Afval van Waarde

23 november 2016 11:25

[caption id="attachment_1612" align="alignleft" width="300"] HEIJNINGEN - Bij Maltha glasrecycling in Heijningen is men maandag druk in de weer om de enorme hoeveelheid flessen na de feestdagen te verwerken. Vrachtwagens rijden af en aan om de inhoud van de overvolle glasbakken uit het hele land aan te leveren.
ANP ROBIN UTRECHT[/caption]

Wie een beetje de recente en ‘grote’ EU subsidieontwikkelingen volgt kan het niet ontgaan zijn dat er tussen nu en binnenkort veel geld vrijkomt voor de ontwikkeling van een nieuwe generatie business modellen gericht op een circulaire economie. Het gaat om zowel grote meerjarige projecten over meerdere landen heen, als projecten in het MKB. Het concept ‘circulaire economie’ blijft lastig. Wie voorbij de euforie van gelovigen gaat komt al vrij snel terecht bij lastige en complexe vragen. Conceptuele vragen, ook, over de theoretische onderbouwing, de historische wortels en de scope.

Onvermijdelijke conclusie: denkwerk aan de winkel. Medio 2016 is een kleine denktank opgericht op de Radboud universiteit om het idee van circulaire business modellen verder uit te werken.

Engelstalige publicaties

Een zorgvuldige en mogelijk zelfs quasicomplete inventarisatie van Engelstalige documentatie laat vooral heel veel ‘rondpomp’ teksten zie met een hoog normatief – zeg maar rustig halleluja – gehalte. Men praat elkaar vooral heel veel na, verwijst naar dezelfde bronnen (met op één met stip de McArthur Foundation in Engeland).

Ook valt het op dat de scope van het gehanteerde CE concept zich vaak beperkt tot hergebruik van grondstoffen al dan niet in de vorm van afval. Maar hoe een CE business model daadwerkelijk georganiseerd moet worden en wat daarmee verwante verdienmodellen zijn blijft lastig te traceren.

Oproep: vul de nationale enquête in!

Waste to Wealth

Een prettige uitzondering hierop is het werk van Peter Lacy en Jacob Rutqvist (beiden werkzaam bij het internationale adviesbureau Accenture). Zij hebben in de afgelopen jaren een inventarisatie gemaakt van CE business modellen (zie o.a. http://www.slideshare.net/Jane20150115/circular-advantage-presentation-peter-lacy) en daar is nu een boek van verschenen ‘Waste to Wealth: The Circular Economy Advantage’ (Palgrave Macmillan, 2015).

Op een heldere matter-of-fact manier beschrijven ze daarin vijf bestaande business model logica’s te weten:

(1) circulaire bevoorrading

(2) deelplatformen

(3) dienst als product

(4) verlenging levensduur

(5) terugwinning en recycling

Zeker is dat alles wat zij te berde brengen niet nieuw is. Een dienst als een product zien is misschien wel het ‘oermodel’ van de CE naar voren gebracht door Walther Stahel in 1982. En wereldwijde opkomst van deelplatformen op alle mogelijke terreinen (zowel in de B2B als in de C2C sfeer) zegt ook iets over de tijdgeest gebaseerd op een mix van ideeën over versobering, duurzaamheid en gezond verstand.

Maar wat sterk is aan het boek is dat ze vooral de organisatieopgave die een bepaalde business-modellenlogica vraagt tussen partijen, proberen neer te zetten. Want de CE is boven alles een opgave om te organiseren tussen partijen; geen enkele organisatie kan in z’n eentje ‘circulair worden’ (wat dat ook mag betekenen).

Theorie ontbreekt

Ondanks deze welgemeende lof valt ook in dit boek een echte reflectie op de CE niet te ontdekken. De genoemde business modellen worden in een staccato beschreven maar voor verdieping en nuancering is weinig plaats. Dat is jammer want de houdbaarheid van de genoemde business modellen wordt er daardoor niet beter op.

En wat te denken van het intrigerende ‘spel’ om bepaalde modellen te combineren wat dan weer aanleiding is voor nieuwe CE modellen en varianten daarop.

Maar het meest schrijnende is wel het schitterende gebrek aan theoretische en conceptuele verdieping. In de grond van de zaak gaat het bij de CE over ‘asset’ en ‘performance’ management. Maar het gaat over meer dan materialen en grondstoffen alleen. Het gaat ook of juist over de transitie naar een andere economie, één die verbonden is met de grote maatschappelijke en sociale opgaven van deze tijd.

Die verbinding zou wel eens de grote slaagfactor kunnen zijn wil een circulaire economie tot wasdom komen.

Bron: d-tool.nl

Hoe een circulair business model daadwerkelijk georganiseerd moet worden en wat daarmee verwante verdienmodellen zijn, blijft lastig te traceren. Daar wordt momenteel landelijk onderzoek naar gedaan. Doet u mee? 

Landelijk onderzoek

De komende maanden wordt er onderzoek gedaan naar Business Modellen in de Circulaire Economie. Initiator is Prof. Jan Jonker van de Radboud Universiteit, in samenwerking met diverse partners uit het bedrijfsleven.

U kunt daar ook aan meedoen: http://bit.ly/2dSu9S8

Uw deelname draagt bij aan een beter beeld over de circulaire economie en wordt bijzonder op prijs gesteld.

Interessant artikel? Deel het: