‘Laat duizend bloemen bloeien …’

17 oktober 2017 10:05

Om Nederland ook in de toekomst bereikbaar, veilig en leefbaar te houden, moeten kansen die nieuwe informatie- en communicatietechnologie bieden juist worden benut. Naast blijvend investeren in infrastructuur helpt smart mobility om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Focus ligt hierbij niet alleen om creativiteit en innovatie toe te passen in ICT-oplossingen voor bestaande vervoerssystemen, maar juist óók om nieuwe mobiliteitsmogelijkheden te stimuleren en te faciliteren. Maak ‘mobility’ smart en sexy, maar dit kan alleen als nieuwe mobiliteitsmogelijkheden als maatwerk worden ontworpen vóór de eindgebruiker; anders leidt het vooral tot frustrerende ervaringen.

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) vindt smart mobility en goede bereikbaarheid voorwaarden voor een succesvolle economische groei. De MRDH is ontstaan door de samenvoeging van het Stadsgewest Haaglanden en de Stadsregio Rotterdam en bestaat uit 23 gemeenten. Deze gemeenten bundelen op het gebied van verkeer en vervoer hun krachten om de MRDH beter bereikbaar te maken en het economisch vestigingsklimaat te versterken. Die doelstelling van de MRDH is de input geweest om, op uitnodiging van Hét Ondernemersbelang, met een aantal specialisten te discussiëren over de ontwikkeling van smart mobility in de MRDH.

De specialisten zijn te gast bij VNO-NCW West, samenwerkingspartner van de MRDH in Bereikbaar Haaglanden en De Verkeersonderneming, vertegenwoordigd door Astrid Homan, Mobiliteitsmakelaar Haaglanden en Monique Verhoef, Mobiliteits- makelaar voor Groot Rotterdam. Met hen zitten aan tafel Harun Yildiz, directeur van Maasstad Vervoerservice, Roderick Trompert van Hike One digital product designers, Quint Mouthaan van HURM, Boy Soochit van TriMaya en Bas Hilckmann van 3pm.

‘Bij smart mobility speelt het uitwisselen en slim verwerken van data een belangrijke rol’

Containerbegrip of kweekvijver?

Bij smart mobility speelt het uitwisselen en slim verwerken van data een belangrijke rol. Monique Verhoef van De Verkeersonderneming: “Ik ben een voorstander van de werkwijze ‘laat duizend bloemen bloeien’. Smart mobility is voor mij de container, als kweekvijver, waarin zo breed mogelijk kansen worden geboden voor de ontwikkeling van smart mobility. Voor sommige partijen betekent dat het stimuleren van efficiëntere benutting van mobiliteitsmogelijkheden en voor andere partijen betekent smart mobility juist een volgende kans in verduurzaming.” Astrid Homan van Bereikbaar Haaglanden vult aan: “Smart mobility als containerbegrip herken ik wel, maar er ontstaat wel gelijk een valkuil! We moeten smart mobility en ‘gewoon’ slimme mobiliteit niet door elkaar halen. Voor mij zijn dat twee verschillende dingen; met smart mobility ligt de nadruk op hoe je met de inzet van technologie een volgende stap in de wereld van mobiliteit kunt maken.” Astrid vervolgt: “Zie met hoeveel verschillende expertises in mobiliteit wij hier aan tafel zitten en dat laat ook gelijk zien hoeveel mogelijkheden en creativiteit in technologie ontstaan om de wereld van mobility smart te maken.” Vervolgens verbindt Boy Soochit van TriMaya mobility verder door ook te sturen op doelen te stellen: “Smart staat ook voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Je kunt beide doelen van smart niet los van elkaar zien.”

Dialoog

Bas Hilckmann van 3pm: “Er is een dialoog nodig. Ik zie smart mobility vooral, vanuit onze dienstverlening en expertise, als het faciliteren van de brede en flexibele vervoersvraag binnen de stedelijke omgeving, omdat daar de vervoersstromen het grootst zijn en ook het meest divers. En wij weten niet meer precies hoe wij morgen gaan reizen en hoe we dat kunnen voorspellen. Smart mobility-technologie is een grote kans om de groeiende vervoersvraag met slimme mobiliteit in te vullen. Vervoer wordt, door de mogelijkheden van smart mobility, steeds meer een ‘ICT-spelletje’ dat leidt tot vraaggestuurd in plaats van aanbodgericht vervoer. Over deze ontwikkelingen moeten alle partijen juist in overleg blijven.” Harun Yildiz van Maasstad Vervoerservice vertaalt de gewenste dialoog van Bas in een voorbeeld: “Een mooi stedelijk gebonden voorbeeld is de watertaxi in Rotterdam. Toen de watertaxi voor het eerst ging varen werd iedereen voor gek verklaard en inmiddels varen 42 boten continu. Al enige jaren is ook de waterbus een feit en zie je de vervoerswens over het water alleen maar toenemen.” Monique vult aan: “In Rotterdam bestaan nog veel meer mogelijkheden als de Maas ook meer als een snelweg van water wordt benut voor personenvervoer. Doordat de Maas is verdeeld in diverse vervoersconcessies tussen Hoek van Holland en Dordrecht is het, om smart mobility te ontwikkelen en te realiseren, noodzakelijk dat sprake wordt van meer samenwerking tussen allerlei bedrijven en gemeenten.

Samenwerken

Monique maakt een brug van dialoog naar samenwerking en neemt als voorbeeld de ontwikkeling van smart mobility bij de logistieke dienstverleners in de Rotterdamse haven: “Van ECT (Europe Container Terminal) is mij bekend dat zij een duidelijke visie heeft over hoe je distributie kan bundelen voor meer efficiency. Die visie voor bundeling van de distributie vereist wel samenwerking tussen concurrenten.

Achter deze concurrenten zitten aandeel- houders die mogelijk andere belangen hebben. Dus als je als Rotterdamse haven wilt concurreren met Antwerpen of Hamburg, met slimmere distributie in de keten, dan betekent dat dat je lokaal meer met elkaar moet samenwerken. Daarom ben ik erg nieuwsgierig hoe Quint (Mouthaan) hiermee omgaat, omdat hij met zijn nieuwe onafhankelijke platform HURM niet alleen allerlei vervoersdata bij elkaar brengt, maar ook de concurrenten. Misschien levert dat juist de inspiratie op om te laten zien of dat wel of niet in ‘Den Haag’ past?” Quint: “Er is precies gebeurd wat jij zegt! Wij zijn een onafhankelijk platform en tijdens onze gesprekken met ondernemers in heel Nederland hebben wij ook gezegd dat alle ondernemers die ons platform gaan gebruiken dezelfde overeenkomst met dezelfde voorwaarden krijgen. HURM maakt geen onderscheid tussen ondernemers; iedereen moet door het gebruik van ons platform op dezelfde manier kunnen profiteren. Toen wij met de ondernemer spraken zag hij een collega-bedrijf in de buurt alleen als zijn concurrent, waarmee hij niet wilde samenwerken of de ondernemer zag juist een kans voor samenwerking met zijn ‘concurrent’. HURM zorgde voor een doorbraak door deze onafhankelijkheid. Omdat zij allemaal ons platform gebruiken begrijpen alle ondernemers dat om maximale voordelen van het platform te krijgen samenwerken de enige optie is.”

Regie als gedragsverandering

Harun: “Bas gaf het al eerder aan. Onze dienstverlening verandert van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd en de ontwikkeling van smart mobility gaat dat proces versnellen.” Bas vult aan: “De klant krijgt steeds meer de regie en die wordt steeds slimmer.” Boy vervolgt: “Door het creëren van schaarste wordt de klant als reiziger steeds ‘smarter’ (slimmer) en daardoor ook eisender in de vervoersvraag. Harun: “Ik geef een voorbeeld uit Rotterdam. Door het wegvallen van een tunnelbuis van de Maastunnel (noord-zuid) reden wij met twee bussen de shuttle voor de wandelaars en fietsers. Volgens de klant duurde het te lang voordat de shuttle aan de overkant was. Het leverde veel klachten op bij de gemeente Rotterdam. Uiteindelijk besloot de gemeente om een pontje te laten varen. Fietsers rijden nu liever langer door en pakken dan het pontje om bijvoorbeeld naar Rotterdam-Charlois te varen. Wij hebben in de praktijk geleerd dat shuttlebussen alleen toegevoegde waarde hebben op korte afstanden.”

Het voorbeeld van Harun zegt veel over de gedragsverandering, zowel van leveranciers die het vervoersaanbod verzorgen als van de klant als gebruiker die steeds specifieker en eisender in de vervoersvraag wordt. Astrid: “Gedragsverandering is onze grootste uitdaging! Hoe ga je gebruikers zo ver krijgen dat zij van alle diensten die wij bedenken ook gebruik gaan maken? Ik merk dat ook zelf.

Ik zie mezelf dan als vaktechneut en het overkomt mij ook dat ik in het weekend op mijn automatische piloot de file in rijd en dan denk ik ‘… dat wist ik. Deze weg was afgesloten!’ Dus ook ik vergeet soms routes vooruit te checken voordat ik op pad gaat. Simpelweg is hier sprake van het ‘oeroude’ adagium: ‘oud gedrag afleren is veel moeilijker dan nieuw gedrag aanleren’.”

Roderick Trompert van Hike One sluit af met een voorbeeld over regie als gedragsverandering: “We hebben de ANWB geholpen om mensen beter en sneller via hun mobiel pech te laten melden. Dat zijn typische vraagstukken waar voorheen vooral werd gekeken vanuit de techniek met bijbehorende processen die vaak al jaren waren ingeregeld. Nu is er veel meer oog voor hoe de klant langs de weg staat; en voor de volgorde waarin je vragen beantwoordt. Daarnaast speelt direct mee hoe de Wegenwacht de ontvangen informatie kan toepassen om zo snel mogelijk het juiste voertuig te sturen en met kortere wachttijden als resultaat.”

Boy: “In het voorbeeld van Roderick zie je dat door ICT-mogelijkheden veranderingen in de werkwijze en (bedrijfs)processen gaan ontstaan. Als ik dat reiziger smart (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden) maak, leidt het creëren van vervoersschaarste tot vraagurgentie naar vervoer. Ik ben van mening dat dan de reiziger smart (slim) wordt en dat de reiziger steeds vaker de regie zal nemen in smart mobility.”

De specialisten zijn het met elkaar eens dat de grootste uitdaging van smart mobility is om veranderend, nieuw, aangeleerd gedrag vast te houden en te voorkomen dat wij terugvallen in oud gedrag.

Laat ook hier duizend bloemen bloeien en maatwerk mogelijk zijn.

Niet iedere toepassing van smart mobility zal succesvol zijn. Het toepassen van smart mobility vraagt om durf voor een betere bereikbaarheid en het versterken van de economie. Toekomstbestendigheid is hierbij het gemeenschappelijke doel.

Tekst: Cees de Reus / Fotografie: René Zoetemelk

Interessant artikel? Deel het: