‘Vrouwen in de top zorgen voor een andere dynamiek’

6 maart 2019 11:33

• Communicatie & Marketing

Op 8 maart is het Internationale Vrouwendag, een dag die elk jaar terugkeert en waarin aandacht wordt gevraagd voor de positie van vrouwen. Reden voor het Ondernemersbelang om 7 vrouwen uit te nodigen voor een Tafelgesprek, waarin ze onder andere hun licht lieten schijnen over de vraag waarom het nog steeds niet lukt om voldoende vrouwen aan de top van politiek en bedrijfsleven te krijgen. “Het kan toch niet zo zijn dat de helft van de bevolking minder geschikt is?” De toon is gezet.

Kijkend naar de huidige ontwikkelingen is de conclusie gerechtvaardigd dat vrouwen het beter doen op Universiteiten en Hogescholen. Het is derhalve een kwestie van tijd voordat vrouwen meer topposities gaan bezetten. Of ligt het niet zo gemakkelijk. “Ja en nee”, zegt Sandra Arkesteijn. “Ja, omdat we een jonge generatie zien die anders in het leven staat. En dan heb ik het niet alleen over vrouwen, maar zeker ook over mannen. We zoeken bijna allemaal naar een betere balans tussen werk en privé. Dit wil overigens niet zeggen dat we straks automatisch meer vrouwen op topposities gaan zien. Maar, ik zie ook iets anders en dat is schaarste in de markt, waardoor vrouwen meer kansen krijgen. Ook denk ik dat er in de toekomst steeds vaker naar ‘zachte’ elementen wordt gevraagd, zoals verbinding en inlevingsvermogen. Ik heb een opdrachtgever die mij juist daarom bij uiteenlopende vraagstukken inschakelt.”

Annet Meibos. “Er is nog sprake van een soort mechanisme dat als vrouwen kinderen krijgen, zij minder gaan werken. Ons systeem helpt daar ook niet bij. Vrouwen worden nog altijd minder betaald dan mannen en ook in allerlei regelingen zit verschil, denk aan het veel te korte vaderschapsverlof bij de geboorte van een kind. Kortom, de zorg ligt nog altijd voornamelijk bij de vrouwen en dat is in combinatie met werken een uitdaging. Uit cijfers blijkt dat het aandeel werkende vrouwen in de samenleving groeit, maar het aantal fulltime werkende vrouwen neemt juist af. Zij zijn vaak tevreden met een deeltijdbaan, want dan houden ze ook nog tijd over voor andere belangrijke zaken in het leven. Wat dat betreft moeten we misschien een voorbeeld nemen aan het IJslandse model.” Daarover later meer.

“Als je een kind krijgt, dan ben je daar vol van en wordt werk even minder belangrijk”, voegt Tjitske Swierstra toe. “Maar, dat gevoel stabiliseert zich op een gegeven moment wel.” Titia Huisman zegt dat er momenteel een generatie mannen opstaat, die andere opvattingen heeft over werk in combinatie met bijvoorbeeld zorgtaken. “Ik zie deze mannen gemakkelijker bewegen en dat is een goede ontwikkeling.” Yvette Duursma beaamt dit:” Het gaat sneller met meer vrouwen op topposities door het veranderende tijdperk waarin wij nu leven. Medewerkers hebben een andere kijk op en stellen andere eisen aan de factor werk. In de praktijk betekent dit dat er meer gezocht wordt naar een betere balans tussen werk en privé, waarbij zowel de man als de vrouw verantwoordelijkheid neemt in het gezin.”

Beeldvorming

Geesje Duursma denkt dat beeldvorming een belangrijke rol speelt in hoe mannen en vrouwen daarmee omgaan. “Ik krijg altijd de vraag hoe ik het leiden van een zaak combineer met mijn zorgtaken. Dat vragen ze echter nooit aan mijn man. Als een man zegt dat hij zijn kind uit school haalt, dan wordt hij gezien als een held. Als een vrouw dat doet, dan wordt dat gezien als horend bij haar rol als moeder en slecht gepland.”

Marianne van der Vaart, werkzaam in de bankensector, vertelt dat er bij banken ook nog wel wat mag gebeuren. “Hoewel er veel vrouwen in onze branche werkzaam zijn, zie je dat op de hogere posities niet altijd terug. Dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd. Maar, als ik mijn vriendinnen beluister, dan is het bij de bedrijven waar zij werken niet anders.”

“Ik ben benieuwd hoeveel vrouwen daadwerkelijk voor een toppositie willen gaan”, vraagt Yvette zich hardop af. “In mijn omgeving zie ik dat het een uitdaging is om een topbaan te combineren met het gezin. Je moet het daarom wel aantrekkelijk maken voor vrouwen, ook ten aanzien van bijvoorbeeld flexibele kinderopvang, thuiswerken en gelijkwaardige beloning. Overigens zijn er genoeg vrouwen die niet die ambitie hebben en parttime werken prima vinden of zelfs stoppen met werken om voor de kinderen te zorgen.” Annet denkt dat vrouwen echt verleid moeten worden voor een topfunctie. “En ze moeten die uitdaging durven aangaan en minder kritisch zijn op zichzelf.”  Volgens Geesje vinden veel vrouwen het lastig om ambitie te tonen. “Je wordt dan al snel als te eager gezien, wat natuurlijk nergens op slaat. Of je krijgt een reactie van: ik wist niet dat je dat wilde.” Annet:” Vrouwen moeten verleid worden om de uitdaging aan te gaan en minder kritisch zijn op zichzelf.”

“En we hebben ook te weinig voorbeelden”, zegt Sandra. “Er zijn wel topvrouwen, maar ze zijn meestal niet zo goed zichtbaar. Misschien was Neelie Kroes daar wel een uitzondering op. Ze zijn er dus wel, maar zitten misschien teveel verstopt. Kijk bijvoorbeeld eens naar de talkshows op televisie, er zitten bijna altijd mannen aan tafel. Daar kan ik mij aan ergeren. Hier ligt een uitdaging voor vrouwen om zich meer in de kijker te spelen.”

Strategisch instrument

Titia:“ Vrouwen moeten ook veel meer met elkaar overleggen. Ik ken een voorbeeld van een Raad van Toezicht, waarin het mij opvalt dat mannen heel gemakkelijk hun argumenten naar voren brengen en deze er ook door krijgen. De vrouwen lijken meer tijd nodig te hebben en stellen in de vergadering veel meer vragen dan de mannen. Wat blijkt nou. De mannen maken vooraf een belrondje om een en ander met elkaar af te stemmen. Zij kennen daardoor elkaars standpunten. Vrouwen doen dat niet. Wij moeten ons netwerk daarom veel meer als strategisch instrument gaan gebruiken. Snappen hoe het werkt en strategisch denken hebben mij erg geholpen.”

“Het kan toch niet zo zijn dat de helft van de bevolking minder geschikt is voor een toppositie?”, vraagt Geesje zich af. “Dat gaat er bij mij niet in. Beeldvorming speelt daarin ongetwijfeld nog een belangrijke rol en daar moeten we iets aan proberen te doen.” Titia:” Als je iets wilt veranderen, moet je daar gewoon voor gaan. Zorg dat je de stappen maakt die je moet zetten. Vrouwen moeten elkaar veel meer helpen en stimuleren, ook om op vooraanstaande posities te komen.”

Tjitske:” We willen nog te vaak te lief en te aardig gevonden worden. Daarmee kom je er niet. Als je je mond open doet, dan word je eerder voor vol aangezien.” Volgens Marianne zou het ook helpen wanneer vrouwen zichzelf anders opstellen. “Ik voetbal en wij vrouwen onthouden alles wat er gebeurt. Als mannen elkaar de huid vol schelden, dan zijn ze dat na afloop al snel weer vergeten. Zo werkt het niet bij vrouwen en dat geldt ook in het bedrijfsleven en de politiek, denk ik.”

Quotum

Op de vraag of er een verplicht quotum moet komen die ervoor gaat zorgen dat meer vrouwen op topposities komen, antwoordt de Tafel positief. “Alleen is het wel jammer dat het nodig is.” Yvette:” Ik denk dat een quotum alleen niet de oplossing is. Ook binnen de Participatiewet is het quotumpercentage meerdere jaren niet behaald. Zolang er op dit gebied geen beleid is binnen een bedrijf en het recruitmentproces niet wordt aangepast, verandert er niet zoveel. Klanten, aandeelhouders en medewerkers zouden wellicht ook druk kunnen uitoefenen. Kijk, dat mannen en vrouwen als gelijke worden gezien in het gezin vinden we tegenwoordig normaal, maar in het bedrijfsleven is dat nog lang niet het geval. Daar is vooral het mannelijke leiderschap aanwezig. Jammer, want ik ben er van overtuigd dat diversiteit in de top voor betere resultaten zorgt.” Annet:” En je ziet dat in de top vaak mensen worden aangenomen, die meestal lijken op degene die er al zit.”

“We kunnen nu wel een extra zetje gebruiken”, zegt Geesje. “Het is tijd voor verandering, maar tegelijkertijd houden mensen daar niet van, terwijl meer vrouwen in de top toch echt voor een andere dynamiek binnen bedrijven en organisaties kan zorgen. Te vaak worden vrouwen nog beoordeeld op hun kleding, hun stijl, hun uiterlijk, terwijl dat bij mannen niet het geval is. En dan wordt ook nog van vrouwen verwacht dat ze de zorg voor de kinderen grotendeels voor hun rekening nemen. Je kunt daar toch afspraken over maken?”

“Ik had last van een schuldgevoel, toen mijn kinderen klein waren en ik volop aan het werk en de studie was”, legt Titia uit. “Dat gevoel kun je niet bestrijden, maar je moet er wel mee leren leven.” Yvette zegt dat ze dit ook ervaart. “Je komt ergens tekort als je voor kinderen zorgt en tegelijkertijd werkt.” Geesje:” Misschien willen we alles wel te perfect doen. Mannen zijn daar veel gemakkelijker in. Wij trekken die zorg ook altijd naar onszelf toe.”

“Wij hebben nu eenmaal een soort antenne, waardoor we ons altijd afvragen hoe het met onze dierbare omgeving gaat”, vult Titia aan. “Mannen zijn daar minder mee bezig, dat ga je niet veranderen. Hoe je daar als vrouw mee omgaat, daar hebben we wel invloed op. Dus, leer leven met je schuldgevoel en doe datgene wat je goed lijkt.”

Marianne geeft aan dat de Rabobank beleid heeft ontwikkeld, waarbij het streven is om in 2020 minimaal 30% vrouwen in de top te hebben en minimaal 40% vrouwen in de subtop. “Zo komen er al meer vrouwelijke adviseurs en maakt Baukje de Vries, die normaal gesproken hier zou zitten, maar ziek is, deel uit van de directie. Dus, ik zie zo langzamerhand wel een verandering.” Tjitske zegt dat ze geen hogere functie zou accepteren wanneer ze die zou krijgen omdat ze vrouw is. “Ik wil beoordeeld worden op mijn kwaliteiten en competenties.”

Gelijk belonen

Annet:“ In IJsland zijn ze ooit begonnen met het gelijk belonen van mannen en vrouwen, ik vraag me hoe zij dat voor elkaar hebben gekregen.” Er wordt door de Tafel aangegeven dat IJsland lange tijd een vrouwelijke premier heeft gehad en er in die periode bepaalde zaken in gang zijn gezet. Maar het blijkt ook dat vrouwen in IJsland de barricaden op zijn gegaan, om te vechten voor gelijke rechten. Sandra:” Wellicht is het een idee om in ons land Maxima als boegbeeld in te zetten.” Daar is de tafel het mee eens, “maar dan moet de pers meer de nadruk leggen op haar inzet en prestaties en minder op haar jurken.” Sandra pleit voor een positieve campagne. “Het is gelukt om in één generatie roken niet meer sexy te maken. Deels door marketing en deels doordat ze letterlijk ‘buiten de deur’ in de kijker zijn gezet. En we zien nu dat gezond leven enorm veel aandacht en navolging krijgt. Dat moeten we toch ook met vrouwen aan de top kunnen realiseren?”

Het zou volgens de Tafel een goede ontwikkeling zijn. Tjitske” Met vrouwen aan de top verandert er wel iets in de manier van leiding geven. “Hoewel ik ook wel vrouwen zie die mannen willen kopiëren, dat vind ik niet verstandig. Vrouwen zijn nu eenmaal anders in het leiding geven en dat is goed.” Titia onderschrijft die woorden. “Een vrouwelijke leidinggevende, die ervoor past om de mannenmanier toe te passen, die haar eigen stijl ontwikkelt en die verbindt en vragen stelt, is veel meer op een ontwikkelingsgerichte manier bezig met het resultaat.” Geesje:” Ik zie steeds meer bedrijven die verder kijken dan alleen het maken van winst en daarin spelen vrouwen een belangrijke rol. Ik vind dat een goede ontwikkeling.”

“In mijn praktijk zie ik dat vrouwen over het algemeen een andere stijl van leidinggeven hebben”, zegt Yvette. “Ze staan veelal in verbinding met hun omgeving en hebben oog voor andere, lees meer sociale zaken. Juist nu is daar binnen bedrijven en organisaties behoefte aan. Volgens mij gaat het daarbij vooral om de inhoud en het verbinding maken en geld verdienen komt pas daarna.” Annet:” Uit onderzoek blijkt dat vrouwen zingeving bovengemiddeld belangrijk vinden, ze willen positieve impact hebben op de medewerkers en de samenleving. Eenmaal de baas, kunnen ze echt iets betekenen.”

Zoals aangegeven is het op 8 maart Internationale Vrouwendag. Volgens de vrouwen is en blijft dat een goed initiatief, maar is de noodzaak in het buitenland meer aanwezig dan in ons land. “Wij redden ons wel en zijn al een eind gekomen. We maken telkens weer stapjes, maar beseffen ook dat we er nog niet zijn.”

De deelnemers:

Titia Huisman – info@modyne.nl – Eigenaar trainings- en coachingsbureau Modyne en directeur Stichting AanZet

Geesje Duursma – gduursma@depleats.nl – Duursma Advies (strategische gastvrijheid) & Restaurant en Partycentrum De Pleats – www.depleats.nl

Tjitske Swierstra – info@gamemakelaar.nl – Gespecialiseerd in Augmented Reality – www.gamemakelaar.nl

Sandra Arkesteijn – sandra@arkesteijnmi.nl – Arkesteijn Strategie Marketing Innovatie – www.arkesteijnmi.nl

Yvette Duursma – info@duurzaamhr.nu – Eigenaar Duurzaam HR – HR business partner en coach – www.duurzaamhr.nu

Marianne van der Vaart – marinanne.van.der.vaart@rabobank.nl  Manager MKB – Rabobank Drachten Noordoost Friesland

Annet Meibos – contact@annetmeibos.nl – Eigenaar A-net Talent en Organisatieontwikkeling – www.a-net.nu

Fotografie: Gerrit Boer

Interessant artikel? Deel het: