ontwikkeling, maar als je daadwerkelijk business wil genereren moet je mee bewegen. De gunfactor is er wel, maar je moet weten hoe de hazen lopen. In verband met multidisciplinaire contracten met de overheid en de industrie zijn samenwerkingsverbanden nodig. Om in te kunnen schrijven op bijvoorbeeld een onderhoudsbestek van Rijkswaterstaat. Wij hebben via de Infra Combinatie Zuid West (ICZ samen met Koninklijke Hollestelle, Van der Straaten en NSea de krachten gebundeld, maar daarnaast werken we natuurlijk ook samen met diverse andere (grote) partijen zoals VolkerWessels en Heijmans”, aldus de manager van Istimewa.

Baltic Ace

Paul Verschure: “Er is in Zeeland genoeg kwaliteit voor handen. Als allerlei kennis en kunde gecombineerd worden kan '1 + 1 = 3’ op diverse vlakken van toepassing zijn. Waarom zie je in de Zeeuwse havengebieden allerlei bedrijfswagens van buiten Zeeland rondrijden? Waarom profileert Zeeland zich niet meer gezamenlijk op beurzen. Waarom heeft SIF zich uiteindelijk niet gevestigd in Vlissingen, maar in Rotterdam? Konden we niet bieden wat gezocht werd of zijn we overboden door anderen?”, aldus de eigenaar van Dutch Marine. Het is een klein bedrijf, maar regelmatig actief bij spraakmakende projecten, zoals met de berging van de Baltic Ace. Deze autocarrier was met ruim 1400 nieuwe Mitsubishi’s onderweg van het Belgische Zeebrugge naar Kotka in Finland. Eind 2012 kwam de Baltic Ace in het Nederlandse deel van de Noordzee in aanvaring met het containerschip Corvus J. Door de aanvaring zonk de Baltic Ace binnen twintig minuten. Naast de reguliere activiteiten is Dutch Marine technisch adviseur voor Rijkswaterstaat. “Wij zijn een spin in het web, die allerlei organisaties aan elkaar koppelt om een klus te klaren. We mochten bijvoorbeeld Rijkswaterstaat assisteren inzake de berging van de IJsselkogge. Het is een gaaf bewaard gebleven Koggeschip dat dateert van omstreeks 1450 en enkele jaren geleden werd gevonden bij sonaronderzoek van de rivierbodem van de IJssel”, licht Paul Verschure toe.

Kennis is macht

Daaf Kooman van Shiptechnics. “Je ziet in Zeeland soms monteurs van ver weg, maar andersom gebeurt het ook. Wij vliegen de hele wereld rond om storingen op te lossen. Het gaat om efficiency. Essentieel is dat een storing snel wordt opgelost.” Paul Verschure: “De kosten die gemoeid zijn met een schip dat noodgedwongen een dag stil moet liggen zijn enorm. Dan maken die reiskosten van een technische specialist niks uit.”

Harro Melse van Sea & Shore Electronics: “Kennis is macht. Wij zijn gespecialiseerd in het ontwerpen, installeren en onderhouden van elektrotechnische installaties in de industrie, scheepvaart en visserij. Innovatie is speerpunt van beleid bij ons. Daarvoor werken we nauw samen met andere bedrijven in de branche.” Zijn compagnon Leon van de Zande vult aan: “Met betrekking tot de aanleg en het onderhoud van de windparken in de Noordzee zijn er hoofdzakelijk elektrotechnische specialisten nodig. Die zijn er genoeg in Zeeland.” Harro relativeert de komst van de vele windmolens in de Noordzee: “Wij hebben een vaste klantenkring. Die zullen we nooit laten schieten omdat het Borssele Park wordt aangelegd. Wel kijken we graag vooruit en zien we zeker kansen inzake het onderhoud en de service op de schepen die met dit project zijn gemoeid.”

Wereldspelers

Rob de Hond van Asisto: “Wij werken regelmatig samen met andere Zeeuwse bedrijven zoals Shiptechnics en WMW Techniek. Op die manier versterk je elkaar als kleinere ‘clubs’.” Asisto is een internationaal opererend bedrijf, dankzij haar specialismen op het gebied van besturingstechniek voor de offshore en baggerindustrie. Grote wereldspelers doen direct of indirect zaken met het bedrijf van Rob de Hond, zoals Boskalis, Jan De Nul, Van Oord, ALE HeavyLift, Allseas en Heerema. “In Zuid-Korea hebben we meegewerkt aan het liften van een boorplatform dat 44.000 ton woog. Daartoe hadden we een besturingssysteem ontwikkeld dat met nauwkeurigheden van minder dan één millimeter kan opereren”, legt Rob de Hond uit.

Deining compensatie

Co Welleman van WMW Techniek: “Wij zijn actief in de mechanische en hydraulische aandrijftechniek. Daarbij richten we ons in toenemende mate op de marine & offshore. Bijvoorbeeld met betrekking tot onderhoud en reparatie op schepen, het vervangen van hydrauliekslangen, leidingen en het verpakken van cilinders. Als een slang stuk is kunnen we de klant op locatie bedienen.” WMW assisteert bijvoorbeeld een bedrijf als Asisto bij het opbouwen van deinings gecompenseerde gangway systemen ten behoeve van de offshore windenergie op verschillende schepen. Het compenseren van deining is een grote uitdaging voor de bagger- en offshore-industrie. In deze branches spelen de weersomstandigheden een grote rol. Met innovatieve boardingsystemen kan ook bij grotere zeegang worden gewerkt. Ze compenseren de deining waardoor er ook bij een minder rustige zee goederen en personeel kunnen worden overgezet van het schip naar de windmolens of platforms.

Asisto heeft een deining gecompenseerde kraan gerealiseerd die tot drie kilometer onder water kan werken. “Met de ontwikkeling van de verschillende windmolenparken op zee is het een uitdaging om met goede oplossingen te komen. Wij praten zelfs al mee met instanties als Lloyds en Bureau Veritas, die de deining gecompenseerde innovaties uiteindelijk moeten gaan keuren”, aldus Rob de Hond.

Warme acquisitie

Daaf Kooman verklaart dat koude acquisitie niet werkt. “Dan ben je een van de velen op de stoep. Het is jammer dat men soms niet goed op de hoogte is van het feit dat er lokaal zoveel kennis en kwaliteit is. Een reden te meer om te zorgen voor warme acquisitie en om samen te werken. De basis is eerlijk zaken doen. Als je elkaar respecteert en elkaars klanten niet afsnoept kun je de horizon samen verbreden. Het wereldje is relatief klein, dus kun je elkaar beter helpen dan opdrachten naar elders zien gaan.” Richard Pijpelink: “Als je elkaar niet wat gunt, dreigt het gevaar dat klanten voor Zeeland verloren gaan. Dat is een koude douche.”

Substations

Zeeland blijft zich sterk maken om in de offshore wind ook bouwers naar Vlissingen te halen. Daarbij gaat het om meer dan de fundaties. Op een monopile wordt het transition piece geïnstalleerd, waarboven de mast, turbine en bladen komen. Naast monopiles zijn er ook andere fundaties, zoals tripods en jackets, die eveneens in Vlissingen worden geassembleerd en geproduceerd. De kabels vanaf de windturbines leiden naar twee substations, die eruitzien als een boorplatform. Van daaruit komt de stroom aan land in Borssele waar deze op het elektriciteitsnet gaat.

Maintenance

Het nieuwe windpark Borssele moet forse impulsen voor de economie en werkgelegenheid in Zeeland opleveren. Dong Energy is inmiddels begonnen met de voorbereidingen van de bouw van het 700 megawatt leverende windpark voor de Zeeuwse kust. Vanaf 2020 levert Borssele 1 en 2 jaarlijks stroom aan een miljoen huishoudens. De Zeeuwse havens willen uitgroeien tot centraal onderhoudscentrum voor windmolens op zee. Tijdens het rondetafelgesprek wordt nader ingegaan op het thema onderhoud. Gestructureerd onderhoud met moderne systemen wordt steeds belangrijker, mede vanwege het vervangings- en renovatieklimaat. Bovendien wordt in geval van nieuwbouw al bij het ontwerp nagedacht over onderhoud voor de langere termijn.

Stormvloedkering

“Wij verrichten veel onderhoud, zoals voor de Stormvloedkering en de Vaarwegen Zeeuwse Delta. Veiligheid, betrouwbaarheid en beschikbaarheid staan altijd voorop. Maintenance heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld van correctief tot preventief onderhoud (met beoogde levensduur verlenging) en predictief onderhoud (met een toekomstgerichte benadering)”, aldus Co Welleman van WMW Techniek. Daaf Kooman van Shiptechnics: “Bij ons gaat het vooral om correctief onderhoud. Storingen moeten namelijk zo snel mogelijk worden opgelost.”

Grotere projecten

Grotere projecten van de overheid worden aanbesteed met een meerjarige onderhoudstermijn van tussen de tien en twintig jaar. Richard Pijpelink: “Alles luistert heel nauw. De beschikbaarheid van een brug moet bijvoorbeeld minimaal 98,5 procent per jaar zijn. Daarvoor zijn sterke partijen nodig die dit kunnen garanderen. Via ons Onderhouds Management Systeem (OMS) optimaliseren we preventief onderhoud.

Een heel object (sluis, brug) wordt in deelinstallaties (zoals aandrijfwerken, elektromotoren, slagboominstallaties en dergelijke) in het OMS gezet waaruit trends en werkorders worden geregistreerd en gerapporteerd.”

Getijdencentrale

De Nederlandse offshore windindustrie heeft ongeveer 25 procent van de Europese markt in handen. De kosten voor windenergie op zee zijn (nog) wel hoger dan die van ‘grijze’ energie, die is opgewekt uit fossiele brandstoffen, zoals aardgas en steenkool. Omdat grijze energie echter klimaatverandering en milieuvervuiling veroorzaakt zet de regering nu al in op schone energie, of die nu afkomstig is van de wind, de zon, de aarde of het water. Zo hebben Zeeuwse bedrijven als Istimewa, Hillebrand en Van der Straaten vorig jaar een belangrijke bijdrage geleverd aan de elektrotechnische installaties en de staalconstructies van de Getijdencentrale. “Als Zeeuwse partijen waren we betrokken bij een mooie vorm van innovatie, die wereldwijd voor spin-off zorgt. Met het pilot in de getijdenenergie zijn we een mooi avontuur aangegaan, wat hopelijk ook in Nederland een vervolg krijgt”, vertelt Richard Pijpelink.

Energieopslag

Het Amerikaanse concern AES realiseerde eind 2015 haar eerste Europese Advancion energieopslagcomplex in Vlissingen Oost. Het uitgebreide complex voor de opslag van groene stroom van windmolens en zonnepanelen in het Sloegebied, is opgeleverd door aannemingsbedrijf Fraanje. He energieopslagcomplex bestaat uit een hoofdgebouw, een betonvloer voor koelmachines en betonbakken voor vijf transformators. “Wij zijn regelmatig actief in Vlissingen Oost, zowel in het kader van nieuwbouw als renovatie. AES is een mooi voorbeeld. Dat bedrijf slaat windmolenenergie op en levert die terug op momenten dat er een dip op de lijn zit. De stroom wordt opgeslagen in een enorme hoeveelheid batterijen. Zo kan er ook op windstille en zonarme dagen groene energie worden geleverd”, aldus Marco Bosman. «

Tekst: Henk van de Voorde / Fotografie: Oscar van Beest

Interessant artikel? Deel het: