Straks is alles met elkaar verbonden. En dan?

1 november 2016 15:37

De vierde industriële revolutie is gaande. Het Internet of Things speelt hierin een belangrijke rol. Alles is straks met alles verbonden. En iedereen met iedereen. Bedrijven herpositioneren zich. Onderwijsinstellingen als Stenden Hogeschool in Emmen ook.

We leven in een wereld waarin we met onze smartphone overal en altijd met iedereen in verbinding staan met, ja met wie niet? Of het nu gaat om de zelfrijdende auto of de kunstheup uit de 3D printer, om maatwerkproducten in zelflerende massaproductieprocessen of de monitoring op afstand van de inname van geneesmiddelen, de sky lijkt de limit in de wereld van het Internet of Things. Apparaten communiceren met elkaar en brengen elkaar op ideeën. Zonder tussenkomst van mensen, zo lijkt het. ‘Ja, zo lijkt het’, zegt Harm-Jan Bouwers, programmacoördinator Media & Techniek van Stenden, waar studenten en docenten vol toewijding bezig zijn met de wereld van morgen. ‘Slimme apparaten zorgen er inderdaad voor dat ons steeds meer eenvoudig werk uit handen wordt genomen. Maar ondertussen moeten de onderliggende informatica- en werktuigbouwkundige elementen wel worden bedacht, gemaakt, onderhouden en aangestuurd. Daar verdienen straks heel veel mensen hun brood mee.’

NULFOUTENFABRIEKEN

Het snelst groeiende cluster binnen de techniekafdeling van Stenden is dat van de Informatica opleiding. Teamleider Informatica Jeroen Pijpker onderstreept de vraag naar informaticastudenten als volgt. ‘Van onze afgestudeerden heeft 95% meteen een baan, terwijl de resterende 5% doorgaat naar de universiteit. Onze uitstroom kan de vraag bij bedrijven en overheden nauwelijks bijbenen. Automatisering, digitalisering en robotisering gaan verschrikkelijk snel. De ontwikkelingen binnen de disciplines werktuigbouwkunde en informatica dus ook. De informatica opleiding heeft twee varianten, namelijk Technische Informatica en Informatica, waarvan informatica weer is opgesplitst in software engineering, ICT-beheer en frontend developer. De opleiding start met een gezamenlijke propedeuse fase. Studenten kunnen aan het einde van het eerste jaar kiezen voor een specialisatie/variant. Omdat alles met elkaar samenhangt, bieden we een brede opleiding; studenten komen terecht bij bedrijven, overheden en instellingen of zetten een start-up op.’ Vanuit de markt komen continu vragen op Stenden af. Bouwers: ‘Productiebedrijven krijgen steeds meer interesse in het ontwikkelen van zogenoemde “nulfoutenfabrieken”. Het idee is om de productieprocessen zo te ontwerpen en in te richten dat door continue meting en monitoring het aantal fouten wordt teruggebracht tot nul. Van productmeting gaan we naar procesmeting. Sensoren verzamelen daarbij continu data die continu worden geanalyseerd. Daarvoor is hoogontwikkelde informatica nodig.’ Pijpker noemt een ander voorbeeld: ‘Over pakweg vijf jaar is alles wat we kopen connectief. Producenten zijn druk bezig hun producten daarvoor toe te rusten. Hierbij zoeken ze ondersteuning van adviesbureaus en onderwijsinstellingen. Zo organiseren wij bijvoorbeeld workshops. Ook participeren wij in het realiseren van connected producten en het aanpassen van processen hierop, vaak met inzet van afstudeerders. Crossovers leiden daarbij tot verrassende resultaten, bijvoorbeeld combinaties van werktuigbouwkunde en life science, ondersteund door informatica uiteraard.’

SAMEN MET BEDRIJVEN

Het Huis van de Toekomst van Chriet Titulaer, wie kent dat nog? Dromen uit de jaren tachtig worden nu werkelijkheid. Bedrijven zijn samen met onderwijsinstellingen druk bezig een wondere

wereld te creëren waarin iedereen met alles is verbonden en apparaten zelf denken en doen. Ondersteund door de overheid zijn verschillende ontwikkelprogramma’s opgezet waarin bedrijven, kennisinstellingen en onderwijsinstellingen elkaar inspireren tot creatieve en innovatieve producten en processen. De Region of Smart Factories (www.rosf.nl) bijvoorbeeld waarin bedrijven

als Philips en Fokker Aerostructures samen met nog 47 partners hun krachten bundelen om slimme fabrieken te ontwikkelen. Ook Stenden participeert in dit project vanuit de Informatica- en Werktuigbouwkunde opleidingen. Bouwers: ‘Stenden PRE participeert in het project World Class Composite Solutions, het zusterproject van Region of Smart Factories en daarnaast hebben we Green PAC, een kennisplatform voor groene chemie waar duurzame kunststoffen worden ontwikkeld. Ook hier doet Stenden aan mee. En zo leveren wij kennis en kunde bij de transitie van carbon naar biobased productieprocessen, van economie tot werktuigbouwkunde en van chemie tot informatica. Zo ontstaan mooie crossovers. We werken samen met partners als de NOM, kennisinstellingen, overheden, chemische bedrijven op onder andere het emmtec Industry & Businesspark hier in Emmen en vele verschillende andere bedrijven.’

VEILIGHEID VOOROP

Werken met data, en in het bijzonder big data, brengt risico’s met zich mee. Hoe veilig zijn de data? Wat zijn de risico’s en wanneer en waar doen die zich voor? Speciaal voor het hot item veiligheid heeft Stenden binnen de opleiding Informatica een minor Certified Ethical Hacker. Pijpker: ‘We leiden studenten binnen de opleiding Informatica, maar ook in minors, op in Certified Ethical Hacking. We zijn hiertoe gecertificeerd door EC-Council. Voor bedrijven bieden wij de leerstof aan in workshops. Beveiligen is een must en groeiende markt.’ Naast het kwantitatieve matchprobleem (de vraag naar studenten Informatica is groter dan het aanbod) is de kwalitatieve aansluiting continu een punt van aandacht. Stenden voorziet hierin door toekomstbestendige curricula te bouwen en continu samen te werken en te delen met partners in het bedrijfsleven. ICT is continu in beweging, onderwijsinstellingen vernieuwen daarom continu en als er één groep is voor wie leven lang leren opgeld doet, dan zijn het wel de docenten. Want partner zijn in de regio waarin alles en iedereen is verbonden, dat is wél een ambitie….

PROFIEL STENDEN

Stenden is de noordelijke HBO-instelling die in totaal c.a. 11.000 studenten telt, waarvan c.a. 2.000 in Emmen. Daarvan volgen 600 een opleiding aan de afdeling Techniek, die bestaat uit de clusters Life Science, Werktuigbouwkunde en Informatica. Het cluster Informatica groeit als kool en overschrijdt dit jaar de 400 studenten.

 Tekst: André Staas / Fotografie: Gerrit Boer

Interessant artikel? Deel het: