De 5 bouwstenen van Circulaire Business Modellen

23 november 2016 11:29

• Duurzaamheid & Innovatie

Nederland heeft de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn. Voordat het zover is, moet er nog veel gebeuren. In een landelijk onderzoek wordt momenteel onderzocht wat bedrijven die zeggen circulair te zijn nu feitelijk doen. Met deze 5 bouwstenen, kunnen ondernemingen hun circulaire business modellen vormgeven.

Nieuwe business modellen

Een circulair business model richt zich op het inrichten en organiseren van een waardecyclus rond een of meer materiële stromen. Daarbij kan het gaan om producten, onderdelen of grondstoffen. De essentie is om deze stromen gesloten te houden, waardoor materialen steeds weer opnieuw kunnen worden gebruikt. Hierdoor ontstaan materiële kringlopen in de tijd waarin het behouden van waarde centraal staat.

Eigenlijk betekent de circulaire economie dus coöperatieve waardecreatie: samen waarde creëren en samen daarin delen. Dat leidt als het goed is tot een lagere ecologische impact en een hoge positieve sociale impact in de vorm van meer banen.

Dat ook daadwerkelijk gaan doen sluit niet aan bij het gangbare denken over competitie en sluit ook niet aan bij de bestaande conventionele business modellen. We hebben geleerd om competitief te denken en de daarbij behorende business modellen zijn van aard en opzet organisatie-centrisch. Op de trom slaan dat ‘circulair organiseren moet’ is prima, maar er missen nog wel wat funderende concepten om dat ook mogelijk te maken.

Een van de vragen is dan ook hoe business modellen die dat wel mogelijk maken er uit kunnen zien.

Vijf bouwstenen voor Circulaire Business Modellen

Het organiseren van de CE vraagt om een samenhangende aanpak die gebaseerd is op het uitwerken van vijf bouwstenen:

1. Het sluiten van kringlopen

Kern van de CE is het sluiten van (materiële) kringlopen in het productieproces en in de levenscyclus van een product. Dit kan binnen de eigen organisatie en met partijen in de waardeketen. Alleen organisaties die werken aan het sluiten van kringlopen kunnen een circulair business model hebben. Daarbij kan zowel de mate waarin, als de lengte van de kringloop die ze trachten te sluiten aanzienlijk verschillen tussen bedrijven. Het moet echter wel om de hoofdactiviteit van het bedrijf gaan. Alleen het sluiten van kringlopen bij niet-kernactiviteiten kwalificeren hier niet voor.

2. Streven naar waardecreatie

Door te werken op basis van principes van de CE wordt meer dan alleen financiële waarde gecreëerd. Het gaat ook om het creëren van sociale en ecologische waarde. Bedrijven die wel een kringloop sluiten maar daarbij geen duurzaamheidswinst boeken, kunnen niet als business model circulaire economie (BMCE) worden gekwalificeerd. Ze dragen immers niet bij aan een economie die binnen de grenzen van wat de aarde aankan opereert.

3. Kiezen voor een passende strategie

Succesvol kunnen zijn met de CE vraagt om het kiezen van een heldere strategie, gericht op de organisatie van wat u circulair wilt ondernemen. BMCE’s moeten voor een deel andere strategische afwegingen maken. Belangrijk daarbij is bijvoorbeeld dat het moment van verkoop van een product niet meer centraal staat in de waardecreatie, maar het leveren van toegevoegde waarde over de levensduur van het product. Dat betekent een langduriger relatie met één of meerdere klanten voor één product.

4. Het vormgeven van een organisatie die past bij het tussen-partijen-organiseren

De CE vraagt om het samen met partners organiseren in ketens en netwerken; geen enkel bedrijf kan alleen circulair opereren. Het in samenhang en in samenwerking organiseren van meervoudige waardecreatie is een voorwaarde voor een BMCE.

5. Het ontwikkelen van verdienmodellen

Door circulair te organiseren veranderen de verdienmodellen.  Omzet wordt o.a. gemaakt door de tijd heen (lease of performance modellen) of dankzij het samen creëren van waarde (cascaderen).

Hoe ziet uw circulair business model er uit? 

Deel uw ervaring, visie en vragen en doe mee met het landelijk onderzoek naar Circulaire Business Modellen.

Landelijk onderzoek

De komende maanden wordt er onderzoek gedaan naar Business Modellen in de Circulaire Economie. Initiator is Prof. Jan Jonker van de Radboud Universiteit, in samenwerking met diverse partners uit het bedrijfsleven.

U bent van harte uitgenodigd om deel te nemen aan het landelijk onderzoek naar business modellen voor de CE. Uw deelname draagt bij aan een beter beeld over de circulaire economie en wordt bijzonder op prijs gesteld.

Interessant artikel? Deel het: