Van schuldhulpverlening naar totale financiële zorg op maat

5 maart 2019 11:15

• Financieel & Juridisch

Jelle van der Plaats is, na een studie schuldhulpverlening, in 2011 gestart met Fizom Noord waarmee hij diensten verleent op het gebied van budgetbeheer, budget coaching, schuldhulpverlening, bewindvoering en mentorschap. Een schuldhulpverleningstraject bestaat onder andere uit het verlenen van een bemiddelingsvoorstel, zodat alle schuldeisers een gelijkelijk voorstel krijgen. Daarnaast kan er, indien nodig, bij de rechtbank een verzoek ingediend worden voor de WSNP, Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Over het algemeen gaat dit via de gemeente of de GKB.

Veel mensen met financiële zorgen krijgen niet de juiste dienstverlening

In tegenstelling tot wat gebruikelijk is, doet Fizom Noord dat allemaal in eigen beheer en verzorgt het gehele proces zelf. Als iemand met schulden zich tot Van der Plaats en zijn medewerkers wendt, wordt die dus niet aangemeld bij de gemeente of de GKB. Dit is ontstaan vanuit de overtuiging dat veel mensen met financiële zorgen niet de juiste dienstverlening krijgen. Ze moeten lang wachten of ze krijgen hulp die niet past bij hun eigen, vaak specifieke problemen. Soms worden ze zelfs helemaal niet geholpen! Het gevolg daarvan is dat er vaak nog meer schulden ontstaan of dat de bestaande schulden oplopen, waardoor de situatie alleen maar uitzichtlozer wordt. Van der Plaats benadrukt hierbij dat zijn dienstverlening de cliënt niet meer kost dan wanneer het traject via de gemeente of de GKB zou lopen.

Hij gaat er dieper op in: “Een gemeente is verantwoordelijk voor haar inwoners, wat inhoudt dat zij moet zoeken naar een oplossing op het moment dat iemand problematische schulden heeft. Vaak wordt iemand dan eerst onder bewind geplaatst om ervoor te zorgen dat het financiële plaatje weer op orde komt. Meestal wordt daarna pas de schuldhulpverlening aangevraagd. Nadat de bewindvoerder ervoor gezorgd heeft dat iemand klaar is voor die hulpverlening wordt dat gemeld aan de gemeente, die op haar beurt ervoor moet zorgen dat er een traject komt waarin iemand weer uit de schulden geraakt. Of er wordt in overleg met de schuldeisers een voorstel gedaan, of er wordt een aanvraag ingediend voor de WSNP. Bij ons werkt het zo dat wij na het voortraject, waarin wij de cliënt stabiliseren via bewindvoering, niet naar de gemeente gaan voor de schuldhulpverlening, maar zelf die hulpverlening opstarten. Het grote voordeel voor de cliënt is, dat het ‘in eigen huis’ gebeurt waardoor het veel sneller gaat. Hierdoor kunnen we veel eerder ingrijpen als het mis dreigt te gaan.”

Hij voegt eraan toe dat Fizom Noord hier uniek in is en dat geen enkele andere bewindvoerder dit doet, omdat bewindvoerders niet betaald worden voor schuldhulpverlening. Het is een extra service waardoor het bedrijf een totaalpakket kan aanbieden in deze problematiek.

Op mijn vraag of hij ook curator is, antwoordt Van der Plaats ontkennend en legt hij uit dat je bij schulden te maken hebt met bewindvoerders, mentoren of curators. Bewindvoering wordt uitgesproken door de kantonrechter waarna iemands vermogen onder bewind gesteld wordt. Van der Plaats: “Wat belangrijk is om te weten, is het feit dat niet de persoon onder bewind gesteld wordt, maar zijn of haar vermogen. Daardoor kan iemand niet meer bij het eigen geld komen en niet zelf meer de vermogensrechtelijke zaken regelen. Maar bij bewindvoering en mentorschap blijft de persoon wel wilsbekwaam en handelingsbevoegd. Als iemand echter een curator toegewezen krijgt, is hij of zij niet meer handelingsbevoegd en soms zelfs niet meer wilsbekwaam.”

Een soort beschermende paraplu

Een schuldhulpverleningstraject bestaat wettelijk uit twee onderdelen. Het eerste onderdeel heet MSNP, wat staat voor Minnelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen, en het tweede onderdeel is de WSNP. Van der Plaats: “Via de MSNP wordt er een voorstel gedaan richting de schuldeisers. Dit is gebaseerd op een berekening (VTLB) die de Werkgroep Recofa van de overheid heeft bedacht. De schuldeisers reageren daar dan op, waarbij de één er bijvoorbeeld mee akkoord gaat dat hij in drie jaar vijf procent van het bedrag terugkrijgt terwijl de ander dat te weinig vindt. Als ze allemaal gereageerd hebben, maken wij de balans op. Als iedereen positief is, hebben we een zogenaamd geslaagd minnelijk traject en blijft het bij ons. Onze Afdeling Schuldhulpverlening gaat dan drie jaar lang sparen en elk jaar wordt er een uitbetaling aan de schuldeisers gedaan. Na drie jaar sturen we alle schuldeisers een brief waarin staat dat de cliënt volgens de gesloten overeenkomst nu schuldvrij is. Maar als er sprake is van schuldeisers die niet akkoord gaan met het minnelijke traject, gaan we eerst kijken hoeveel dat er zijn. Want als het er maar een paar zijn voor een relatief laag bedrag, proberen we ze alsnog akkoord te laten gaan en kunnen we dat, indien nodig, ook via de rechtbank proberen.

Maar als die paar schuldeisers een groot bedrag vertegenwoordigen of als meer schuldeisers niet akkoord gaan, is het minnelijke traject niet geslaagd en maken wij een Verzoek WSNP klaar waarbij we de rechter verzoeken om de cliënt toe te laten tot de Wettelijke Schuldsanering. In dat verzoek is ook het minnelijke traject verwerkt waardoor de rechter kan zien wat we al gedaan hebben om tot een oplossing te komen, zoals de berekeningen die we gemaakt hebben, de voorstellen die we gedaan hebben en de afwijzingen die we daarop gekregen hebben. Als de rechter dan akkoord gaat met het minnelijke traject zoals dat heeft plaatsgevonden, komt er een rechtszitting waarbij hij nog wat dieper op de zaken ingaat om over het algemeen vervolgens de WSNP toe te wijzen. Dan wordt er naast ons een WSNP Bewindvoerder aangesteld die niets voor de cliënt doet, maar uitsluitend een controlerende functie heeft.

Als je bijvoorbeeld werkloos in de WSNP zit, ben je verplicht om je best te doen voor een zesendertigurige werkweek en moet je per maand minimaal vier keer solliciteren. Daarnaast moeten al je financiële gegevens gedurende de drie jaar inzichtelijk zijn voor de rechtbank. Doet de cliënt niet voldoende zijn best, dan kan de rechter beslissen om hem of haar uit de WSNP te zetten. Vanuit Fizom Noord bemiddelen wij tussen onze cliënten en de WSNP Bewindvoerders en regelen we alle zaken. We zijn een soort beschermende paraplu waardoor onze cliënten een grotere kans hebben de WSNP met goed gevolg te doorlopen. Ze ontvangen dan een zogenaamde ‘schone lei’ verklaring.

Schuld is iets van alle tijden

Volgens Van der Plaats is schuld iets van alle tijden, waarbij hij opmerkt dat mensen wel meer gaan uitgeven op het moment dat het economisch beter gaat. Zo ziet hij momenteel een toename van twintigers en dertigers met schulden. Naar zijn zeggen vindt deze leeftijdsgroep het lastig om een correcte financiële huishouding te voeren. Hij hoort van cliënten uit deze generatie ook letterlijk dat ze dat thuis nooit meegekregen hebben. “De banken geven ook weer makkelijker geld uit, waardoor het risico toeneemt dat het mis kan gaan”, aldus Van der Plaats: “en helaas worden mensen vaak niet in een eerder stadium bereikt waardoor de problematiek vaak al te groot is wanneer ze zelf aan de bel trekken.”

Hij ziet sommige schulden ontstaan door een bepaalde gemakzuchtige mentaliteit die er in onze maatschappij heerst, maar bijvoorbeeld ook doordat mensen in een echtscheiding raken en de hypotheek van het gekochte huis dan niet meer met één salaris kunnen betalen. Vaak komen er in zulke situaties nog veel meer onvoorziene kosten bij, proberen mensen het op te lossen via een persoonlijke lening met een veel te hoge rente en voordat ze het door hebben, zijn de schulden niet meer te overzien. Van der Plaats ziet ook een groei onder ouderen met schuld en hoewel je daar niet direct aan denkt, speelt het onderwerp ‘ouderenmishandeling’ hierbij ook een rol. Zo heeft hij een aantal cliënten bij wie de bankrekening is leeggetrokken door de kinderen. Maar hij heeft ook ouderen in zijn klantenkring die ‘het opeens allemaal niet meer zien’, zoals hij het mooi omschrijft. Voor onder andere deze doelgroep verzorgt Fizom Noord ook mentorschap wat over alle zaken gaat die niet (direct) van financiële aard zijn. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan iemand die dementerend is, maar geen back-up heeft. In zulke gevallen is er een mentor beschikbaar die de fysieke situatie van de cliënt regelt door de juiste hulpverleners in te schakelen en een bewindvoerder die de financiën behartigt.

Elke cliënt is uniek

Het mentorschap beperkt zich bepaald niet alleen tot oudere mensen, want vanuit de zorgsector krijgt Fizom Noord bijvoorbeeld ook steeds vaker de vraag om het mentorschap van een meerderjarig kind met beperkingen op zich te nemen. Fizom Noord organiseert dan de zorg en controleert daarna of de juiste passende zorg wordt geleverd aan de cliënt.

Het mag duidelijk zijn dat de dienstverlening van Fizom Noord heel veelzijdig is, waarbij Van der Plaats benadrukt dat elke cliënt weer uniek is: “Dat vraagt van ons dat we met elke unieke situatie kunnen omgaan. Per geval kijken wij wat er exact nodig is en hoe we alles kunnen regelen om tot de juiste oplossing te komen. In het geval van mentorschap gaan we bijvoorbeeld ook met de cliënt mee naar het ziekenhuis als er gesprekken met de arts gevoerd moeten worden. Verder vinden wij het heel belangrijk dat de cliënt altijd precies weet wat er speelt en welke maatregelen er genomen worden. En als we tien keer dezelfde vraag krijgen, leggen we het de tiende keer nog net zo geduldig uit als de eerste keer. Als je een hele grote speler bent met vierduizend cliënten, zijn dit soort zaken veel lastiger te regelen dan in ons geval.”

Een breed dienstenpakket

Behalve schuldhulpverlening, bewindvoering en mentorschap behoren budgetbeheer en budget coaching ook tot het dienstenpakket van Fizom Noord. Van der Plaats noemt budgetbeheer de lichtere vorm van bewindvoering: “Er is geen sprake van problematische schulden, maar van een aantal schulden waarbij iemand het overzicht kwijtgeraakt is. Wij nemen dan in eerst instantie het budget voor een jaar over, waarbij we financieel alles regelen tot en met de aangiften voor de belasting. Dit gebeurt niet, zoals bij bewindvoering, via de rechter maar op volmacht van de persoon zelf.”

Bij budget coaching gaat het puur om een adviserende rol. Van der Plaats noemt als voorbeelden iemand die een nalatenschap krijgt en dan om advies vraagt of iemand die een budgetplan gemaakt heeft, maar financieel toch steeds niet uitkomt. Zo zijn er talloze voorbeelden te bedenken.

Dat Fizom Noord een breed dienstenpakket aanbiedt, blijkt uit het feit dat je er ook terecht kunt als je wilt weten wat de financiële consequenties zijn als je gaat samenwonen, trouwen of scheiden. Je hoeft dus geen schulden te hebben om van de diensten van het bedrijf gebruik te maken.

Zo vinden ook steeds meer ondernemers hun weg naar Fizom Noord. Van der Plaats: “Werknemers die in de schulden zitten, functioneren minder goed op hun werk en vaak is er meer ziekteverzuim. Als een werknemer eerder om geld of een voorschot vraagt, kunnen dat signalen zijn. Maar als een werkgever dat op tijd signaleert en een advies of budgetbeheer aanvraagt, kunnen er een heleboel problemen worden voorkomen doordat wij in een vroegtijdig stadium kunnen ingrijpen. Ook kan de werkgever ons om hulp vragen bij een herberekening van de beslagvrije voet in geval van loonbeslag of ons een analyse laten doen waardoor de problemen van desbetreffende werknemer in kaart gebracht worden. En als hier eventueel een traject uit volgt, kan Fizom Noord dat uiteraard verzorgen.”

Tekst: Leo Singor

Interessant artikel? Deel het: