Het MKB is de échte held van de circulaire economie

5 juni 2019 10:05

Alle aandacht van overheid en media voor start ups in de circulaire economie is even logisch als beperkt. Weg van de schijnwerpers realiseren kleine ondernemers en familiebedrijven de échte revolutie.

Tijd voor erkenning én stimuleringsmaatregelen.

Om gesloten kringlopen met minimaal grondstof- en energiegebruik en maximaal hergebruik te realiseren is méér nodig dan een fikse dosis technologie. Toch is het vaak deze technologie die in de schijnwerpers staat van beleidsmakers, subsidieverstrekkers en media. Niet onterecht, want er zijn prachtige voorbeelden van tech-doorbraken die de aandacht prikkelen. Deze lijken bovengemiddeld vaak uit de koker te komen van innovatieve start ups of juist van grote ondernemingen met een actieve en goed-gefinancierde afdeling research & development. Het is terecht dat er voor hen inmiddels uitgebreide faciliteiten zijn voor de realisatie van deze innovatie: een keur aan financieringsprogramma’s voor startende ondernemers en de nodige fiscale faciliteiten en subsidieprogramma’s waar met name gevestigde ondernemingen de weg naartoe weten.

Lokale revoluties

In de schaduw van veelbelovend en gevestigd ondernemerschap kent Nederland een categorie ondernemers die minstens zo belangrijk zijn voor het realiseren van de circulaire economie: familiebedrijven en MKB’ers.

Hier gaat het niet om losse projecten en nieuwe technologieën die hun belofte nog moeten waarmaken, of het dankzij de expertise van professionele afdelingen optimaal benutten van de fiscus of subsidiegever. Neen, zij hebben vaak de circulaire revolutie lokaal of sectorspecifiek al wáárgemaakt.

MKB-ondernemingen hebben een aantal belangrijke plussen als het gaat om het in praktijk brengen van de circulaire revolutie. Zij zijn klein genoeg om snel te kunnen veranderen. Hun netwerken en productiekringlopen zijn overzichtelijk en de banden met stakeholders zijn vaak intensief en persoonlijk van aard. Dit vergemakkelijkt het overtuigen van anderen in de kringloop. Zeker als de vrouw of man aan de top -met de financiële, operationele en organisatorische touwtjes in één

hand- een sterke persoonlijke motivatie heeft. Van fruitteelt tot groothandel en bouw zien we succesvolle voorbeelden van lokale en zelfs (inter)nationale ketens die niet alleen in toenemende mate gesloten zijn wat grondstoffen betreft, maar waar het circulaire gedachtengoed daadwerkelijk is veranderd in álle aspecten van de onderneming.

Ondernemersluxe

Juist op dit laatste punt hebben MKB-ondernemers in potentie de belangrijkste voorbeeldfunctie. Multinationals hebben de investeringskracht om innovatie apart te zetten en te financieren. Start ups hebben de vrijheid om zich volledig te kunnen concentreren op die ene ultieme oplossing, zonder zich al te druk te hoeven maken over contractverplichtingen, klanten en medewerkers -die zijn er in de startfase immers nauwelijks. MKB’ers hebben niet deze vormen van ondernemersluxe.

Zij moeten alle vormen van circulaire innovatie direct invoeren in alle onderdelen van hun bedrijf: techniek, commercie, back office en- minstens zo belangrijk: bedrijfscultuur. Daar zijn ze vaak verbluffend succesvol in.

In juni mag ik de accon▪avm Circular Award 2019 uitreiken: een stimuleringsprijs voor MKB-ondernemingen. Wie het wordt laat ik vanzelfsprekend nog even achterwege, maar in de nominatieronde raakte ik onder de indruk van de wijze waarop kleinere ondernemingen en zelfs zelfstandige ondernemers met minimale middelen maximale resultaten bereiken om duurzamer, toekomstvaster en mens- en maatschappijvriendelijker te opereren en daarbij gezond ondernemerschap in ere hielden. Want alle subsidies en stimuleringsmaatregelen ten

spijt: circulair ondernemen moet uiteindelijk gewóón ondernemerschap zijn, wil het beklijven. Dus met een gezonde winst- en verliesrekening en op basis van klanten die een prijs betalen die ze het waard vinden.

Stimuleringsmaatregelen

Toch is het voor nu belangrijk om de aandacht te vestigen op de stille helden van de circulaire economie. Het MKB heeft vaak niet de expertise om door te dringen in complexe subsidieregelingen, noch de luxe om fors te investeren in onbewezen concepten. Daar kunnen we als samenleving wat aan doen. Beperk stimuleringsmaatregelen niet langer tot technologische innovaties, maar ‘beloon’ ook andere factoren -HR, logistiek, opslag.

Bevorder kennisuitwisseling en het opnemen van het midden- en kleinbedrijf in de netwerken van enerzijds start ups en anderzijds het grote bedrijfsleven. Dat vergt geen hogere wiskunde, maar gezond ondernemerschap. En dat is de blijvende basis van de circulaire economie.

Peter Feijtel RA, oud-bestuursvoorzitter accon▪avm adviseurs en accountants

Interessant artikel? Deel het: