Principes van de circulaire economie

24 mei 2018 16:09

De circulaire economie staat volop in de belangstelling, zowel in de politiek als in het bedrijfsleven, in Nederland en daarbuiten. Maar wat is een circulaire economie eigenlijk?

De circulaire economie (CE) staat voor een economisch systeem gericht op het maximaliseren van de herbruikbaarheid van producten, onderdelen en grondstoffen. Het streven is waardevernietiging te minimaliseren. Dit is mogelijk door een mix van repareren, refurbishen, herfabriceren, herbestemmen, recyclen, conversie en substitutie (zie de 7 circulaire businessmodellen in het artikel ‘Wat is een circulair businessmodel?’).

Dit zou idealiter –maar zeker niet automatisch – moeten leiden tot een nieuwe economie waarin materiaalkringlopen worden gesloten en waardebehoud centraal staat.

Circulair is dus meer dan recyclen. Bij recycling is het doel afval opnieuw in te zetten op basis van de (rest)waarde. Bij circulair ondernemen is het doel afval te minimaliseren of in ieder geval niets meer tot afval te laten verworden. Dat laatste betekent dat in de hele waardeketen veranderingen moeten plaatsvinden

Centrale principes circulaire economie

Waardecreatie in de circulaire economie stoelt op een aantal centrale principes. We noemen er hier vijf.

1. Kringlopen maken

Binnen de circulaire economie staat het sluiten van grondstofketens centraal. Door een keten te sluiten wordt afval weer een grondstof. Een businessmodel kan bijdragen aan het sluiten van een kringloop door bijvoorbeeld gebruik te maken van hernieuwbare, bio-based grondstoffen of door grondstoffen, onderdelen en producten te hergebruiken.

2. Levensduurverlenging

Dit betekent producten, grondstoffen en materialen zo zorgvuldig mogelijk en zo lang mogelijk ge- of hergebruiken. Hierbij geldt dat het afval van de één grondstof voor de ander is. Dit heeft tot gevolg dat bij het (her)ontwerpen de herbruikbaarheid van grondstoffen en materialen voorop staat.

3. Benutten van functionaliteit

Binnen de circulaire economie worden producten – en dus ook grondstoffen – steeds intensiever gebruikt. Met andere woorden: de functionaliteit van producten wordt beter benut. Een businessmodel kan hierop inspelen door producten toegankelijk te maken voor meerdere gebruikers. Verhuur-, deel-, uitruil-, en leenplatforms maken dit mogelijk. De ecologische waarde wordt gecreëerd doordat meerdere consumenten eenzelfde product gebruiken en er dus minder grondstoffen nodig zijn om producten te produceren voor iedereen apart.

4. Verdienstelijking

Hier gaat het er om waar mogelijk een product te vervangen door de functie (de dienst) van dat product. Hierdoor kan een product beter benut worden. Dit kan betekenen dat producenten de verantwoordelijkheid voor een product houden. Dit heeft als effect dat producten ontwikkeld worden op basis van grondstoffen en materialen die een aantal keren ingezet kunnen worden in kringlopen. Dat kan omdat ze bijvoorbeeld simpeler te repareren zijn, een update kunnen krijgen, makkelijker uit elkaar te halen, of terug te brengen zijn tot hun oorspronkelijke samenstelling.

5. Demonteerbaarheid

Centraal staat hier de idee dat de componenten waar een product (dus van een auto, huis of polymeer, et cetera) uit bestaat weer – en met gemak –uit elkaar gehaald en gebruikt kan worden als onderdeel, materiaal of grondstof. Het zou helemaal mooi zijn als dat kan gebeuren op een manier die maakt dat een grondstof weer als nieuw gezien wordt.

Verder lezen? Download dan gratis het ‘Werkboek voor het ontwikkelen van een circulair businessmodel’

Het werkboek is kosteloos te downloaden via www.circulairebusinessmodellen.nl​

Bron: Jonker, J., Kothman, I., Faber, N. en Montenegro Navarro, N. (2018). Circulair Organiseren: Werkboek voor het ontwikkelen van een circulair businessmodel. ​Doetinchem: Stichting OCF 2.0.

Interessant artikel? Deel het: