Ver van uw bed …of dichterbij dan u denkt?

23 mei 2017 09:20

Internet of Things (IoT) staan voor slim verbonden apparaten (dingen) die bedrijven gebruiken om beter inzicht te krijgen, zodat zij effectiever en sneller beslissingen kunnen nemen én de interactie met haar klanten kan verbeteren. Sommige van die ‘dingen’ meten alleen iets, sommige verzamelen, sommige sturen commando’s en sommigen ‘dingen’ doen dit allemaal.

Deze onderdelen staan soms enkele centimeters uit elkaar en soms ook aan de andere kant van de wereld. De onderdelen kunnen via internet (of andere wijze) met elkaar communiceren (maar de term Internet in IoT heeft meer betrekking op dat men een netwerk van apparaten met elkaar laat communiceren zoals op het internet computers met elkaar communiceren). IoT wordt nog vaak gezien als een hype van smart & connected of hip & trendy, maar IoT wordt onvoldoende gezien als toegevoegde waarde voor de eigen bedrijfsvoering.

Ontstaan van IoT

De term Internet of Things (IoT) werd in 1999 bedacht door de Brit Kevin Ashton. Hij werkte aan een onderzoek rond RFID (Radio-frequency identification), de technologie waarmee op afstand informatie kan worden doorgegeven. Het was ver voordat de wereld kennismaakte met Apple’s iPhone, de term ‘social media’ of de populaire netwerken Facebook of Twitter, bedrijven die respectievelijk pas in 2004 en 2006 werden opgericht. Het begrip Internet of Things is concreet gemaakt bij Proctor & Gamble (P&G) dat op basis van de visie van Ashton pionierde naar de toekomst, waarin dingen (objecten, apparaten, voertuigen) zelfstandig informatie verzamelen, waardoor computers nog beter en sneller beslissingen kunnen nemen. Volgens Ashton kunnen computers dankzij RFID en andere sensortechnologie een beter beeld krijgen van de wereld, zonder dat er mensen nodig zijn om hierbij te helpen. IoT zal invloed hebben op onze maatschappij, onze gezondheidszorg, de overheid, het onderwijs, de wetgeving en daarmee ook op het bedrijfsleven. IoT zal leiden tot nieuwe businessmodellen met invloed op de verdienmodellen, de competenties van medewerkers, de samenwerking zowel extern als intern en last but not least het leiderschap binnen de onderneming.

Toekomst is IoT; IoT is innovatie

“Ondernemers zijn heel druk met ondernemen en dat moet vooral ook zo blijven”, stelt Antoinette Dijkhuizen van 24/7 Guide: “We kunnen stellen dat ondernemers de ontwikkelingen over IoT nog vaak zien als een: ‘ver van-mijn-bed-show’, zeker als IoT (nog) geen invloed heeft op de door de ondernemer geleverde producten of diensten. Daardoor en door het drukke bestaan van de ondernemer neemt hij onvoldoende tijd nemen om te innoveren.”

“Zal ik eerst even een sfeerbeeld schetsen over IoT”, stelt Egbert-Jan Sol voor, directeur programmabureau Smart Industry en is CTO bij TNO industry. Egbert-Jan is werkzaam in de prachtige locatie van Bouwend Nederland in Zoetermeer, waar op uitnodiging van Hét Ondernemersbelang een aantal deskundigen bijeenkwam. Hij vervolgt: “Ondernemers moeten inderdaad meer gaan innoveren. Met de ontwikkeling van Smart Industry wordt de verregaande digitalisering en verweving van apparaten, productiemiddelen en organisaties (het ‘Internet of Things’) bedoeld, waardoor nieuwe manieren van produceren, nieuwe businessmodellen en nieuwe sectoren ontstaan.” Nu is slechts 14% van alle ondernemers in Nederland bezig met IoT. ” Egbert-Jan: “Ieder apparaat in de bedrijfsvoering is straks gekoppeld aan internet. Daardoor ontstaan allerlei nieuwe mogelijkheden. We zitten nu in de fase dat wij stellen dat de automatisering er wel is, dat geldt overigens ook voor robotisering, maar met IoT wordt alles aan elkaar gekoppeld en dat kost niets extra. Ieder apparaat wordt dus slim.”Jacques Van der Krogt, adjunct-directeur bij Van Dorp, deelt de zienswijze van Egbert-Jan volledig: “Ook wij zien het krachtenveld veranderen van productenleverancier naar serviceleverancier van diensten. Onze branche van bouw en installatiewerk is nog traditioneel. Wij laveren tussen twee problemen van ten eerste de smart connected products (IoT), waarbij alles met internet wordt verbonden en anderzijds zien wij verdeelde meningen in de Branche, omdat wij de ontwikkelingen in de markt niet kunnen overzien. Wat wel duidelijk is, is dat IoT zal leiden tot een circulair businessmodel. Hierdoor kan je een product-dienstcombinatie verkopen, met maandelijks een vast inkomen. De klant koopt hiermee een product en de geleverde dienst ineen.” Egbert-Jan vult aan: “Recentelijk had ik een discussie met een ondernemer. Hij vertelde dat hij zich terdege bewust is dat hij nieuwe technologieën moet aanschaffen en dat hij zijn mensen moet opleiden, maar dat zijn grootste dilemma is dat hij niet weet hoe zijn business er over vijf jaar uitziet. Dat heeft ons aan het denken gezet, want als het product van de ondernemer door IoT optimaliseert en slimmer wordt, dan gaat daardoor zijn business veranderen. Er ontstaan nieuwe mogelijkheden en kansen, zoals het door Jacques benoemde circulaire businessmodel. Je ziet dat, bijvoorbeeld, bij producenten van Copiers. Zij maken printers, verkopen deze en ontvangen cash, waardoor zij nieuwe producten maken, verkopen en weer cash krijgen. Deze cyclus zal door IoT veranderen. Door slimmere apparaten zal de dienstverlening als uitdaging verschuiven van, bijvoorbeeld, productenproducent Copiers naar een dienstenleverancier van data met servicecontracten. Hierdoor ontstaat een nieuw (circulair) bedrijfsproces dat duurzamer en goedkoper produceert én dat leidt tot maatwerk van hoogwaardige kwaliteit. Je moet dus wel innoveren als ondernemer ter voorkoming van ‘to eat or to be eaten’.” Houd hierbij rekening dat IoT een langetermijninvestering is. Verwacht niet dat het een ‘quick win’ is. Hier ligt vooral een uitdaging voor kleinere bedrijven, omdat zij niet alle technologieën voor de innovaties kunnen bekostigen; zij zullen meer in nieuwe (hybride) samenwerkingsmodellen moeten leren denken.

IoT: security & privacy is key!

Egbert-Jan: “Als je als ondernemer nieuwe technologie introduceert dan heeft dat grote impact op jouw business. En de ondernemer die dat door heeft moet tegenwoordig met heel veel zaken rekening houden en hoe je met deze informatie omgaat en vastlegt. Door de circulaire toepassing van IoT gaat de klant-leverancierrelatie volledig veranderen. Anita Nijboer partner bij Ekelmans & Meijer advocaten, en lid van de privacydesk van haar kantoor, vult aan: “Bij dit soort nieuwe technologie is het belangrijk om je ervan bewust te zijn over welke informatie je beschikt. Als je bijvoorbeeld de dienst levert dat de verwarming op een bepaalde tijd in woningen automatisch aan- en uitgaat, besef dan dat je privacygevoelige informatie in handen hebt. Immers, aan de hand van de momenten waarop de verwarming aan- en uitgaat, kan worden afgeleid wanneer de bewoner van een woning al dan niet thuis verwacht wordt. Dit is naar een persoon herleidbare informatie waarvan je natuurlijk niet wilt dat deze op straat komt te liggen, bijvoorbeeld vanwege inbraakgevaar. Die bewustwording: over welke informatie beschik ik, en wie kan bij deze informatie is van groot belang. Bescherming van informatie en of privacy wordt met de dag belangrijker. Per 1 januari 2016 heeft de Autoriteit Persoonsgegevens een verregaande boetebevoegdheid (tot € 820.000,--) gekregen. Onder de Europese Privacyverordening (Algemene verordening gegevensbescherming), vanaf 25 mei 2018, wordt dat maximum boetebedrag nog veel hoger. In deze verordening zijn nog meer regels over privacy neergelegd. Zo moeten bedrijven die beschikken over informatie met een groot privacyrisico een privacy impact assessment uitvoeren. Voor sommige bedrijven, zoals overheden, bedrijven die op grote schaal bijzondere persoonsgegevens verwerken (zoals zorgverleners) of die als kernactiviteit het profileren van mensen hebben (om daar bijvoorbeeld gerichte marketingaanbiedingen aan te doen) moeten een privacy officer aanstellen. Schending van privacyregels leidt tot negatieve publiciteit met mogelijk kostbare reputatieschade tot gevolg. Tegelijkertijd neemt de verwerking van (bijzondere) persoonsgegevens toe. Die situatie maakt bedrijven en (zorg)instellingen kwetsbaar. Mijn advies is om juist bij de verdere ontwikkeling van IoT en de circulaire businessmodellen tijdig, dus voorafgaand aan de nieuwe dienstverlening zorg te dragen voor privacy protocollen: over welke informatie beschik ik, wie mag dat zien, hoe is die informatie beveiligd, hoe ga ik om met onverhoopte datalekken? Met andere woorden: hoe maak ik mijn nieuwe businessmodel in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving. Dat is een nuttige investering en met de juiste begeleiding ook absoluut geen onneembare vesting.”

Marc Rosier, wethouder van de gemeente Zoetermeer stelt: “Wat is de rol van brancheverenigingen hierbij? Want voor de gemiddelde zzp’er is het onmogelijk om het zo goed te regelen. Mijn analyse van de ontwikkeling van IoT is dat een kleine ondernemer hieraan niet gaat beginnen, dat zij hierbij risico’s mijden begrijp ik goed. Hoe zou je deze zzp’ers kunnen helpen met het ontwikkelen van hun kansen? Het is nu zoveel gedoe.” Egbert-Jan: “Daarom zijn we met het Platform Smart Industry begonnen samen met FME, de Metaal Unie, de kamer van Koophandel, TNO. Maar dan nog hebben wij met elkaar een hele grote uitdaging!”

Cockpit

Fons de Jong van OTW ICT C&F: “Ik ben zo’n kleine ondernemer en mijn probleem zit bij mijn administratie. Ik wil direct zien waar ik sta. Ik krijg facturen, die scan ik in, dan wordt het verwerkt en dan zie ik pas vier of vijf dagen later het effect op mijn bedrijfsvoering. Ik moet hier dus tijd aan besteden en dat doe ik dan in de avonduren. Dan komt het niet uit en dan schuif ik het door naar het weekend. De tweede uitdaging is innoveren om mee te doen met de ontwikkeling van IoT. Dan loop ik vervolgens tegen mijn bank aan met een opmerking dat ik onvoldoende omzet draai om een lening te kunnen krijgen. Vervolgens zit je in een vicieuze cirkel van allerlei zaken die ongelooflijk veel tijd vragen en die niets meer met mijn ondernemerschap of innovatiewens hebben te maken. De vraag hierbij is hoe krijgen we de mkb’er over de bühne.”

Antoinette Dijkhuizen: “Ik herken alles van wat je zegt! 24/7 heeft met de huidige beschikbare technologie cloudsoftware, waaronder scan- en herkensoftware, gemaakt dat een digitale cockpit met financiële stuurinformatie voor ondernemers is, waarin alle bedrijfsprocessen optimaal zijn georganiseerd. In ons denken kan met 1 druk op de knop jouw actuele financiële situatie beschikbaar zijn voor jouw bank, zodat jij, volledig, ontzorgd jouw gesprekken kunt aangaan voor financiering van de door jou gewenste innovatie van IoT in jouw onderneming.” Antoinette vervolgt: “Als ondernemer ben je dus door nieuwe technologieën te omarmen in control en kun je deze inzetten in jouw bedrijfsvoering. Een veel basalere toepassing van IoT is er niet voor ‘iets’ waar veel ondernemers een hekel hebben, namelijk de financiële administratie. Juist daar rust brengen biedt weer ruimte om als ondernemer bezig te zijn met de corebusiness en de verdere ontwikkeling hiervan. Door de invloed van IoT en technologische facilitering is meer tijd beschikbaar om in gesprek te gaan met de ondernemer. Dat is een groot voordeel. Door onze grote betrokkenheid en de tijd die we hebben voor de klant weten we vaak precies wat er speelt en kunnen we als volwaardig sparringpartner gezien worden. In het verleden was het product van de accountant de jaarrekening. In de huidige setting zien we onszelf meer als gesprekspartner en adviseur voor de ondernemer. Dat betekent dat we op een andere manier het gesprek voeren en dat onze dienstverlening proactief is.”

Marco Heida van Internet of Things Nederland en IoT Gurus is het volledig eens met de analyse van Antoinette. Marco: “Het gaat er nu juist om dat ondernemers alles kunnen verbinden en meten. Juist in meten kunnen ondernemers nog vele verbeterslagen maken. Ik ga vaak met ondernemers zitten om hun bedrijfsvoering te analyseren; wat kan die ondernemer nu allemaal meten dat waarde heeft voor zijn bedrijfsvoering? Een voorbeeld: een ondernemer verhuurt steigers. Hij bouwt deze op locatie. Wat kun jij nu verbinden met een netwerk en meten? Je meet de drukbelasting van de steiger; je meet de windsnelheid, de luchtkwaliteit; je plaatst een camera op de steiger; waarmee je ’s nachts ook de locatie kunt beveiligen. Door het meten gaat de ondernemer meer denken in oplossingen en mogelijkheden en ontstaat, door het verkregen inzicht voor wie die verzamelde informatie interessant is, een winkeltje van nieuwe diensten. Voor dat nieuwe winkeltje heeft de ondernemer samen met Antoinette de administratie top op orde, maar hij heeft nog wel een paar IoT-kansen. Denk eraan dat hij nog steeds al zijn producten moet scannen en berekeningen moet maken en offertes schrijven. Maar hoe fijn en ontzorgend zou het zijn als de ondernemer nu producten verkoopt waarin een scanner zit, die leidt tot een factuur aan de klant en die automatisch wordt ingeboekt. Je hebt dan geen omkijken meer naar de administratie. Dan heb je een smart retail. Als de ondernemer door het meten zich van deze mogelijkheden bewust raakt dan maak je slagen en ga je ook anders kijken naar de business.”

Marc Rosier, wethouder gemeente Zoetermeer licht een concreet voorbeeld toe in de retail van Zoetermeer: “Wij hebben in de Dorpsstraat de meest vooruitstrevende winkel van Europa. De detaillist verkoopt spijkerbroeken en je kunt betalen met bitcoins. De voorraad is met RFID-chips gemerkt. Hij heeft een kast met lasers die alles meten. Je kunt dus digitaal afrekenen, dat doet hij ook met zijn leveranciers. Hij hoeft dus ook niets meer te doen aan zijn voorraadbeheer. Wat raar dat geen andere detaillist dit ook toepast. Zijn collega-ondernemers van de Dorpstraat zeggen gaaf, maar daarna is het punt!” Alles overziende stellen de specialisten dat de toepassing van IoT voor de ondernemer ‘gewoon’ dichtbij is en géén ver-van-zijn-bed-show meer.”

IoT = Innovatie = nieuwe medewerkercompetenties

Antoinette reageert op het meten van Marco: ‘’Zal ik je eens vertellen wat IoT en innovatie met mijn business heeft gedaan? Ik ben heel andere mensen gaan aannemen. Dat is een enorme en noodzakelijke uitdaging gebleken. Ga ze maar vinden; de combinatie van goed met de klant kunnen communiceren en het hebben van voldoende affiniteit met PC’s. Ik heb alleen maar jonge mensen bij ons op kantoor zitten; de gevestigde orde kan niet meer meekomen. Dat is bizar!” Egbert-Jan deelt de mening van Antoinette: “Wij constateren deze ontwikkeling ook bij de Fieldlabs van de Smart Industry. Mensen van 35 of ouder hebben een probleem omdat zij in hun schooltijd niet de ervaring hebben gehad met internet; dat kwam twintig jaar geleden net op. Scholen zijn ingesteld op initieel onderwijs (oorspronkelijke onderwijsloopbaan van personen in het voltijdonderwijs, voordat zij de arbeidsmarkt betreden; bron CBS). Maar als wij nu uitgaan dat wij over twintig jaar weer een industriële revolutie hebben en dat iedereen boven de 35 jaar een andere baan en beroep heeft! Nu IoT, over vijf jaar Blockchain. Over tien jaar de Quantumcomputer. Blockchain heeft die gevolgen voor de kantooromgevingen, zoals robots dat hebben voor de werkvloer. Dat is geen uitstoot van arbeid, maar het is nieuwe arbeid heel anders doen! Iemand van 35 jaar is dan pas 45 jaar en moet dan nog minimaal 25 jaar werken. Dit is een enorme maatschappelijke uitdaging om een leeromgeving te creëren waarin mensen kansen krijgen om ervaringen op te doen met de nieuwe technologieën. Bert van Vliet vult aan: “Ook de Rabobank maakt op dit moment een grote transitie door over veranderende competenties en door technologie veranderende dienstverlening. Ik werd gevraagd voor een presentatie op een bijeenkomst van landelijke docenten in de financiële wereld. Toen kreeg ik de vraag wat neemt u liever aan, iemand met twee tienen of iemand met mindere cijfers maar bepaalde competenties. Ik was vanuit mijn automatisme gewend om te zeggen een tien voor economie, maar dat wordt minder belangrijk als je kijkt naar de transitie waar Rabobank mee te maken heeft, het draait steeds meer om vaardigheden. Wij worden nu steeds meer financieringsregisseur. Ik heb nu liever iemand met twee zessen voor economie, maar wel met een 10 voor de juiste vaardigheden.”

Door de specialisten wordt concluderend gesteld, dat een leven lang leren onvermijdelijk is en onderwijsconcepten dienen meer – proactief - in te spelen op de ontwikkelingen in de technologie en de bedrijfsvoering van bedrijven. De specialisten stellen dat het een zeer grote maatschappelijke en economische uitdaging wordt! «

Tekst: Cees de Reus / Fotografie: René Zoetemelk

Interessant artikel? Deel het: