“De duurzame aanpak werkt”
19 augustus 2019 11:49
Ieder bedrijf en elke organisatie heeft of krijgt er op korte termijn mee te maken: de duurzame transformatie. De elf Sustainable Transformatiemanagers van Firm of the Future uit Oosterbeek zijn experts op het gebied van duurzaamheidsstrategieën en biobased innovatie.
Els Martijn is directeur en medeoprichter van Firm of the Future. Ze is al jaren een van Nederlands meest vooraanstaande pioniers op het gebied van duurzaamheidsvraagstukken en de oplossingen ervan. Oude economische modellen werken niet meer, weet Els Martijn. “In een samenleving die in een hoog tempo maatschappelijke en economische veranderingen doormaakt, is de behoefte aan nieuwe businessinzichten groot. Het bedrijf van de toekomst is in balans op het gebied van duurzaamheid, mensgerichtheid en economisch welzijn. Het is veerkrachtig door strategie, innovatie en organisatie. Wij helpen bedrijven om dat doel te bereiken waarbij we biomimicry als techniek hanteren en inzetten op integrale sustainability. Als voorbeeld: In opdracht van de provincie Gelderland hebben we recent het Klimaatplan voor de interne organisatie geschreven.”
De natuur als leermeester
“Biomimicry (biomimics - van het Griekse ‘bios’ (leven) en ‘mimesis’ (imitatie) is de wetenschap die staat voor leren van de natuur”, legt Els Martijn uit. “De natuur heeft na 3,8 miljard jaar heel veel perfecte oplossingen gevonden. Vaak zijn de oplossingen van betere kwaliteit en ‘goedkoper’ dan door mensen bedachte oplossingen, maar zeker is dat ze duurzaam zijn. Het nabootsen en toepassen van deze principes scheelt het bedrijfsleven veel tijd en geld, immers het wiel hoeft niet opnieuw uitgevonden te worden. In werkvelden zoals energiebesparing, productontwikkeling, procesoptimalisatie, afvalreductie en constructietechnieken heeft dit al tot concrete besparingen en duurzame oplossingen geleid. Dit is het voordeel van biomimicry: de natuur als leermeester. Biomimicry is een model, een maatstaf en een mentor. Een model omdat we van de natuurlijke processen kunnen leren, een maatstaf omdat we met de kennis van de natuur anders kunnen leren bouwen en een mentor omdat het ons kan begeleiden in veranderingsprocessen. In de natuur gaat het om veiligheid, voedsel verzamelen en voortplanten. Hetzelfde geldt voor bedrijven: de continuïteit moet gewaarborgd worden, er moet omzet worden gedraaid en een bedrijf moet groeien. De parallellen zijn duidelijk. Wij maken een link, leggen verbindingen en doen.”
Klittenband
Het meest bekende voorbeeld van biomimicry is de uitvinding van het klittenband. Klittenband is een uitvinding van Georges de Mestral. De Zwitser wandelde met zijn hond en verbaasde zich er over hoe moeilijk hij de klitten uit de vacht van zijn hond kreeg. Hij ontdekte dat klitten zijn overdekt met kleine haakjes, waarmee ze zich in kleding vastgrijpen. De Mestral ziet de mogelijkheden en ontwikkelt het sluitingssysteem dat hij in 1951 in Zwitserland patenteert. Andere voorbeelden: een termietenheuvel die model stond voor het koelingssysteem van het winkelcentrum in Harare, of de gestroomlijnde zwempakken die herleid zijn van de bouw en huid van haaien. “Bij biomimicry gaat het er om wat we van de natuur kunnen leren. Waarom laten mieren zich nooit hinderen als hun route wordt geblokkeerd? En: hoe creëren vogelzwermen een continue flow? Het antwoord ligt in de natuur.”
Oud koetshuis
‘Practice what you preach’ is Els haar motto. “We zijn onlangs verhuisd naar een nieuw kantoor, een prachtig oud koetshuis aan de Utrechtseweg in Oosterbeek, midden in het bos. We hebben het gebouw ingericht volgens de principes van Biophilic Design, dat wil zeggen met elementen uit de natuurlijke wereld. Je haalt buiten naar binnen en binnen naar buiten. Het klinkt misschien wat zweverig, maar dat is het niet, integendeel. De mens heeft een ingeboren behoefte om in contact te staan met de natuur: een biofilische omgeving verlaagt stress en werkt positief op de gezondheid van de gebruikers. Bedrijfsmatig interessant want gezonde werknemers zijn productiever, met hogere winstcijfers als resultaat.”
Moswand
De Biophilic Design principes zijn in elk detail doorgevoerd. “Het tapijt bijvoorbeeld volgt kleuren van het kiezelpad dat voor ons gebouw ligt, dat geeft een bepaalde rust. De tocht die de naar binnen opengaande deur creëerde, is weggenomen door een speciale waterval. Onze moswand zorgt én voor een geluiddempende werking én voor vermindering van de luchtvochtigheid. Luchtvochtigheid is vaak een probleem in gebouwen en zorgt voor droge ogen, hoofdpijn en een gebrek aan concentratie. Door natuurlijke materialen te gebruiken, kun je dat probleem oplossen. In ons kantoor hebben wij een televisiescherm waarop we precies kunnen aflezen hoe hoog de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte is.” Els Martijn deelt haar opgedane kennis graag. “Wat ik heb gemerkt is dat onze bezoekers heel lang blijven en zich hier thuis voelen. En dat heeft weer te maken met het klimaat wat hier binnen heerst. Het is het directe bewijs van de kracht van Biophilic Design.”
Mierenhotel
In het Firm of the Future-kantoor staat een mierenhotel, bijna een bezienswaardigheid op zich. Kijk naar de mier en word wijs, is een eeuwenoud gezegde. Els Martijn: “Mieren zijn een prachtig voorbeeld van biomimicry. Mieren leggen hun voorraden aan met een verbazingwekkende discipline en orde, iedere mier heeft zijn eigen taak. Ze krioelen door elkaar heen, maar raken elkaar nooit aan en botsen ook niet. De kleine miertjes blijven in de buurt van de koningin en de grotere en sterkere trekken er verder op uit. De werkwijze van mieren vormen een bron voor technologische innovatie. Zo hebben onderzoekers van de Universiteit van Dresden in 2008 de efficiënte looplijnen van mieren gebruikt als inspiratie om fileproblemen aan te pakken en bouwde British Telecom een computerprogramma op basis van de distributie binnen mierenkolonies. Ons mierenhotel gebruiken we dan ook om bezoekers te tonen hoe je door goed naar de natuur te kijken fantastische en goedkope oplossingen kunt vinden.”
Tekst: Mathilde Lentjes // Fotografie: Jacques Kok
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.