Beter een vegetariër in een Hummer, dan een vleeseter op de fiets

13 oktober 2017 09:10

• Duurzaamheid & Innovatie

Wat wilde u worden vroeger, astronaut? De gastspreker van deze tiende FEM Knowledge Tour is astronaut. Tijdens zijn ruimtemissies hing André Kuipers vaak bij het raam om van het uitzicht te genieten. Hij zag een wereld met prachtige woestijnen, bossen, de mooiste eilanden en uitgestrekte blauwe oceanen. En hij liet ons veelvuldig meegenieten van ‘het blauw paradijsje omgeven door het zwarte heelal’. Maar het viel hem ook op hoe kwetsbaar de aarde is. Hoe flinterdun de dampkring is die al het leven op aarde mogelijk maakt. Hij zag dat bossen verdwijnen omdat mensen ze kappen, dat luchtvervuiling boven de grote steden toeneemt en de lichtvervuiling in de nacht.

De FEM Knowledge Tour wil informeren en debat voeren op de grote actuele thema’s in de financiële en economische wereld. Herman Wijffels, Ben Tiggelaar, Ruud Koornstra, Barbara Baarsma, Jeroen Smit, Maurits van Oranje, Jeroen Dijsselbloem en Jan Kees de Jager spraken in een serie van negen opeenvolgende Knowledge Tours. André Kuipers is de tweede Nederlandse ruimtevaarder, maar de enige tot nu toe die twee keer een missie in de ruimte uitvoerde. De tweede missie duurde maar liefst 193 dagen, de langste Europese ruimtevlucht ooit. André Kuipers is ambassadeur voor organisaties die zich inzetten voor biodiversiteit en duurzaamheid zoals het Wereld Natuur Fonds.

Thema duurzaamheid

Deze editie van de FEM Knowledge Tour werd geopend door Jolanda Berntsen-Wiltink, directeur Instituut Financieel Management. “Het thema voor deze avond is duurzaamheid. Dat thema raakt aan de ambities van de hogeschool en van onze faculteit in het bijzonder”, zegt ze. In een gloedvol betoog zet ze uiteen wat de HAN vindt en doet, hoe de faculteit aankijkt tegen belangrijke maatschappelijk thema’s. “We moeten de pijl omdraaien van traditionele onderwijsprogramma’s naar onderwijs dat gericht is op wat de buitenwereld van ons vraagt”, stelt ze. “Het kiezen van de zwaartepunten in ons instellingsplan ‘sustainable energy and environement’, ‘smart region’ en ‘health’ dragen daar in hoge mate aan bij.” Belangrijk, want de studenten van nu zijn de leiders van de toekomst. “We leren onze studenten in het economische domein dat het niet alleen gaat om financieel en materieel kapitaal, maar zeker ook sociaal maatschappelijk, natuurlijk, menselijk en intellectueel kapitaal.” Ze hoopt daarmee dat deze jonge mensen straks hun steentje bijdragen aan een betere wereld en citeerde een uitspraak van Jeroen Smit bij zijn Knowledge Tour: “Niemand kan succesvol zijn in een wereld die faalt.”

Vegetariër in een Hummer?

“Hij wil jongeren motiveren een technische opleiding te kiezen. Hij deelt vanavond graag zijn grote passie: duurzaamheid. Als een echte evangelist schudt hij mensen wakker, maakt hij mensen bang, maar geeft ze ook hoop”, kondigt dagvoorzitter Rogier Elshout hem aan. André Kuipers steekt meteen van wal door aan te geven hoe belangrijk ruimtevaart eigenlijk is en dat het meer is dan expansiedrang. “Iedereen gebruikt ruimtevaart. We navigeren dankzij de gps-satellieten, de weersverwachting kan gedaan worden dankzij de weerssatellieten, een tv-reportage maakt gebruik van communicatiesatellieten. Zo maar drie vormen die we dagelijks gebruiken”, schetst hij. Hij somt belangrijke taken op van de observatiesatellieten. “Natuurlijk spionage, maar ook als hulpmiddel bij de landbouw om bijvoorbeeld schimmelvorming op te sporen, om ontbossing aan te tonen, als hulpmiddel bij rampen als overstromingen.” Maar satellieten kunnen nog veel meer, bijvoorbeeld meten ze de temperatuur van de oceanen en houden ze het smelten van de ijskappen in de gaten. “Als al het ijs op Groenland is gesmolten, stijgt de zeespiegel maar liefst zeven meter.” Zeven meter is voor ons land een serieuze bedreiging. De ESA brengt binnenkort een satelliet in de ruimte die allerlei gassen kan meten, zoals stikstof, CO2, methaan en ozon. “Methaan is een vier keer sterker broeikasgas dan CO2”, beweert Kuipers. “Het is dus zaak om de vleesconsumptie te beperken. Beter een vegetariër in een Hummer, dan een vleeseter op de fiets”, zegt hij grappig, maar tevens bloedserieus. “Er is zelfs een satelliet die het aardoppervlak op millimeterniveau bijhoudt, bijvoorbeeld om ons dijken in de gaten te houden.”

Verrtrouwen in jonge mensen

André Kuipers maakte deel uit van een internationale missie naar ISS, International Space Station, met inbreng van Amerikanen, Russen, Canadezen, Brazilianen, Japanners en Europeanen. “ISS is een prachtig voorbeeld van internationale samenwerking. Wat mij betreft mag het de Nobelprijs voor de Vrede krijgen. ISS is zo groot als een voetbalveld, heeft 1200 kubieke meter inhoud, zweeft vierhonderd kilometer boven de aarde met een snelheid van 28 duizend kilometer per uur”, schudt hij uit de mouw. Vervolgens laat hij in hoog tempo de meest fraaie beelden zien van ISS en de aarde vanuit de ruimte. “Het is een hele mooie planeet, maar er zit een plaag op en dat zijn wij. We zijn nu met zeven miljard mensen. Als we allemaal zouden leven zoals in Nederland, hebben we drie aardbollen nodig. Ik geloof heel erg in nieuwe technologieën en een nieuwe manier van voedselproductie. We moeten gewoon naar kweekvlees toe en stoppen met de veeteelt bijvoorbeeld. Ik heb veel vertrouwen in jonge mensen, laten we er een mooie planeet van maken. Ik hoop wel dat het een beetje op tijd gebeurt, want we verliezen in rap tempo veel biodiversiteit.” Rogier Elshout stelde nog de vraag welk advies hij de toehoorders wilde meegeven. “Als je iets wil, ga er dan voor. Lukt het niet, dan heb je het in ieder geval geprobeerd en kun je jezelf niets verwijten. En … zorg goed voor deze planeet.” «

Tekst en Fotografie: Dick Leseman

Interessant artikel? Deel het: